ZARZĄDZANIE INSTYTUCJAMI KREDYTOWYMI

Dr Jerzy Gwizdała

WYKŁAD 1

26 wrzesień 2009

Egzamin-> pytania testowe i otwarte

PROGRAM:

1. Polski system bankowy a system kredytowy państwa.

2. Rodzaje banków funkcjonujących w gospodarce.

3. Aspekty prawne, ekonomiczne i organizacyjne funkcjonujących banków komercyjnych.

4. NBP jako kredytobiorca pierwszej instancji.

5. Produkty kredytowe oraz kredytowe produkty pochodne w ofercie handlowej banków komercyjnych dla klientów detalicznych i korporacyjnych.

6. Segmentacja klientów w bankach komercyjnych.

7. Bankowe konsorcjum kredytowe w gospodarce.

8. Organizacja i funkcjonowanie banków spółdzielczych oraz SKOK-ów w finansowaniu osób fizycznych i przedsiębiorczości.

9. Zarządzanie bankiem komercyjnym w gospodarce: obszary ryzyka, przyczyny występowania ryzyka bankowego (kredytowego).

10. Techniki zarządzania aktywami banku.

11. Finansowanie pozabilansowe w bankach: -organizacja, nowoczesne instrumenty kredytowe,

12. Strategie zarządzania ryzykiem w instytucjach kredytowych.

13. Pośrednicy kredytowi na rynku usług finansowych.

14. Rola pośredników kredytowych w obsłudze finansowej klientów detalicznych.

15. Koncepcje finansowania instytucji pośredników kredytowych.

16. Nadzór nas instytucjami kredytowymi w Europie.

17. Perspektywy i scenariusze w rozwoju działalności instytucji kredytowych.

18. Innowacje na rynku instytucji kredytowych w Europie.

Ceną pieniądza w banku jest oprocentowanie. Wyróżniamy 2 rodzaje ceny:

- cena pieniądza kredytowego

- cena pieniądza depozytowego

Cena pieniądza kredytowego musi być wyższa od ceny pieniądza depozytowego.

Europejski Bank Inwestycyjny- instytucja kredytująca pierwszej instancji, „bank Unii Europejskiej”, kredyty prawie na warunkach preferencyjnych.

Udzielanie kredytów do 20 % kapitałów własnych banku.

Portfel wszystkich kredytów nie wyższy niż 600 % kapitałów własnych banku.

Dwustopniowy system bankowy w Polsce

Organy NBP:

- RPP

- Zarząd

- Prezes

KIR-> spółka prawa handlowego; rozliczenia międzybankowe

ZBP-> wspiera działanie banków komercyjnych

W Polsce działają około 53 banki uniwersalne, 579 spółdzielcze, razem 632.

4 banki hipoteczne.

Banki instytucjonalne-> to NIE są banki kredytu inwestycyjnego! Zajmują się inwestycjami kapitałowymi.

Banki hipoteczne-> ich nazwa wzięła się od sposobu zabezpieczenia kredytu.

Pożyczki hipotecznej nie można wykorzystać na sfinansowanie działalności gospodarczej.

System-> instytucje i ich organizacja.

Sektor-> instytucje będące częścią systemu.

Monobank-> bank, który wypełnia funkcje banku centralnego i banku komercyjnego.

NBP został zlikwidowany jako monobank na początku lat 90-tych. Wydzielono z niego 9 banków.

Bank Anglii jest monobankiem.

RADA POLITYKI PIENIĘŻNEJ:

Ma wpływ na cenę pieniądz kredytowego i depozytowego, poprzez określanie wysokości stóp procentowych.

!!! Zadania RPP:

1. ustala wysokość stóp procentowych NBP

- stopa referencyjna (3,50)

- stopa depozytowa (2,00)

- stopa redyskonta weksli (3,75)

- stopa lombardowa (5,00)

Dwie ostatnie wyznaczają komercyjną cenę pieniądza na rynku.

Obniżenie stóp procentowych ma na celu wpływ na rozwój gospodarki. Zmniejsza się oprocentowanie kredytów i depozytów. Jest więcej pieniądza na rynku.

2. ustala zasady i stopy rezerw obowiązkowych banków

- rezerwy fakultatywne -> od działalności kredytowej

- rezerwy obligatoryjne -> od działalności depozytowej

3. ustala zasady operacji otwartego rynku

4. określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach finansowych i bankach

5. zatwierdza plan finansowy i sprawozdania finansowe NBP

6. przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP

7. dokonuje oceny działalności zarządu NBP w zakresie realizacji założeń polityki pieniężnej

8. uchwala zasady rachunkowości NBP, przedłożone przez prezesa NBP

INSTRUMENTY FINANSOWE NBP:

- wysokość stóp procentowych

- zasady i stopy rezerw obowiązkowych

- zasady operacji otwartego rynku

Banki komercyjne - PODZIAŁ

1. terytorium

• regionalne (lokalne)

• międzynarodowe (np. Citi Handlowy)

2. kapitał

• państwowe

• spółka akcyjna SA

• prywatne

• spółdzielcze

• jednoosobowe banki spółki państwa

EGZAMIN

System nadzoru nad instytucjami kredytowymi jest:

- systemem instytucjonalnym

- systemem mieszanym

Nie jest systemem zintegrowanym!!!

System zintegrowany jest dla KNF.

System norm ostrożnościowych- system gwarantowania depozytów w bankach komercyjnych Polsce. (Bankowy Fundusz Gwarancyjny)

Wskaźnik Cooka -> wskaźnik wypłacalności (adekwatności kapitałowej). Min 8 %

Podział banków komercyjnych w Polsce

OPERACJE BANKOWE

• bierne (pasywne, depozytowe)

czynności kosztowe

- lokaty innego banku w naszym banku

- depozyty i lokaty instytucji finansowych

- depozyty i lokaty instytucji niefinansowych

- depozyty i lokaty osób fizycznych

• czynne (aktywne, kredytowe)

czynności dochodowe

- gwarancje, poręczenia bankowe (pozabilansowe)

- kredyty dla instytucji finansowych i niefinansowych

- pożyczki dla osób fizycznych

- factoring

- leasing

- forfaiting

- akredytywy

- lokaty naszego banku w innych bankach EGZAMIN

• operacje rozliczeniowe lub pośredniczące

czynności dochodowe

- prowadzenie rachunków dla klientów

- zlecenia klientów (przelewy, płatności)

- doradztwo finansowe

- prowadzenie skrytek sejmowych

- trade finace (finansowanie handlu)

EGZAMIN-> znać operacje bankowe (głównie bierne)

USŁUGI bankowe świadczone przez banki dla:

1. podmiotów gospodarczych

- prowadzenie różnych rodzajów rachunków i przeprowadzanie rozliczeń pieniężnych, krajowych i zagranicznych

- produkty depozytowe

- udzielanie kredytów

- inne formy finansowania działalności gospodarczej, operacje na rynku pieniężnym, wydawanie kart płatniczych

2. gospodarstw domowych

- zakładanie lokat terminowych

- prowadzenie rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych

- wydawanie kart płatniczych

- realizacje czeków i przekazów zagranicznych

- udzielanie kredytów

- usługi dodatkowe

Funkcjonowanie banków EGZAMIN

WYKŁAD 2

24 październik 2009

Najważniejsze instytucje kredytujące:

- w Polsce NBP

- w UE EBC

Instytucje kredytowe:

- zagraniczne

- krajowe

- bankowe

- niebankowe

Struktura kredytów udzielanych przez banki:

- 30% korporacje

- 30% małe i średnie przedsiębiorstwa

- 30% klienci detaliczni

Rodzaje luk w bankach (związane z ryzykiem):

- luka zerowa (wartość kredytów równa wartości depozytów)

- luka dodatnia (pozytywna, obowiązuje w bieżącym zarządzaniu bankiem)

- luka ujemna

Czynniki określające całokształt działalności banku

EGZAMIN

Wymień czynniki działalności banku podlegające kontroli menedżerskiej

Porządek prawny

3 grupy prawa dotyczące funkcjonowania banków

- przepisy ogólne prawa

- bankowy porządek prawny

- przepisy utworzone dla zapewnienia porządku

Porządek prawny od 01.01.1098r.:

1. znowelizowana ustawa prawo bankowe 29.08.1997r. (nadzór, RPP)

2. znowelizowana ustawa o NBP 29.08.1997r.

3. ustawa restrukturyzacji banków spółdzielczych i BGŻ 01.01.1998r.

4. ustawa o listach zastawnych i bankach hipotecznych 29.08.1997r.

5. ustawa o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym

6. ustawa o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów 01.01.1998r.

Dlaczego przygotowano odrębną ustawę dla banków spółdzielczych i banków gospodarki żywnościowej?

- wygenerowały one bardzo duży portfel kredytów zagrożonych

- dawały kredyty preferencyjne dla rolników na mechanizację rolnictwa i nie kontrolowały ich wykorzystania

Ustawa o BFG:

- system norm ostrożnościowych

- system gwarantowania depozytów

Ustawa o listach zastawnych:

- niezbędna, żeby można było utworzyć banki hipoteczne

Listy zastawne to dłużne papiery wartościowe, których podstawą są wierzytelności banków hipotecznych zabezpieczone hipotekami lub gwarancją określonych instytucji (m.in. Skarb Państwa i NBP). Emitent listów - bank hipoteczny, zobowiązuje się wobec ich posiadacza do spełnienia określonego świadczenia pieniężnego - wypłaty odsetek i wykupienia samego listu w sposób i w terminach określonych w warunkach emisji.

Zasady emisji, zbywania, nabywania, wykupu i zabezpieczenia tego typu papierów wartościowych reguluje ustawa o listach zastawnych i bankach hipotecznych (z 29 sierpnia 1997 r.). Listy zastawne mogą być emitowane wyłącznie przez banki hipoteczne. List zastawny może być papierem wartościowym imiennym bądź na okaziciela

KREDYT BANKOWY A POŻYCZKA

	KREDYT	POŻYCZKA
Przepisy regulujące	Ust.prawo bankowe, kodeks cywilny	Kodeks cywilny
Cel wykorzystania	Ściśle określony w umowie	Dowolny
Przedmiot umowy	Środki pieniężne	Środki pieniężne lub rzeczy
Forma udostępnienia	Oddanie środków pieniężnych do dyspozycji	Przeniesienie własności przedmiotu pożyczki
Udzielający	Zawsze bank	Osoba posiadające zdolność do czynności prawnych oraz środki pieniężne
Forma umowy	Zawsze pisemna	Pisemna lub ustna

Oprocentowanie	Z reguły występuje	Nie jest konieczne
Zabezpieczenie	Musi być	Może ale nie musi być
Rodzaj świadczenia	Bezgotówkowy	Gotówkowy lub bezgotówkowy
Forma spłaty	Najczęściej ratalnie	Jednorazowo
Termin spłaty	Musi być określony	Nie musi być określony, ale może

EGZAMIN

Klasyfikacja kredytów wg ryzyka

Podział kredytów ze względu na:

- terminowość spłaty kapitału i odsetek

- sytuację ekonomiczno- finansową

Mechanizm kredytu preferencyjnego

Najważniejsze typy kredytów:

1. kredyty gospodarcze (dla przedsiębiorców)

- w rachunku bieżącym

- obrotowe

- inwestycyjne

2. kredyty konsumpcyjne dla gospodarstw domowych

- w rachunku bieżącym

- ratalne

- gotówkowe

- lombardowe

3. budowlano-mieszkaniowe

- budowlane

- mieszkaniowe

- na remont i rozbudowę

- konsolidacyjne

Klasyfikacja kredytów:

1. metoda udzielania kredytu

- w rachunku kredytowym (odnawialne i nieodnawialne)

- w rachunku bieżącym

2. zasady oprocentowania

- stałe

- zmienne

3. okres kredytowania

- krótkoterminowe

- średnioterminowe

- długoterminowe

4. waluta kredytu

- złotowe

- walutowe

- denominowane

Kredyty dewizowe były do 1989r. -> teraz walutowe.

54% kredytów, to kredyty denominowane.

5. cel kredytowania

- konsumpcyjne

- obrotowe

- inne (sezonowe, eksportowe)

6. częstotliwość wykorzystania wpłaty

- jednorazowo lub w transzach

-

7. preferencyjność

- preferencyjne

- komercyjne

8. podmioty umowy

- os. Fizyczne

- podmioty gospodarcze

- pozostałe (spółdzielnie)

SEGMENTACJA KLIENTÓW -> podział podstawowy

1. Bankowość detaliczna -> klienci detaliczni- usługi standardowe

2. Bankowość indywidualna -> klienci VIP / SME

• klienci VIP: VIP i mikro firmy

• klienci SME : małe firmy

Bankowość prywatna

Bankowość korporacyjna -> firmy średnie i duże

! SEGMENTACJA w banku to podział klientów w danym banku.

Wg standardów unijnych klienci korporacyjni mają obrót powyżej 10 mln Euro rocznie. Poniżej 10 mln Euro, to klienci detaliczni.

SEGMENTACJA KLIENTÓW:

1. klienci o bardzo dobrej kondycji finansowej PD: 1-2

2. klienci o dobrej kondycji finansowej PD: 3-4 ( w niektórych bankach 5)

3. klienci o słabej kondycji finansowej PD: 5-6-7

4. klienci nie spełniający podstawowych warunków udzielenia kredytu PD<8

Wskaźnik PD -> wskaźnik prawdopodobieństwa, spłacenia kredytu w określonej kwocie i terminie. Im wyższy wskaźnik, tym gorszy klient. Im wyższe PD, tym większe ryzyko, więc wyższa cena pieniądza (oprocentowanie) i większe zabezpieczenia.

Segmentacja klientów korporacyjnych
wg rodzaju działalności gospodarczej i potrzeb finansowych

FIRMY	Podstawowe cechy	Potrzeby firm
MAŁE - transportowe - handlowe - produkcyjne rolnicze	-Często jednoosobowe lub rolnicze z małym kapitałem - brak personelu administracyjnego - zorientowane na bieżący rynek - w dużym stopniu zależne od linii kredytowej lub pożyczek krótkookresowych	- potrzeby płacowe, na zakup nieruchomości, ubezpieczenia, obrót pieniężny - potrzeba porad finansowych
ŚREDNIE - usługowe - handlowe - produkcyjne - rolnicze	- duża liczba zatrudnionych - specyfika przepływów finansowych wywołuje potrzebę gromadzenia funduszy na rozwój działalności - wysokie potrzeby płatnicze: gotówkowe oraz w kredycie obrotowym - zależność od cykli produkcji - wysokie nakłady inwestycyjne na majątek trwały - duża sezonowość produkcji - wysokie nakłady na mechanizację	- usługi w zakresie obrotu gotówkowego - kwoty kredytowe na wydatki służbowe i zakupy detaliczne - usługi leasingowe i długookresowe kredyty
DUŻE - usługowe i handlowe - produkcyjne - rolnicze	- dążenie do osiągnięcia efektów skali - duża sieć produktów dystrybucji, wysokie potrzeby organizacyjne i kontrolne - bardzo wysokie potrzeby inwestycyjne - doskonalenie jakości i nowoczesności produktów - pozyskiwanie nowych rynków zbytu, szczególnie za granicą - wysoki poziom mechanizacji i specjalizacji produkcji, sezonowe problemy z płynnością finansową	- bieżące usługi płatnicze - doradztwo finansowo-księgowe - karty kredytowe - rozliczenia eksportowo-importowe - długookresowe kredyty

Źródła finansowania gospodarstw domowych:

1. bankowe

• karty: charge, kredytowe

• kredyty

• pożyczki

2. niebankowe

• praca

• działalność gospodarcza

• emerytury, renty

• inne dochody

- prace zlecone

- honoraria autorskie

- odprawy pracownicze

• inwestycje kapitałowe

- depozyty bankowe

- akcje

- obligacje

- fundusze inwestycyjne

• wygrane w grach, konkursach

• darowizny, spadki

• zasiłki, zapomogi

RODZAJE KREDYTÓW (POŻYCZEK):

- kredyty na zakup dóbr konsumpcyjnych, trwałego użytku

- pożyczki pieniężne

- pożyczki lombardowe

- kredyty mieszkaniowe

WYKŁAD 3

14 listopad 2009

EGZAMIN-

Pytanie otwarte- metodologia tworzenia rezerw

Kredyty preferencyjne:

Banki udzielające najwięcej kredytów preferencyjnych:

- BOŚ

- BGŻ

- BGK Bank Gospodarstwa Krajowego

- banki spółdzielcze

- EBI Europejski Bank Inwestycyjny

- EBOR Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju

Rodzaje kredytów na budownictwo mieszkaniowe

• ze względu na wielkość kredytu, jego zapadalność, wycenę oraz zabezpieczenie

- hipoteczne

- mieszkaniowe

• ze względu na przeznaczenie

- budowlane

- budowlano-hipoteczne

- pomostowe (wsparcie z funduszy rządowych, kredyt preferencyjny)

- hipoteczne

Rodzaje kredytów ze względu na spłatę kredytu

• ze względu na system spłaty kredytu

- kredyty indeksowane z możliwością odroczenia

- kredyty z karencją spłaty kapitału przy pełnym finansowaniu przez bank (100%) - spłata w ramach „Project finance” i „Private equity”

- z pełną spłatą bieżących odsetek ( raty malejące lub stałe)

• ze względu na walutę

- złotowe

- denominowane

WYKŁAD 4

28 listopad 2009

EGZAMIN Główne aspekty polityki kredytowej banku.

Polityka kredytowa:

1. Dynamika działalności kredytowej

1. czynniki zewnętrzne

- struktura systemu finansowego

- podział PKB

- struktura aktywności gospodarczej

b) czynniki wewnętrzne

- cele strategiczne banku -> Zysk

- struktura zasobów (aktywów i pasywów)

- struktura i organizacja banków

2. Struktura kredytów

- struktura techniczna kredytów

- dywersyfikacja

- repartycja i limitowanie

3. Kryteria podejmowania decyzji kredytowej

- kryteria i metodologia oceny zdolności kredytowej

- określenie zapotrzebowania na kredyt -> low IQ

- dopuszczalny potencjał ryzyka

- efektywność lokacyjna kredytów

Ad. 1 dynamika działalności kredytowej zależy od misji banku.

Ad.2. Struktura techniczna kredytów:

- ilościowa -jakościowa

-terminowa -produktowa

Limitowanie-> jeden ze sposobów ograniczania ryzyka bankowego (przez NBP i KNF)

Maksymalnie bank może zaangażować się w działalność kredytową na poziomie 700% kapitałów własnych.

MODELE OCENY ZDOLNOŚCI KREDYTOWEJ:

(scoringowe, głównie dla osób fizycznych)

Metod scoringowych nie stosujemy dla klientów instytucjonalnych (korporacyjnych). Dla nich stosowane są analizy ekonomiczne na 3 lata wstecz.

Etapy procedury kredytowej:

1. Złożenie wniosku przez klienta

2. Weryfikacja kompletności i poprawności formalnej wniosku i załączników, zakończona zatwierdzeniem wniosku do analizy.

3. Analiza formalno-prawna zdolności kredytowej.

4. Analiza merytoryczna zdolności kredytowej (ocena sytuacji ekonomiczno-finansowej podmiotu)

- metody jakościowe

- metody ilościowe (ocena sytuacji finansowej)

= DECYZJA KREDYTOWA

- podpisanie umowy kredytowej

- monitoring kredytowy

Zawartość dokumentacji formalno-prawnej dla firmy:

1. status prawny firmy

2. odpis z rejestru sądowego

3. zaświadczenie z US i ZUS o nie zaleganiu ze zobowiązaniami podatkowymi i z tytułu ubezpieczeń

4. deklaracje podatkowe potwierdzone przez US

5. opinie innych banków dotyczących kredytobiorcy

Dokumenty finansowe:

1. sprawozdanie finansowe roczne lub kwartalne

2. sprawozdanie finansowe za ostatnie 2 lata (bilans, RZiS, informacja dodatkowa, Cash flow)

3. finansowe sprawozdanie analityczne, zgodnie z wymogami stawianymi przez bank)

4. udokumentowanie liczbowe dotyczące wyliczeń wnioskowanych potrzeb (np. kredyty celowe w rachunku bieżącym)

Zdolność kredytową

Sprawdzamy pod względem

1. formalno-prawnym tj. wiarygodność prawna kredytobiorcy

2. merytorycznym tj. wiarygodność ekonomiczna kredytobiorcy

!!! Elementy umowy kredytowej

Strony umowy	Pomiędzy kim zawierana jest umowa
Kwota i waluta kredytu	Wysokość kwoty, którą zaakceptował kredytobiorca, walutę wpisuje się tylko wtedy, gdy bank udzielił kredytu dewizowego
Cel	Przedstawienie, na co będą przeznaczone środki kredytu
Zasady i termin spłaty kredytu	Spłata kredytu całościowo bądź ratalni, określenie terminu spłaty
Wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany	Oprocentowanie stałe lub zmienne, sposób naliczania odsetek, także sposób zmiany wysokości stopy procentowej
Sposoby zabezpieczania spłaty kredytu	Zabezpieczenie obowiązkowe jest tylko wtedy, gdy kredytobiorca nie posiada zdolności kredytowej
Zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu	Upoważnienia banku do dokonywania inspekcji
Sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych	Wpis kwoty kredytu na rachunek kredytowy bądź ustalenie, iż na rachunku bieżącym kredytobiorcy w danym banku może wystąpić saldo debetowe
Termin postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych (nieobowiązkowe)	Określenie ostatecznego terminu wykorzystania kredytu
Wysokość prowizji	Cena, jaką zapłaci klient za czynności przygotowawcze, związane z rozpatrzeniem wniosku kredytowego
Warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy	Określenie trybu wprowadzenia pewnych warunków umowy, wydłużenie okresu, wypowiedzenie umowy w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy, a także tryb i okres wypowiedzenia umowy przez kredytobiorcę

Zabezpieczenia (najlepsze):

- zastaw rejestrowy ( US nie ma pierwszeństwa do środków)

- gwarancje (Skarbu Państwa, samorządu)

- hipoteka

WYKŁAD 5

29 listopad 2009

Klasyfikacja analiz ryzyka kredytowego w bankach

KRYTERIA	RODZAJE ANALIZ
Przeznaczenie analizy	- analiza wewnętrzna - analiza zewnętrzna
Przedmiot analizy	- analiza formalno-prawna - analiza ekonomiczno-finansowa - analiza techniczno-technologiczna - analiza ekologiczna - analiza socjo-psychologiczna
Czas, w którym przeprowadzana jest analiza	- analiza przed uruchomieniem kredytu - analiza w trakcie kredytowania
Płaszczyzna, w której prowadzona jest analiza	- analiza pojedynczego kredytu - analiza portfela kredytowego - analiza pokrycia składników bilansowych i pozabilansowych obciążonych ryzykiem
Charakter czynników ryzyka	- analiza jakościowa - analiza ilościowa - analiza mieszana
Forma organizacyjno-prawna kredytobiorców	- analiza ryzyka ze strony podmiotów gospodarczych - analiza ryzyka ze strony podmiotów sektora publicznego - analiza ryzyka ze strony osób fizycznych
Zastosowanie metody badawczej	- analiza dyspozycyjna - analiza wspomagająca
Źródła informacji o czynnikach ryzyk	- analiza ex-post - analiza ex-ante
Tryb przeprowadzania analizy	- analiza przez własne zespoły analityków - analiza w ramach audytu kredytowego
Sposób prezentowania wyników analizy	- analiza opisowa - analiza liczbowa - analiza graficzna

Rodzaje monitoringu:

- formalny

- merytoryczny

EGZAMIN

- Jacy klienci są najlepsi dla banku?

- Ci, którzy spłacają kredyt regularnie.

EGZAMIN Funkcje monitoringu kredytowego

- funkcja informacyjna

- funkcja zabezpieczająca

Metody analizy ryzyka kredytowego

EGZAMIN Analiza dyskryminująca to metoda…

- to metoda matematyczno- statystyczna

SEGMENTACJA KLIENTÓW - przykład

Private banking i wealth management -> wskaźnik ryzyka to 1, nie generują żadnego ryzyka.

Najbardziej ryzykowne kredyty-> duże korporacje i osoby fizyczne

EGZAMIN

Jak często należy robić migracje między segmentami??

- Migracji dokonuje się raz do roku, pod koniec pierwszego kwartału.

WYKŁAD 6

12 grudzień 2009

Ruch okrężny środków pieniężnych w banku

Bank i jego otoczenie

EGZAMIN

Ryzyko rynkowe generuje następujące rodzaje ryzyka dla banku…

Rodzaje ryzyka kredytowego

1. ryzyko aktywne (czynne)

1. utrata płynności

2. straty

3. utrata zabezpieczenia

2. ryzyko pasywne (bierne)

1. zmiana procentu

2. zmiana wartości (ryzyko kapitału)

3. zmiana kursu

Najwięcej banki tracą przy nieruchomościach. Ich wartość jest często zbyt zawyżona

Pojedyncze ryzyko kredytowe:

1. RYZYKO zmiany oprocentowania

2. RYZYKO kredytowe łączne:

- ryzyko płynności (przy opóźnieniu spłaty)

- ryzyko straty kapitału i odsetek

- ryzyko dewizowe (zmiany kursu waluty)

3. RYZYKO refinansowania

RYZYKO

• wypłacalności

• kredytowe

- pojedynczego kredytu

- portfela kredytów

• rynkowe

- papierów wartościowych

- cen towarów

- kursów walutowych

- stóp procentowych

GRUPY RYZYKA, NA KTÓRE BANK ZWRACA SZCZEGÓLNĄ UWAGĘ

- ryzyko płynności

- ryzyko kursowe

- ryzyko kredytowe

- ryzyko kapitału

- ryzyko stopy procentowej

Przyczyny występowania ryzyka bankowego

Zewnętrzne

• Czynniki ogólnogospodarcze

- koniunktura gospodarki i inflacja

- deficyt budżetowy

- polityka fiskalna

- polityka banku centralnego

• Czynniki społeczno-gospodarcze

1. potencjał ludnościowy rejonu

- liczba i struktura gosp. domowych

- wielkość dochodów ludności

- skłonność do oszczędzania

- stopa bezrobocia

b) potencjał gospodarczy rejonu

- liczba podmiotów gospodarczych działających w rejonie

- liczba podmiotów bankrutujących

- stopień zadłużenia podmiotów

- skala inwestycji

c) konkurencja na rynku usług bankowych

- liczba instytucji finansowych działających na rynku

- wielkość oferty banków konkurencyjnych

- jakość obsługi klienta

• Czynniki polityczne

- stabilność sytuacji politycznej

- zmiana rządu

• Tendencja na międzynarodowych rynkach finansowych

- globalizacja rynków finansowych

- nowe instrumenty finansowe (derywatywy)

- informatyzacja usług bankowych (technologia informatyczna)

Wewnętrzne

• Zła jakość aktywów i pasywów- brak stabilnej bazy depozytów

- wysokie odsetki płacone od depozytów

- zła struktura ilościowa i jakościowa kredytów

- wzrost aktywów objętych podwyższonym ryzykiem

• Niewłaściwa polityka kredytowa

- zbyt liberalna polityka kredytowa

- błędna ocena zdolności kredytowej klientów

• Zbyt szybka ekspansja

- za wysokie obciążenia kosztami tworzenia nowych oddziałów i szkolenia personelu

- brak przygotowania do wprowadzenia nowych instrumentów finansowych

• Brak lub słaby marketing

- niedostosowanie oferty usług do potrzeb rejonu

- niewłaściwa lokalizacja

- mało elastyczna polityka cenowa

- brak nowych usług bankowych

• Niskie kwalifikacje kadry

• Wadliwe systemy kontroli wewnętrznej

• Działania przestępcze

Interdyscyplinarne zarządzanie ryzykiem bankowym

EGZAMIN

Etapy interdyscyplinarnego zarządzania ryzkiem

Komitet bankowy -> organ instytucji kredytowych, wspierający osoby zarządzające:

• komitet zarządzania aktywami i pasywami ALCO

• komitet zarządzania ryzykiem (kredytowy)- wpływa na jakość polityki kredytowej banku; w decyzje kredytowe włącza się zarząd, gdy kredyt przekracza limit koncentracji na jednego klienta

• komitet inwestycji kapitałowych

• komitet marketingowy

• komitet zarządzania kadrami

KOMITET kredytowy:

- na poziomie oddziału

- na poziomie regionu

- na poziomie centrali

KOMITET ALCO -> zasiadają w nim najważniejsi urzędnicy banku. Działa tylko na poziomie centrali banku.

Skład:

- główny księgowy

- dyrektorzy zarządzający

- dyrektorzy zarządzający ryzykiem kredytowym

- dyrektorzy departamentu marketingu

- dyrektorzy zajmujący się bezpieczeństwem systemowym

Komitety zajmują się : EGZAMIN

- ryzykiem stóp procentowych

- ryzykiem płynności

- ryzykiem kredytowym

Wszystkie działania komitetu mają na celu takie zarządzanie ryzykiem, by przy ściśle określonej zdolności do podejmowania ryzyka zmaksymalizować dochód.

W praktyce o wielkości zaangażowania i ryzyku finansowym decyduje zarząd. Komitet ma jedynie prawo i obowiązek zarządzać tym ryzykiem. Zdolność do podejmowania ryzyka jest ograniczona przez decyzje zarządu, ale również poziom posiadanego kapitału i regulacje prawne (regulatory KNF, NBP).

Praca komitetu obejmuje:

1. pomiar ryzyka stóp procentowych, czyli określenie różnicy we wrażliwości na zmiany stóp procentowych między aktywami i pasywami. Komitet w oparciu o okresowe analizy finansowe, prognozy ekonomiczne oraz badania dotyczące przyczyn wahań stóp procentowych określa spodziewane i przyszłe kierunki zmiany stóp.

2. pomiar ryzyka płynności, czyli określenie w jakim stopniu terminy płatności między pasywami i aktywami nie są dopasowane. Zadaniem komitetu jest dopasowanie terminów płatności aktywów i pasywów. W tym celu komitet wykorzystuje takie narzędzia jak zarządzanie marżą odsetkową, zarządzani luką oraz analizuje wrażliwość oprocentowania aktywów i pasywów. Pomiar ilościowy daje możliwość, w oparciu o dane z przeszłości, prognozować na przyszłość.

3. pomiar ryzyka kredytowego, czyli określenie prawdopodobieństwa niespłacenia udzielonych kredytów (PD)

4. ocenę i sformułowanie strategii banku w zakresie kalkulacji cen aktywów i pasywów

5. ocenę i ustalenie zakresu pozyskiwania zasobów finansowych

6. ocenę lub sformułowanie możliwości w zakresie alokacji kredytów i innych aktywów dochodowych

7. monitorowanie marży odsetkowej oraz struktury aktywów i pasywów przy uwzględnieniu terminów ich płatności

8. określanie zasad, co do rozwiązania problemów związanych z wystąpieniem niekorzystnych zjawisk na rynku pieniężnym

9. badanie przyczyn rozbieżności budżetowych oraz opracowanie planu działań w celu ich zlikwidowania

Polityka komitetu zawsze musi uwzględniać wzajemne zależności pomiędzy poszczególnymi rodzajami ryzyka.

Na posiedzeniach komitetu zapadają decyzje, co do działania operacyjnego i strategicznego banku. W tym celu komitet dokonuje przeglądu portfela inwestycyjnego, analizuje rentowność, prognozuje dochody oraz wielkość stóp procentowych, ocenia stan płynności, określa modele kalkulacji cen oraz opracowuje systemy motywacyjne dla pracowników.

W zależności od celów strategicznych banku komitet wykorzystuje odpowiednie narzędzia zarządzania aktywami i pasywami, tj. modele kalkulacji cen kredytów, modele prognozowania zysku, środki kontroli ryzyka stóp procentowych i ryzyka kredytowego.

Dobór odpowiednich narzędzi uzależniony jest od tego, czy bank nastawiony jest na:

- osiągnięcie stabilnych zysków czy maksymalnych

- wyniki krótkoterminowe czy długoterminowe

- na zysk czy wzrost wolumenu

Określając strategię działania komitet bierze pod uwagę:

- posiadany potencjał banku

- możliwość operowania na rynku

- prognozy gospodarcze

- własną ocenę zależności typu ryzyko/zysk

Oto pytania, które dał Gwizdała na dziennych (mieli egzamin

połówkowy).

1. organy NBP wymienić

2. instytucja kredytowa pierwszej instancji w Polsce to

3. źródła bankowe finansowania przedsiębiorstw

4. segmentacja to

5. rodzaje banków komercyjnych ze względu na działanosć

6. rodzaje banków komercyjnych ze wzgledu na kapitał

7. rodzaje instytucji kredytujących

8. rodzaje ryzyka ksiegowego

9. rodzaje kredytów ze wzgledu na ryzyko

10. rodzaje ryzyka ze wzgędu na beneficjenta

11. etapy procedury kredytowej

12. dokumenty finansowe w procedurze kredytowej wyminić

13. zewnętrzne czynniki powodujace wystąpienie ryzyka bankowego

14. nadzór bankowy w PL jest..

15. BFG gwaranttuje depozyty....

16. BFG to system...

17.w kredycie preferencyjnym występuje: kredytobiorca, bank i sopnsor

18. elementy działaności kredytowej to

19. ryzyko w działaności kredytowej to (jakie rodzaje występuja)

20. udzielanie kredytów to operacja czynna

24

---