Uniwersytet Technologiczno - Humanistyczny im. Kazimierza Pułaskiego
w Radomiu
Analiza SWOT zastosowania energii odnawialnej
w subregionie radomskim.
Przygotowała:
Karolina Tuzimek
Specjalność: Zarządzanie Jakością
Nr. Albumu: 86841
Przedstawienie regionu radomskiego.
Region radomski, posiadający kilkusetletnią tradycję, położony jest w południowej części województwa mazowieckiego .
Składa się z powiatu radomskiego utworzonego ponownie 1 stycznia 1999 roku na mocy ustawy z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego, trójstopniowego podziału terytorialnego państwa, oraz na mocy porozumienia międzygminnego z dnia 03.07.2008 r. i WPGO, obejmuje powiaty : białobrzeski, kozienicki, lipski, przysuski, szydłowiecki, zwoleński i grójecki co przedstawia rysunek 1.
Rysunek 1. Mapa Radomia.
źródło :http://www.wojewodztwo.radom.pl/
Obszar ten zgodnie z WPGO zamieszkuje ok. 550,0 tys. mieszkańców. Stolicą tego regionu jest miasto Radom, który także jest siedzibą Starostwa Powiatowego i miastem na prawach powiatu. Ludność regionu radomskiego obrazuje poniższa tabela 3. Natomiast powiat radomski w porównaniu do pozostałych powiatów Mazowsza jest na piątym miejscu pod względem liczby ludności. Przestrzenny i ludnościowy potencjał powiatu znajduje odbicie w jego wewnętrznej, administracyjno-samorządowej organizacji.
Samorząd stopnia podstawowego tworzy 13 gmin, w tym: jedna gmina miejska, 2 gminy miejsko-wiejskie oraz 10 gmin wiejskich. Na terenie powiatu radomskiego znajdują się 3 miasta oraz 284 sołectwa.
Powiat zamieszkiwany jest przez 146 810 osób, a gęstość zaludnienia wynosi 94 mieszkańców na 1 km² (2004).
Tabela 1. Stan ludności na 2008 r.
Jednostka terytorialna |
ogółem stan na 31 XII 2008 ogółem |
w miastach stan na 31 XII 2008 ogółem |
na wsi stan na 31 XII 2008 ogółem |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
[osoba] |
[osoba] |
[osoba] |
Powiat białobrzeski |
33 600 |
8 190 |
25 410 |
Powiat kozienicki |
61 326 |
18 116 |
43 210 |
Powiat lipski |
36 275 |
5 751 |
30 524 |
Powiat przysuski |
43 327 |
6 187 |
37 140 |
Powiat radomski |
146 481 |
28 656 |
117 825 |
Powiat szydłowiecki |
40 016 |
11 994 |
28 022 |
Powiat zwoleński |
36 922 |
8 054 |
28 868 |
Powiat m. Radom |
224 226 |
224 226 |
0 |
Powiat grójecki |
96 808 |
33 111 |
63 697 |
Źródło: http://www.stat.gov.pl/gus
Ludność ogółem miasta Radomia wynosiła w 2009 roku 223 914 osób . Z punktu widzenia geografii fizycznej ziemia radomska (w węższym znaczeniu) położona jest na pograniczu wyżyn i nizin. Pasowy układ jednostek - NW-SE - odpowiada przebiegowi pasm Gór Świętokrzyskich.
Na południowym zachodzie Garb Gielniowski, pasmo wzgórz z piaskowców jurajskich opadające progiem tektonicznym ku Przedgórzu Iłżeckiemu i Równinie Radomskiej. Między Przedgórzem Iłżeckim i Równiną Radomską a Wyżyną Lubelską - Małopolski Przełom Wisły.
Na północnym wschodzie Równina Kozienicka, urozmaicona wałami wydmowymi. Na północy Dolina Białobrzeska o charakterze pradoliny.
Najwyższe wzniesienie - Altana (408 m n.p.m.) na Garbie Gielniowskim. Najniższy punkt - ujście Radomierzy do Wisły (około 100 m n.p.m.).
Na osadach zlodowaceń południowopolskich występują żwiry rezydualne z głazikami, piaski i żwiry rzeczne oraz mułki i piaski jeziorne z wkładkami torfów interglacjału mazowieckiego. Osady tego typu występują w Lesiowie, Owadowie, Woli Gołębiowskiej i w okolicach wsi Rajec Szlachecki. Region radomski nie jest zasobny w surowce mineralne.
Zgodnie z bilansem zasobów kopalin (2000 r.) podstawową grupę stanowią kruszywa naturalne i surowce ilaste. Kopaliny podstawowe jak fosforyty, piaski formierskie i węgiel brunatny występują w małych ilościach i nie mają większego znaczenia.
Występujące surowce zaliczane są do kopalin pospolitych, do których należą głównie kruszywa i piaski. Złoża występujące, często są położone na obszarach objętych ochroną prawną i nie można prowadzić wydobycia. Eksploatacja surowców zakłóca stosunki wodne (leje depresyjne), zniekształca teren - powoduje powstawanie wyrobisk i hałd. Zasoby wód podziemnych do połowy lat dziewięćdziesiątych były silnie zagrożone. Wiązało się to z ich nadmierną eksploatacją - głównie na potrzeby przemysłu. W rejonie Radomia i Pionek pogłębiał się lej depresyjny. Jednak z chwilą upadku przemysłu ciężkiego (mniej więcej od 1994 roku) zasoby wód podziemnych zaczęły się stabilizować.Jakość wód podziemnych można określić na podstawie badań prowadzonych w ramach monitoringu podstawowego (krajowego) i regionalnego. W sieci krajowej na terenie powiatu radomskiego zlokalizowany jest 1 punkt pomiarowy: w Pionkach.
W latach 1999-2000 prowadzone były w ramach monitoringu regionalnego badania wody podziemnej w 5 punktach. Badania monitoringowe wód podziemnych w latach
1999-2000 wskazywały niezmiennie na wysoką klasę jakości (Ib). Wyjątkiem było ujęcie wody w Cerekwi, gdzie wysokie stężenia żelaza wskazywały na wodę niskiej jakości (klasa III). Analizy nie potwierdziły antropogenicznego wpływu na jakość monitorowanych wód.
Region radomski położony jest w dorzeczu środkowej Wisły i Pilicy. Przez jego teren przebiegają działy wodne II rzędu rzek: Radomki, Zagożodżonki i Iłżanki. Pozostałe rzeki stanowią ich dopływy. Rzeźba terenu jest mało zróżnicowana i brak tu większych deniwelacji. Średnie wzniesienia wynoszą około 150 m n.p.m., a najwyższe są o rzędnych wahających się w granicach od 195 do 210 m n.p.m. i występują w południowej części rzeki Radomki. Najniższy zaś punkt leży na wysokości 137 m n.p.m. w północnej części doliny rzeki Radomki.Rezerwy wód powierzchniowych regionu radomskiego gromadzone są w kilku zbiornikach retencyjnych. Zbiorniki te są tworzone za pomocą budowli piętrzącej wody rzek - zwanej zaporą. Liczba sztucznych zbiorników ustawicznie wzrasta, podczas gdy liczba zbiorników naturalnych ulega raczej zmniejszeniu na skutek rozmaitych procesów, zarówno naturalnych, jak i wskutek ingerencji człowieka (np. osuszanie). Znaczna liczba zbiorników zaporowych jest w zasadzie powiększonymi (podpiętrzonymi) zbiornikami naturalnymi, z których odpływ jest regulowany za pomocą budowli upustowych.
W regionie radomskim jest kilka sztucznych zbiorników wodnych, utworzonych w wyniku przegrodzenia dolin rzecznych zaporami wodnymi. Ze względu na przestrzenne zróżnicowanie składników klimatu w granicach regionu radomskiego można wyodrębnić trzy zasadnicze rejony klimatyczne:
1) rejon równin denudacyjnych ze średnimi wartościami temperatur powietrza i średnimi wielkościami opadów atmosferycznych,
2) rejon zagłębień i den dolin rzecznych z tendencją do inwersji termicznych, gromadzenia się chłodnych mas powietrza i mgieł.
Południowe krańce są kształtowane przez rejon klimatyczny pogórzy świętokrzyskich z niższymi wartościami temperatur powietrza i najwyższymi na tym obszarze opadami atmosferycznymi. W rejonie Puszczy Kozienickiej występują anomalia, polegające zarówno na wyraźnym podwyższeniu, w stosunku do pozostałego obszaru, opadów, jak i średniej temperatury rocznej. W regionie radomskim spośród składników przyrody podlegających prawnej ochronie i rejestracji prowadzonej przez starostę występują: (Tabela 4 )
Region o charakterze przemysłowo-rolniczym. Rozwinięty przemysł metalowy (produkcja maszyn do pisania i szycia), skórzany (fabryka "Radoskór" w Radomiu, wytwórnia sztucznej skóry "Polcorfarm" w Pionkach), elektrotechniczny (wytwórnia aparatury, produkcja aparatów telefonicznych), spożywczy, materiałów budowlanych (cementownia "Przyjaźń"), odzieżowy, chemiczny (produkcja farb i lakierów), drzewny, szklarski, ceramiczny, papierniczy, włókienniczy, elektromaszynowy, spożywczy, chemiczny, elektrownia "Kozienice", zakłady naprawcze taboru kolejowego i samochodów.
Większość przemysłu skupiona jest w Radomiu.Na terenie powiatu radomskiego funkcjonują głównie małe i średnie przedsiębiorstwa, które produkują przede wszystkim dla potrzeb lokalnego rynku. Są to m.in. zakłady sektora spożywczego: masarnie, piekarnie, zakłady branży drzewnej, budowlanej i obuwniczej. Lecz nie brakuje także przedsiębiorstw i spółek, które ugruntowały pozycję, zdobyły rozgłos i uznanie, a ich marka znana jest nie tylko w Polsce.
Tabela 4. Dane powierzchniowe obszarów chronionych na terenie regionu radomskiego
Jednostka terytorialna |
Parki narodo-we |
Rezerwaty przy-rody |
Parki kraj-obraz-owe razem |
Parki kraj-obrazowe rezerwaty i pozostałe formy ochrony przyrody |
Obszary chronionego kraj-obrazu |
Obszary chronionego kraj-obrazu, rezerwaty i pozostałe formy ochrony przyrody |
Użytki ekolo-giczne |
|
2008 |
2008 |
2008 |
2008 |
2008 |
2008 |
2008 |
|
[ha] |
[ha] |
[ha] |
[ha] |
[ha] |
[ha] |
[ha] |
Powiat białobrzeski |
0 |
170,1 |
0 |
0 |
35 021,0 |
170,0 |
0 |
Powiat kozienicki |
0 |
476,1 |
7 517,9 |
770,2 |
3 057,0 |
0 |
181,8 |
Powiat lipski |
0 |
0,9 |
0 |
0 |
15 242,0 |
32,2 |
32,9 |
Powiat przysuski |
0 |
267,0 |
0 |
0 |
31 908,0 |
92,4 |
75,2 |
Powiat radomski |
0 |
617,2 |
16 198,6 |
769,5 |
16 650,0 |
30,4 |
406,8 |
Powiat szydłowiecki |
0 |
209,8 |
0 |
0 |
17 594,0 |
180,9 |
19,8 |
Powiat zwoleński |
0 |
261,0 |
2 517,1 |
59,4 |
3 592,0 |
57,3 |
39,1 |
Powiat m. Radom |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
6,9 |
Powiat grójecki |
0 |
433,1 |
0 |
0 |
29 109,0 |
847,6 |
0 |
Źródło: http://www.stat.gov.pl/gus
Stopa bezrobocia w powiecie radomskim jest zdecydowanie wyższa od średniej w województwie mazowieckim i wynosi 33,6%. Przyczyn tego zjawiska należy upatrywać w upadku największych zakładów produkcyjnych zarówno w Radomiu jak i w głównych ośrodkach przemysłowych powiatu: Pionkach i Wierzbicy. W ciągu ostatnich lat pogłębia się negatywne zjawisko wzrostu liczby bezrobotnych. Działania podejmowane przez Powiatowy Urząd Pracy w Radomiu na rzecz przeciwdziałania temu procesowi napotykają na barierę w postaci ograniczonych środków finansowych, zwłaszcza w zakresie aktywnych form zwalczania bezrobocia. W powiecie występuje bardzo duży odsetek ludności w wieku poprodukcyjnym (14%) oraz dość niski udział mieszkańców poniżej 18 lat (27%).
W najbliższych latach na wiejskich obszarach powiatu, ujmowanych łącznie, wystąpi stały ubytek liczby mieszkańców. Miasto Radom jeszcze w końcu lat 80. znany był z produkcji unikalnych, jeśli chodzi o rynek polski towarów. Były to maszyny do szycia i pisania, broń strzelecka, telefony, kuchnie gazowe, wyroby ze skóry i odlewy.
Większość wyrobów pochłaniał olbrzymi rynek byłego ZSRR i krajów RWPG.
Zmiany ustrojowe na początku lat 90 przyczyniły się do załamania się 70% eksportu na rynek wschodni. Od tego okresu sektor przedsiębiorstw państwowych przeżywa poważne trudności. Radom jest miastem dobrze uprzemysłowionym o silnej pozycji w regionie, choć w wyniku transformacji ustrojowej wiele zakładów zostało zamkniętych lub przeszło gruntowna restrukturyzację.
Największe zmiany nastąpiły w latach 1994 - 1997, kiedy pogłębiały się różnice strukturalne w gospodarce radomskiej. Obecnie w mieście widoczny jest spadek liczby przedsiębiorstw sektora publicznego oraz silny wzrost małych i średnich przedsiębiorstw prywatnych. W Radomiu jest blisko 500 firm sektora publicznego i ponad 25 tysięcy prywatnych przedsiębiorstw. Zaznacza się również spadek liczby zakładów produkcyjnych i wzrost przedsiębiorstw usługowych. Na tle niezadowalającej sytuacji dużych firm państwowych znacznie lepiej prezentuje się rozwój sektora prywatnego w grupie małych i średnich przedsiębiorstw oraz zakładów osób fizycznych.
Odrębną grupę stanowią przedsiębiorstwa z udziałem kapitału zagranicznego, których ilość ma wpływ na ocenę stopnia zaangażowania tego kapitału w Radomiu. Kapitał zagraniczny pojawił się w Radomiu w latach 80. Pierwszym przedsiębiorstwem "zagranicznym" było Polamer, następnie Sofix, Vega, Mayama, Bungala i inne. W regionie radomskim założonych zostało 220 przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego.
Radom jest siedzibą kilkunastu instytucji samorządu gospodarczego. Są to agencje i fundacje rozwoju regionalnego, ośrodki innowacji i przedsiębiorczości, instytucje doradcze, informacyjne i szkoleniowe, izby i stowarzyszenia gospodarcze oraz instytucje promocyjno - handlowe. W ciągu ostatnich 8 lat wyraźnie zmieniła się funkcja miasta z przemysłowego na pełniące funkcję wyższego rzędu: administracyjne, finansowe i ogólnousługowe. W perspektywie Radom leżący na skrzyżowaniu ważnych szlaków komunikacyjnych, będący naturalnym zapleczem Warszawy, może liczyć na duży dopływ kapitału zagranicznego, a przy inicjatywie mieszkańców i poparciu władz, na dalszy pomyślny rozwój.
W sierpniu 2001 roku powołana została Podstrefa Radom Tarnobrzeskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej „EUROPARK - WISŁOSAN”.
Preferowany charakter inwestycji w podstrefie to przemysł, transport, logistyka.
Obecnie w Podstrefie funkcjonuje 14 podmiotów. W najbliższym czasie zostaną wydane kolejne zezwolenia. Na dostępność komunikacyjną składa się przede wszystkim sieć dróg kolejowych i kołowych oraz częstotliwość połączeń kolejowych i autobusowych utrzymywanych z innymi miejscowościami. Dostępność komunikacyjna jest elementem kluczowym z punktu widzenia możliwości rozwoju powiatu. Przez teren powiatu radomskiego przebiegają szlaki kolejowe w kierunku: wschód - zachód (Lublin - Łódź) i północ - południe (Warszawa - Kraków). Długość tych linii na terenie powiatu radomskiego wynosi 71,8 km.
Ważniejszymi stacjami kolejowymi są: Pionki, Jedlnia Letnisko, Wolanów, Lesiów, Bartodzieje, Rożki. Jednak pod względem komunikacyjnym największe znaczenie dla powiatu posiada sieć dróg kołowych w skład której wchodzą:
drogi krajowe o dł. 132 km
drogi wojewódzkie o łącznej długości 154,8 km.
Obecnie ok.:
8,3% dróg powiatowych tj. 45,1 km wymaga budowy,
65% dróg powiatowych o nawierzchni twardej wymaga przebudowy.
323 km.
Radomski węzeł kolejowy tworzą trzy zelektryfikowane linie kolejowe (krzyżują się tu trasy pociągów dalekobieżnych łączących duże ośrodki miejskie):
- pierwszorzędna linia kolejowa Warszawa - Radom - Kraków (powiązana jednotorową
łącznicą Rożki - Wolanów z linią Tomaszów Mazowiecki - Radom),
- pierwszorzędna linia kolejowa Tomaszów Mazowiecki - Radom,
- pierwszorzędna linia kolejowa Łuków - Dęblin - Radom.
Organizowana przez Gminę komunikacja zbiorowa obsługuje teren Radomia, połączenia ze wszystkimi sąsiednimi gminami oraz z gminami Przytyk i Wierzbica.
Transport zbiorowy (PKP i PKS) dotyczy głównie dojazdów do pracy do Radomia. Komunikacja zbiorowa w Radomiu oparta jest wyłącznie na autobusach, które obsługują 26 linii normalnych MPK i 10 linii podmiejskich; wspólnie z PKS i PKP zapewniają dowóz pasażerów ze stref peryferyjnych.
Lotnisko wojskowe na Sadkowie zostało udostępnione krajowemu lotnictwu niekomunikacyjnemu. Trwają starania o przekształcenie lotniska w cywilny port lotniczy.
Miasto Radom posiada dobrze rozwiniętą sieć infrastruktury techniczno - inżynieryjnej, na którą składają się: sieć ciepłownicza, energetyczna, gazowa, kanalizacyjna i wodociągowa. Wyróżnia to pozytywnie Radom na tle innych jednostek administracyjnych województwa mazowieckiego.
W Radomiu źródłem zaopatrzenia w wodę dla celów komunalnych i przemysłowych są wody podziemne ujmowane z poziomu kredowego, który jest głównym poziomem wodonośnym dla miasta. Wody czerpane są ze studni głębinowych o głębokościach od 60 do 200 metrów.Poza usuwaniem związków żelaza i manganu, okresową dezynfekcją woda nie wymaga uzdatniania i jest bardzo dobrej jakości. Właścicielem i eksploatatorem systemu zaopatrzenia miasta w wodę są Wodociągi Miejskie w Radomiu Sp. z o.o. Swą działalnością obejmują one Miasto Radom i niektóre okoliczne wsie .Sieć wodociągowa nie obejmuje swym zasięgiem całej zabudowy miejskiej. Wymaga rozwinięcia na południowo - zachodnie obszary miasta. Sieć wodociągowa jest systematycznie rozbudowywana, zgodnie z tendencjami rozwoju zabudowy miejskiej. System Monitoringu i Sterowania Wodociągu Radomskiego powstał dzięki współpracy Gminy Radom z Gminą Holstebro w Danii.
Zadaniem systemu jest optymalizacja pracy całego wodociągu, podniesienie bezawaryjności i niezawodności, zmniejszenie strat wody, a co za tym idzie - lepsza jakość świadczonych usług w zakresie wody dla mieszkańców.
Właśnie na polu gospodarki wodno-ściekowej, Radom został uznany za najlepiej dostosowany do standardów zjednoczonej Europy, co potwierdzone zostało odpowiednim certyfikatem. Stan techniczny sieci jest zróżnicowany. Budowę sieci rozpoczęto w latach
20-tych w rejonie centrum. Około 85% sieci wodociągowej powstało w ostatnich 25 latach. Stan techniczny sieci jest zadawalający (z wyjątkiem odcinków o ograniczonej przepustowości). Miejski system kanalizacji sanitarnej, podobnie jak wodociągi, wchodzi w skład majątku Wodociągów Miejskich i jest przez nie eksploatowany. Z sieci kanalizacyjnej korzystało w 2003 roku 92,86% ogółu mieszkańców Radomia. Ścieki trafiają do oczyszczalni, w której stosowane są mechaniczne, biologiczne i chemiczne technologie oczyszczania. Utrzymaniem sieci kanalizacji deszczowej o długości około 200 km, oraz cieków wodnych na terenie miasta zajmuje się Miejska Spółka Wodna.Z usług kanalizacyjnych korzysta 86,95% mieszkańców Radomia. Wodociągi Miejskie w Radomiu eksploatują mechaniczno-biologiczną oczyszczalnię ścieków komunalnych i przemysłowych w Lesiowie k/Radomia o projektowanej przepustowości Qśrd. = 121 tys. m3/d.
Efektem ekologicznym zrealizowanego zadania jest polepszenie jakości odprowadzanych ścieków do rzeki Pacynki oraz likwidacja składowiska osadu na istniejących lagunach, które są uciążliwe dla środowiska z uwagi na nieprzyjemne zapachy.
Proces technologiczny wstępnego odwadniania osadu sterowany jest automatycznie poprzez Centralny System Sterowania i Monitoringu. Panele zasilające i sterownicze oraz aparatura kontrolno-pomiarowa, a także urządzenia sterujące zostały dostarczone i oprogramowane w systemie SCADA również przez stronę duńską.Przez oczyszczalnię średnio w ciągu doby przepływa ok. 35 347 m3/d ścieków.Zestawienie rentowności i przepustowości oczyszczalni scieków komunalnych i przemysłowych w Radomiu przedstawia tabela 5.
Tabela 5. Zestawienie ilości i przepustowości oczyszczalni ścieków komunalnych i przemysłowych w regionie radomskim
Jednostka terytorialna |
Oczyszczalnie |
Przepustowość |
|
ogółem |
ogółem |
|
2008 |
2008 |
|
[szt] |
[m3/doba] |
Powiat białobrzeski |
2 |
4,240 |
Powiat kozienicki |
17 |
30,992 |
Powiat lipski |
5 |
3,337 |
Powiat przysuski |
5 |
7,090 |
Powiat radomski |
16 |
17,278 |
Powiat szydłowiecki |
2 |
4,700 |
Powiat zwoleński |
8 |
5,137 |
Powiat m. Radom |
1 |
100,000 |
Powiat grójecki |
20 |
23,407 |
Źródło: http://www.stat.gov.pl/gus
Miasto Radom zaopatrywane jest w gaz ziemny wysokometanowy GZ-50 z krajowego systemu gazowniczego rurociągiem wysokoprężnym ∅300 relacji Lubienia - Sękocin, okalającym teren miasta od strony wschodniej. Roczne zużycie gazu ziemnego w Radomiu wynosi obecnie około 50,75 mln m3. Gaz doprowadzony jest do 85,44% gospodarstw domowych.
Gaz używany jest głównie w gospodarstwach domowych (posiłki i ciepła woda). Stan techniczny miejskiej sieci gazowniczej jest w stanie zaawansowanej dekapitalizacji. Główne rurociągi, zwłaszcza rozdzielcze śródmieścia wykonane przeważnie ze stali, w związku z zaawansowaną korozją, wymagają modernizacji. Obecnie opracowuje się program modernizacji miejskiej sieci gazowniczej, głównie metodami bezodkrywkowymi tzw. relining - co jest uwarunkowaniem rozwoju.
Rezerwa przepustowości systemu oraz dobrze rozwinięta sieć rozdzielcza zarówno średnio jak i niskoprężna, pozwalają na pokrycie stale rosnącego zapotrzebowania na gaz.
Ogólne zapotrzebowanie mocy na cele grzewcze i przygotowanie ciepłej wody na terenie miasta Radomia szacuje się na ok. 810 MW. Na terenie miasta funkcjonuje komunalny system ciepłowniczy eksploatowany przez „RADPEC” S.A. (w tym sieć ogólnomiejska i funkcjonujące poza tą siecią kotłownie lokalne), który dostarcza aktualnie 227,5 MW na cele grzewcze i 53 MW na przygotowanie ciepłej wody.
Poza systemem komunalnym funkcjonują liczne kotłownie lokalne.
Planowane podłączenia na rok:
2010 - 10 MW
2011 - 3,7 MW
Znane na dzień 20.04.2010 r. zmniejszenia mocy zamówionej , które będą obowiązywać od 01.01.2011 r., wynoszą 2,4 MW.
W związku z powyższym uwzględniając planowane podłączenia i znane redukcje mocy na 01.01.2011 r. przewiduje się moc zamówioną na 288 MW , natomiast na 01.01.2012 r. - 291,7 MW. W chwili obecnej nie jest znana ostateczna skala obniżeń mocy, które zaczną obowiązywać od 01.01.2011 r. i 01.01.2012 r. , gdyż termin zgłoszeń korekt upływa 30.06 każdego roku. Przeciętnie w wyniku termomodernizacji roczna wielkość korekty mocy wynosiła 6 - 8 MW.
Wielkość mocy zamówionej na potrzeby cieplne poza sezonem grzewczym to 48,5 MW. Głównym dostarczycielem ciepła dla miasta Radomia jest Radomskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej „Radpec”, które eksploatuje dwa źródła ciepła, tj.:
Ciepłownię Północ - C2 (116 MWt),
Ciepłownię Południe - C1 (203,5 MWt), zlokalizowaną na południowych krańcach miasta.
Ponadto na majątku Radpec jest już nie eksploatowana Elektrociepłownia .
Komunalna sieć ciepłownicza miasta Radomia funkcjonuje jako cieplna instalacja napowietrzna oraz w technologii rur preizolowanych (stanowią one ok. 45% długości ogólnej sieci). Nośnikiem energii cieplnej jest woda o parametrach roboczych 135oC i 1,2 MPa, a łączna długość sieci wynosi 154,9 km.
Sieć magistralna dostarcza energię cieplną do 689 węzłów cieplnych. Wszystkie węzły cieplne mają liczniki ciepła, co pozwala na szczegółowe rozliczenie sprzedawanej energii.
Wyposażenie układu w automatykę pozwala na ilościowo-jakościową regulację sieci, korzystając z ciągłego monitoringu komputerowego kluczowych punktów systemu dystrybucji (pierwsze miasto w kraju o takich możliwościach).
Rezerwa mocy w źródłach ciepła pracujących dla systemu ciepłowniczego aktualnie szacowana jest na 135 MW. Istnieją więc możliwości dalszej likwidacji lokalnych kotłowni poprzez włączenie zasilanych przez nie obiektów do komunalnego systemu ciepłowniczego.
Na terenie Radomia funkcjonuje również instalacja na biogaz zlokalizowana w Radomiu - Wincentowie, wykorzystująca gaz składowiskowy do produkcji energii cieplnej.
W rozwoju scentralizowanego systemu ciepłowniczego w mieście istotne znaczenie, z punktu widzenia ochrony środowiska naturalnego, jak też unowocześnienia systemu, miała zmiana w latach 1995-1998 kilkudziesięciu kotłowni lokalnych na nowoczesne węzły cieplne.
Efekt ekologiczny spowodował, że inwestycja w dużym stopniu została wsparta środkami Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska.
System ciepłowniczy zaopatruje 361 odbiorców. Zasilanych jest 1.201 obiektów, w tym 549 również ciepłą wodą użytkową. Dominującą grupą odbiorców jest mieszkalnictwo zakupujące 80% produkowanego ciepła. Również wprowadzenie w przedsiębiorstwie produkcji skojarzonej ciepła i energii elektrycznej (wysokosprawna kogeneracja) jest bardzo istotnym celem, zgodnym z kierunkami rozwoju energetyki preferowanymi przez Unię Europejską. Jednocześnie każdego roku trwają w przedsiębiorstwie prace, zmierzające do unowocześniania systemu zarówno w odniesieniu do źródeł ciepła, jak i do sieci przesyłowych. Postępująca termorenowacja budynków ogrzewanych przez miejski system ciepłowniczy powoduje zmniejszanie się zapotrzebowania na energię cieplną w eksploatowanych budynkach
Jednostką odpowiedzialną za eksploatację i jednocześnie właścicielem urządzeń związanych z dostawą energii elektrycznej na obszarze miasta Radomia są Zakłady Energetyczne Okręgu Radomsko - Kieleckiego S.A. w Skarżysku Kamiennej, Rejonowy Zakład Energetyczny w Radomiu.
Podstawowymi elektroenergetycznymi węzłami zasilającymi dla miasta Radomia są stacje rozdzielcze:
- 440/220/110 kV Kozienice,
- 220/110/30 kV Rożki.
Stacje te są elementami krajowego systemu energetycznego - zasilane są napowietrznymi liniami przesyłowymi 400 i 220kV m.in. z Elektrowni Kozienice. Dysponentami linii przesyłowych są Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. Linie te, ze względu na spełnianą rolę, utrzymywane są na wysokim poziomie technicznym i stanowią pewny punkt systemu. Następny element w układzie zasilającym miasto stanowią główne punkty zasilające (GPZ). Doprowadzenie energii do tych punktów odbywa się są napowietrznymi liniami rozdzielczymi o napięciu 110kV m.in. ze stacji Kozienice i Rożki.
Sieci odbiorcze energii elektrycznej wykonane są jako linie napowietrzne i kablowe. Linie napowietrzne z przewodami gołymi są w dużym stopniu zużyte i generalnie kwalifikują się do remontu.
Linie napowietrzne z przewodami izolowanymi charakteryzują się małym stopniem zużycia (wybudowane zostały w latach 90-ch), niską awaryjnością, ograniczeniem kolizyjności z obiektami budowlanymi, uproszczoną obsługą. Stan techniczny tych linii określa się jako dobry. Linie kablowe charakteryzują się stosunkowo krótkim okresem użytkowania. Budowane były od połowy lat 70-ych jako nowe, dotychczas nie modernizowane. Ogólnie są to urządzenia, w dobrym stanie technicznym, o małym stopniu zużycia, przystosowane do przenoszenia znacznych obciążeń. Najsłabszym ogniwem układu doprowadzającego energię elektryczną do odbiorcy energii jest sieć niskiego napięcia. Ze względu na konieczność dostarczania istniejącym odbiorcom finalnym energii elektrycznej o prawidłowych parametrach należy przewidzieć gruntowną przebudowę tej sieci - głównie linii napowietrznych z przewodami gołymi. Są to inwestorzy z branży: meblowej, metalowej, tworzyw sztucznych, chemicznej, motoryzacji. Prognozy rozwoju przedsiębiorczości związane są z różnego rodzaju przetwórstwem drewna oraz turystyką (organizacji wycieczek pieszych i rowerowych oraz agroturystyki).
Analiza SWOT wdrążenia i zastosowania energii odnawialnej w subregionie radomskim.
Analiza przyjętych rozwiązań technologicznych
Elektrociepłownie biomasowe
Elektrociepłownie na paliwo formowane RDF
Biogazowe
Małe elektrownie wiatrowe
Energia wodna
Energia słoneczna.
Cele długoterminowe do roku 2016:
zwiększenie zużycia energii ze źródeł odnawialnych w bilansie energetycznym Radomia,
zwiększenie zaangażowania środków publicznych (budżetowych i pozabudżetowych) i prywatnych na rozwój energetyki ze źródeł odnawialnych z równoczesną poprawą efektywności ich wykorzystania,
inwentaryzacja potencjału technicznego i ekonomicznego pozyskiwania energii odnawialnej i niekonwencjonalnej na terenie Miasta,
rozpoznanie możliwości szerszego zastosowania oraz wprowadzenia nowych metod wykorzystania energii odnawialnej na terenie Miasta,
opracowanie Programu rozwoju energii odnawialnej dla Miasta Radomia,
intensyfikacja działań umożliwiających wykorzystanie w tym zakresie środków finansowych z Unii Europejskiej i międzynarodowych instytucji finansowych na wykorzystanie energii odnawialnej,
działalność edukacyjno - informacyjna z zakresie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych i energii niekonwencjonalnej, w tym rozwiązań technologicznych, administracyjnych i finansowych,
wsparcie finansowo - logistyczne projektów w zakresie budowy urządzeń i instalacji z zakresu energii odnawialnej i niekonwencjonalnej,
kojarzenie źródeł energii poprzez łączenie różnych źródeł w jeden system energetyczny.
Aspekty ekologiczne
zmniejszenie poziomu zanieczyszczenia środowiska
ograniczenie emisji gazów cieplarnianych do atmosfery
zwiększenie wykorzystania gazów z komunalnych wysypisk i oczyszczalni ścieków
wykorzystanie biopaliw
Aspekty gospodarcze
zmniejszenie zużycia paliw kopalnianych
zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego państwa i regionu
wzrost inwestycji, przyrost mocy i produkcji
rozwój nowych sektorów gospodarki
rozwój nowych technologii i innowacji
Aspekty społeczne
tworzenie nowych miejsc pracy
zmniejszenie negatywnego wpływu na życie i zdrowie ludzi
Aspekty edukacyjne
promowanie innowacyjnych rozwiązań
wzrost świadomości społecznej
tworzenie programów edukacyjno-szkoleniowych dotyczących odnawialnych źródeł energii (Opracowanie metody programowania i modelowania systemów wykorzystania odnawialnych źródeł energii na terenach nieprzemysłowych).
energia słońca
energia wiatru
energia geotermalna
energia biomasy
biogaz
energia wód powierzchniowych
produkcja ciepła w kolektorach słonecznych - najczęściej wykorzystywane do przygotowania ciepłej wody użytkowej
produkcja energii elektrycznej w panelach fotowoltaicznych
maksymalizacja zysków ciepła za pomocą tzw. pasywnych systemów solarnych w budownictwieTechnologie te nie powodują emisji szkodliwych substancji do środowiska ani nie powodują jego zubożenia.
brak prostego systemu wsparcia małych indywidualnych inwestycji w instalacje kolektorów, gdyż tylko system małych grantów łatwo dostępnych dla osób fizycznych pozwoli na masowy rozwój energetyki cieplnej opartej na energii słońca.
brak zdefiniowanych celów odnośnie wykorzystania fotowoltaiki w budownictwie.
zmiana zasad, tak aby warunki przyłączenia do sieci miały charakter bardziej techniczny, a mniej rezerwujący moce przesyłowe.
uproszczona procedura ekspertyz przyłączeniowych
weryfikacja wiarygodności inwestora - poprzez wysoką opłatę wstępną, uiszczaną w formie zaliczki na poczet opłaty przyłączeniowej oraz weryfikacja gotowości projektu do realizacji.
wypracowanie obiektywnych, transparentnych i kompromisowych zasad sporządzania i oceniania raportów o oddziaływaniu na środowisko farm wiatrowych
by termin obowiązywania preferencyjnych zasad, zwalniających wytwórców z kosztów bilansowania, był związany z ogólną mocą zainstalowaną w energetyce wiatrowej w Polsce
Czynniki zależne od warunków hydrogeotermalnych występujących na danym obszarze:
wydajność eksploatacyjna wód podziemnych
temperatura wód geotermalnych
głębokość zalegania warstwy wodonośnej
skład chemiczny wody/mineralizacja
Czynniki zależne od sposobu obciążenia instalacji ciepła geotermalnego:
roczny współczynnik obciążenia instalacji - czas wykorzystania pełnej mocy cieplnej ujęcia
stopień schłodzenia wody geotermalnej
odległość geotermalnych otworów wiertniczych od odbiorcy ciepła
koncentracja zapotrzebowania na ciepło na obszarze jego odbioru
Czynniki zależne od makrootoczenia:
koszty produkcji ciepła metodami konwencjonalnymi/ceny paliw
poziom stóp procentowych kredytów inwestycyjnych
proekologiczna polityka państwa
wysokość środków finansowych przeznaczonych na badania naukowe i promocję odnawialnych źródeł energii
brak jest jakiejkolwiek wiarygodnej weryfikacji zasobów źródeł biomasy, których wykorzystanie będzie miało zasadnicze znaczenie dla wysokości produkcji zielonej energii w Polsce.
brak jest wiedzy o rzeczywistych zasobach potencjału biomasy energetycznej, powoduje iż, jesteśmy w stanie jedynie bardzo szacunkowo określić możliwości wzrostu udziału wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej z OZE.
brak jest mechanizmów umożliwiających wiarygodne oszacowanie produkcji ciepła z OZE, zwłaszcza biomasy, przez użytkowników indywidualnych, bez czego określenie skali produkcji zielonej energii pierwotnej będzie niezwykle trudne.
trudny jest do przewidzenia postęp technologiczny urządzeń produkujących energie z OZE, a co za tym idzie możliwy wzrost efektywności wykorzystania krajowych zasobów OZE.
"Polityka energetyczna Polski do roku 2030" prezentuje znacząco przeszacowane założenia wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną w perspektywie do roku 2025, a co za tym idzie również przeszacowane plany dotyczące produkcji energii. Bazując na tych założeniach, ustalanie możliwych progów udziału energii z OZE w bilansie energii pierwotnej produkowanej w roku 2020 będzie także obarczone znaczącym błędem.
brak jest lokalnych rynków biomasy energetycznej.
niezbędne jest kreowanie i wspieranie rozwoju lokalnych rynków biomasy, na potrzeby instalacji ciepłowniczych i kogeneracyjnych
słaby jest system dopłat do upraw energetycznych
dotychczas energetyka biomasowa opierała się niemal wyłącznie na biomasie leśnej, która może być wykorzystywana w bardziej racjonalny sposób przez inne gałęzie przemysłu (meblarstwo, papiernictwo, budownictwo).
brak jest jakichkolwiek standardów odnośnie jakości paliw biomasowych oraz nieścisłości w klasyfikacji odpadów mogących stanowić biomasę na cele energetyczne oraz wymagań odnośnie urządzeń i możliwości ich termicznego przekształcania".
Duże koszty inwestycyjne - długi okres zwrotu.
Brak stabilnych uregulowań prawno - finansowych.
Wykluczenie obszarów chronionych, rezerwatów przyrody, parków narodowych i obszarów Natura 2000 z terenów inwestycji w OZE (zwłaszcza wiatrowe i wodne) - wystawianie negatywnych ocen o oddziaływaniu na środowisko.
Niska świadomość społeczna.
Brak powszechnego dostępu do informacji na temat zasobów i metod wykorzystania odnawialnych źródeł energii
Brak zrozumienia celu rozwoju odnawialnych źródeł energii
Rozproszony i niejednolity system wsparcia finansowego, długie i żmudne procedury ubiegania się o dofinansowanie lub kredyt
Duże ryzyko finansowe - brak gwarancji cen w perspektywie długoterminowej (np. realizacja zapisów ustawy o biopaliwach i wprowadzenie rozporządzenia o zmniejszeniu ulgi akcyzowej)
Brak koordynacji działań władz dla rozwoju OZE w Polsce
Niedostateczna (choć rozwijająca się) praca naukowców nad rozwojem OZE w Polsce
www.inforadom.pl
www.bip.radom.pl
Odnawialne źródła energii jako element rozwoju lokalnego, publikacja EC BREC IEO, 2003
Dane Radpec S.A.
DZ.U Nr 156, poz.969 z późn. Zm
http://pga.org.pl/
Atlas zasobów geotermalnych na Niżu Polskim, Górecki W. red., rok wydania 2006, AGH. Kraków
Strategia Rozwoju Energetyki Odnawialnej, Ministerstwo Środowiska, Warszawa, 2000,
Buńczyk A.: Daniluk A., Masari S., „Energia odnawialna w Unii Europejskiej, Departament Integracji Europejskiej i Studiów Porównawczych URE”, Biuletyn Urzędu Regulacji Energetyki - nr 5/2006,
Benon Duszyk A., Piątkowski S., Radom poznać i zrozumieć historię swojego miasta, Radomskie Towarzystwo Naukowe, Radom 2008, s.89.
Mocne strony |
Słabe strony |
Elektrociepłownie biomasowej wykorzystujące spalanie poprzez zgazowanie (spełniająca standardy CCT - Clean Carbon Technology), - istniejące w energetyce zawodowej pracujące jednostki o mocy setek MW, - nikłe emisje do środowiska, - wykorzystanie całkowitej energii zawartej w paliwie, - nieznaczne ilości popiołów nie zawierających węgla, - wykorzystanie paliwa biomasowego niskiej jakości; - możliwość wykorzystania paliwa RDF, - możliwość zastosowania standardowych jednostek na paliwo biomasowej;
|
technologia spalania poprzez zgazowanie o mocy kilku MW po badaniach technologicznych i procesowych; - wyższe koszty niż standardowych instalacji biomasowyc |
Szanse |
Zagrożenia |
Wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną i cieplną pochodzącą z odnawialnych źródeł energii i kogeneracji, - stały wzrost cen paliw kopalnych, - akcyza na niektóre paliwa kopalne, - wzrost dopłat do energii odnawialnej i kogeneracji,
|
Wzrost cen biomasy, - Braki biomasy na rynku wykorzystywanej także do energetyki zawodowej |
Mocne strony |
Słabe strony |
elektrociepłownie na paliwo RDF wykorzystujące spalanie poprzez zgazowanie (spełniająca standardy CCT - Clean Carbon Technology), - nikłe emisje do środowiska, - wykorzystanie całkowitej energii zawartej w paliwie, - nieznaczne ilości popiołów nie zawierających węgla, - możliwość wykorzystania paliwa biomasowego,
|
technologia spalania poprzez zgazowanie o mocy kilku MW po badaniach technologicznych i procesowych; |
Szanse |
Zagrożenia |
wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną i cieplną pochodzącą z odnawialnych źródeł energii i kogeneracji, - stały wzrost cen paliw kopalnych, - akcyza na niektóre paliwa kopalne, - wzrost dopłat do energii odnawialnej i kogeneracji, - wytwórcy paliwa RDF gotowi są dostarczyć paliwo po kosztach transportu, - ograniczone ilości paliwa RDF możliwe do wykorzystania w cementowniach,
|
cen paliwa RDF, - braki paliwa RDF o odpowiedniej jakości |
Mocne strony |
Słabe strony |
sprawdzone technologia firmy Hochreiter wdrożona w ponad 2000 jednostek, - brak emisji do środowiska - CO2 zbilansowany, - stabilna produkcja biogazu, - długi czas retencji i odgazowania, - stosowanie wydajnych upraw roślin energetycznych wykorzystujących szlak fotosyntezy C4, - sprawność wytwarzania energii elektrycznej porównywalna z energetyką zawodową,
|
zapotrzebowanie do 30% wytworzonego ciepła do procesów technologicznych; - stosunkowo wysokie koszty inwestycyjne |
Szanse |
Zagrożenia |
wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną i cieplną pochodzącą z odnawialnych źródeł energii i kogeneracji, - stały wzrost cen paliw kopalnych, - akcyza na niektóre paliwa kopalne, - wzrost dopłat do energii odnawialnej i kogeneracji, - aktywizacja lokalnych gospodarstw rolnych, - wieloletnie umowy na dostawy kiszonki do biogazowni (kontraktacja), - wykorzystanie pofermentu do nawożenia i modyfikacji gleby,
|
wzrost cen kiszonki, - konkurencja upraw energetycznych z uprawami na cele konsumpcyjne, |
Mocne strony |
Słabe strony |
-. powszechna dostępność i niewyczerpane zapasy |
- mała znajomość możliwości technologicznych, organizacyjnych i finansowych wśród potencjalnych użytkowników |
Szanse |
Zagrożenia |
- zwiększenie oferty rynkowej: więcej tańszych i nowoczesnych technologii |
- pogorszenie się warunków formalno-prawnych instalowania mew, w tym zwłaszcza ograniczenia związane z ochroną przyrody |
Mocne strony |
Słabe strony |
- stabilna produkcja energii elektrycznej; - duży potencjał do budowy małych elektrowni wodnych; - doświadczenie w obsłudze i eksploatacji małych elektrowni wodnych; |
- konieczność przegradzania cieków wodnych; - duża ilość cieków wodnych objętych formami ochrony; - skomplikowane i długotrwałe procedury przygotowania inwestycji; - konieczność piętrzenia lub budowy zbiorników wodnych przed elektrowniami; - konieczność budowy przepławek; - brak warunków lokalnych do budowy dużych elektrowni wodnych; |
Szanse |
Zagrożenia |
- budowa małych elektrowni wodnych na byłych piętrzeniach; |
- wysokie koszty inwestycji; - nikłe zainteresowanie inwestorów |
Mocne strony |
Słabe strony |
- powszechna dostępność i niewyczerpane zasoby |
- mała znajomość możliwości zastosowań wśród potencjalnych użytkowników |
Szanse |
Zagrożenia |
- dalszy rozwój technologii i skali produkcji |
brak |
3. Zastosowanie energii odnawialnej w Radomiu
Na szczycie Rady Europejskiej w dniach 8-9 marca 2007 r. przyjęto plan działań integrujący politykę klimatyczną i energetyczną wspólnoty, aby ograniczyć wzrost średniej globalnej temperatury, o nie więcej niż 2oC powyżej poziomu sprzed okresu uprzemysłowienia oraz zmniejszyć zagrożenie wzrostem cen i ograniczoną dostępnością ropy i gazu.
Politykę energetyczną państwa powinno się prowadzić w sposób taki, aby osiągnąć obligatoryjne poziomy 3x20% + 10%, a mianowicie:
- redukcja emisji gazów cieplarnianych do 2020 r. co najmniej o 20 % w porównaniu do roku 1990,
- ograniczenie zużycia energii o 20% w stosunku do roku 1990 poprzez racjonalizację wykorzystania energii,
- zwiększenie udziału energii z odnawialnych źródeł co najmniej do uzyskania 20% całkowitego zużycia energii do roku 2020.Dla Polski poziom ten wynosi 15%,
- zwiększenie udziału biopaliw do 10% w rynku paliwowym do roku 2020.
Jednym z podstawowych kierunków wskazanych w Polityce jest rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii w tym biopaliw.
Promowanie wykorzystania odnawialnych źródeł energii w bilansie energetycznym Polski związane jest przede wszystkim z dywersyfikacją źródeł dostaw, rozwojem energetyki rozproszonej opartej o lokalne surowce oraz zwiększeniem uniezależnienia od importu paliw.
Polityka zakłada zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w finalnym zużyciu energii, a w szczególności:
- co najmniej do poziomu 15% do 2020 roku i dalszy wzrost w latach następnych,
- 10% udziału biopaliw transportowych oraz zwiększenie wykorzystania biopaliw II generacji do 2020 roku,
- poprzez utrzymanie mechanizmów wsparcia,
- uwzględniając zrównoważone wykorzystanie obszarów rolniczych i ochronę lasów przed nadmierną eksploatacją na cele energetyczne,
- zwiększając dywersyfikację źródeł dostaw oraz stworzenie optymalnych warunków do rozwoju energetyki rozproszonej opartej na lokalnych surowcach (m.in. promowanie budowy co najmniej jednej biogazowni rolniczej w każdej gminie).
Program ochrony środowiska dla miasta Radomia na lata 2009 - 2012 z uwzględnieniem lat 2013-2016 - cele długo i krótkoterminowe dotyczące odnawialnych źródeł energii (Program Ochrony Środowiska dla Miasta Radomia na lata 2009 - 2012 z uwzględnieniem lat 2013-2016, Radom 2009)
Zwiększenie udziału źródeł odnawialnych do 7,5% w roku 2010 oraz zwiększenie do roku 2010 wykorzystania energii z regionalnych źródeł odnawialnych o 100% w stosunku do roku 2000.
Cele krótkoterminowe do roku 2013 i kierunki działań:
Zgodnie z definicją zawartą w ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne „odnawialne źródło energii to źródło wykorzystujące w procesie przetwarzania energię wiatru, promieniowania słonecznego, geotermalną, fal, prądów i pływów morskich, spadku rzek oraz energię pozyskiwaną z biomasy, biogazu wysypiskowego, a także biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków albo rozkładu składowanych szczątek roślinnych i zwierzęcych. „Przewidywane efekty zwiększenia udziału OZE w bilansie energetycznym regionu radomskiego. Zwiększony udział odnawialnych źródeł energii na obszarze regionu radomskiego może mieć pośredni lub bezpośredni wpływ na szeroki zakres aspektów środowiskowych, gospodarczych oraz społecznych, a w szczególności na:
Tabela 6.Podział odnawialnych źródeł energii.
Pierwotne źródła energii |
Naturalne procesy przemiany energii |
Techniczne procesy przemiany energii |
Forma uzyskanej energii |
|
SŁOŃCE |
Woda |
Parowanie, topnienie, opady |
Elektrownie wodne |
Elektryczna |
|
Wiatr |
Ruch atmosfery |
Elektrownie wiatrowe |
Elektryczna |
|
|
Energia fal |
Elektrownie falowe |
Elektryczna |
|
Promieniowanie słoneczne |
Prądy oceaniczne |
Elektrownie wykorzystujące prądy oceaniczne |
Elektryczna |
|
|
Nagrzewanie powierzchni Ziemi i atmosfery |
Elektrownie wykorzystujące ciepło oceanów |
Elektryczna |
|
|
|
Pompy ciepła |
Cieplna |
|
|
Promieniowanie słoneczne |
Ogniwa fotowoltaiczne |
Elektryczna |
|
|
|
Kolektory słoneczne |
Cieplna |
|
|
|
Fotoliza |
Paliwa |
|
Biomasa |
Produkcja biomasy |
Ogrzewanie i elektrownie cieplne |
Cieplna i elektryczna |
|
|
|
Urządzenia przetwarzające |
Paliwa |
ZIEMIA |
Rozpad izotopów |
Źródła geotermalne |
Ogrzewanie i elektrownie geotermalne |
Cieplna i elektryczna |
KSIĘŻYC |
Grawitacja |
Pływy wód |
Elektrownie pływowe |
elektryczna |
Źródło: Proekologiczne odnawialne źródła energii, W. Lewandowski, Warszawa 2006.
Analiza potencjału oraz wykorzystania odnawialnych źródeł energii (OZE) na obszarze regionu radomskiego.
Analizie poddano następujące formy źródeł energii odnawialnej:
Energia słońca. Promieniowanie słoneczne może być konwertowane w energię użyteczną w trzech głównych obszarach:
Wykorzystanie promieniowania słonecznego w znacznej mierze ograniczone jest przez położenie geograficzne, porę dnia i roku, warunki atmosferyczne, sprawność oraz koszt inwestycyjny instalacji.
Sprawność kolektorów zależy od wielu czynników i przy temperaturze wody ogrzewanej bliskiej temperaturze otoczenia można przyjąć, że wynosi ona około 80%. W miarę wzrostu temperatury ogrzewanej wody sprawność kolektorów (systemu) maleje. Przyjmuje się, że średnioroczna sprawność systemów przygotowania c.w.u. zasilanych kolektorami słonecznymi waha się w granicach 30 - 35%.
Ze względu na położenie na terenie regionu radomskiego gęstość promieniowania słonecznego wynosi około 1 100 kWh/m2/rok. Zakładając średnioroczną sprawność konwersji energii słonecznej w cieplną w kolektorach słonecznych na poziomie 30-35% z 1m2 kolektora można uzyskać 330 - 385 kWh/rok energii cieplnej.
Produkcja energii elektrycznej w instalacjach ogniw fotowoltaicznych ze względu na niską sprawność wytwarzania 13-18% oraz wysokie koszty inwestycyjne jest wciąż nieopłacalna ekonomicznie na większą skalę.
Pojedyncze układy w prywatnych gospodarstwach domowych nie mają znaczącego wpływu na gospodarkę energetyczną regionu radomskiego.
A ponadto:
Energia wiatru. Wykonane przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej pomiary prędkości wiatru na terenie Polski pozwoliły na dokonanie podziału kraju na strefy wietrzności.
W celu wykonania szczegółowej analizy potencjału wykorzystania energii wiatru i opłacalności ekonomicznej należało by wykonać pomiary prędkości wiatru za pomocą specjalistycznych urządzeń w okresie co najmniej jednego roku.Region radomski położony jest w strefie III - korzystnej dla energetyki wiatrowej.
Ze względu na warunki konieczne do produktywnego funkcjonowania elektrowni wiatrowej, to jest wielkość obszaru, odpowiednia szorstkość terenu oraz odległość od zabudowań, tereny zurbanizowane znacznie ograniczają możliwości wykorzystania energetyki wiatrowej na większą skalę.
Celem dalszego rozwoju energetyki wiatrowej, niezbędna jest:
Według danych Urzędu Regulacji Energetyki na terenie regionu radomskiego funkcjonuje sześć instalacji wiatrowych o łącznej mocy 1,705 MW (stan na dzień 31.12.2009).
Tabela 7.Mapa odnawialnych źródeł energii .
Powiat |
Ilość instalacji [szt.] |
Moc instalacji [MW] |
m. Radom |
1 |
0,250 |
radomski |
1 |
0,095 |
zwoleński |
1 |
0,250 |
szydłowiecki |
1 |
0,110 |
lipski |
2 |
1,000 |
Źródło: http://www.ure.gov.pl/uremapoze/mapa.html
Energia geotermalna. Pochodząca z rozpadu izotopów pierwiastków promieniotwórczych wysoka temperatura panująca we wnętrzu Ziemi generuje ciepło rozchodzące się w kierunku powierzchni i jest źródłem energii geotermalnej. Zasoby tej energii są praktycznie niewyczerpalne ze względu na dużą objętość kuli ziemskiej.
Możliwe do wykorzystania zasoby energii geotermalnej znacznie przewyższają zasoby kopalne ropy i gazu.
Średni potencjał energetyczny otworu geotermalnego zbliżony jest do średniego potencjału otworu ropnego lub gazowego.
Czynniki decydujące o opłacalności wykorzystania ciepła wód geotermalnych:
Z przeprowadzonych badań warunków hydrogeotermalnych wynika, że region radomski leżący w stropie utworów Jury Dolnej na Niżu Polskim, nie posiada znacznego potencjału wykorzystania geotermii głębokiej, gdyż leży w strefie niskich temperatur. Dodatkowo biorąc pod uwagę powyższe czynniki należy stwierdzić, że na tym obszarze wykorzystanie energii geotermalnej nie jest ekonomicznie uzasadnione.
Istnieje możliwość wykorzystania energii geotermii płytkiej w instalacjach pomp ciepła współpracujących z konwencjonalnym źródłem ciepła w budownictwie. Sprawność pompy ciepła szacuje się na poziomie CoP= 4 (Coefficient of Performance)- oznacza to, że z 1 kW energii elektrycznej można uzyskać 4 kW energii cieplnej na potrzeby ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej.
Biomasa. Biomasa z lasów i zieleni miejskiej, produkcji spożywczej oraz upraw energetycznych (bilans) - Tabela 8-10.
Tabela 8.Powierzchnia terenów zieleni w 2008 roku (powierzchnia w miastach): łącznie 1474,2 ha.
Parki spacerowo - wypoczynkowe |
Zieleńce |
Zieleń uliczna |
Tereny zieleni osiedlowej |
Parki, zieleńce i tereny zieleni osiedlowej |
Cmentarze |
[ha] |
[ha] |
[ha] |
[ha] |
[ha] |
[ha] |
126,3 |
216,9 |
102,4 |
297,0 |
640,2 |
91,4 |
Źródło: http://www.stat.gov.pl/gus
Tabela 9.Powierzchnia terenów zieleni w 2008 roku (powierzchnia na wsi): łącznie 373,3 ha.
Parki spacerowo - wypoczynkowe |
Zieleńce |
Zieleń uliczna |
Tereny zieleni osiedlowej |
Parki, zieleńce i tereny zieleni osiedlowej |
Cmentarze |
[ha] |
[ha] |
[ha] |
[ha] |
[ha] |
[ha] |
75,1 |
9,7 |
0,1 |
5,3 |
90,1 |
193,0 |
Źródło: http://www.stat.gov.pl/gus
Tabela 10.Szacowany potencjał energetyczny biomasy pochodzącej z lasów publicznych oraz terenów zielonych wynosi 4 324,72 MWh/rok.
|
Powierzchnia
|
Przyrost roczny
|
Pozysk drewna
|
Potencjał zasobów drewna na cele energetyczne
|
Potencjał techniczny
|
|
[ha] |
[m3/ha] |
[m3/ha] |
[m3] |
[MWh/rok] |
Lasy Publiczne |
142 195,3 |
3,5 |
1,75 |
766 |
2 581,42 |
Pozostałe tereny zielone |
1 847,5 |
3,5 |
1,75 |
517 |
1 743,301 |
Razem |
144 042,8 |
|
|
1 283 |
4 324,721 |
Źródło: http://www.stat.gov.pl/gus
Zgodnie z Prawem energetycznym i rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 14 sierpień 2008 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej oraz zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii, na przedsiębiorstwach zajmujących się produkcją energii elektrycznej ciąży obowiązek wykorzystania źródeł energii odnawialnej w procesie produkcji energii lub uiszczenia opłaty zastępczej.Niemniej, z uwagi na:
Progi udziału biomasy nieleśnej zawarte w rozporządzeniu Ministra Gospodarki są zbyt niskie i zbyt późno przyczynia się do inwestycji w uprawy energetyczne oraz instalacje przetwarzające odpady biodegradowalne w paliwo.
Stanowi to znaczące utrudnienie w tworzenie właściwie funkcjonującego rynku energetyki biomasowej.
Pomimo powyższego zwiększenie wykorzystania biomasy do pozyskiwania energii w źródłach lokalnych a także energetyce zawodowej jest kierunkiem rozwijającym się i przy sprzyjających uwarunkowaniach może stać się znaczącym źródłem dywersyfikacji produkcji energii w regionie radomskim.
Ze względu na dużą objętość biomasy w postaci nieprzetworzonej, szeroki przedział wilgotności, niskie ciepło spalania na jednostkę masy i dużą różnorodność technologii produkcji energii biomasa powinna być wykorzystywana lokalnie, w granicach opłacalności ekonomicznej.
Poza biomasą odpadową praktykuje się wykorzystanie biomasy z upraw energetycznych, czyli upraw roślin szybko rosnących o znacznym potencjale energetycznym.
Ponadto, wprowadzenie do współspalania z paliwami konwencjonalnymi nowego paliwa, jakim jest biomasa, charakteryzującego się odmiennymi właściwościami fizykochemicznymi pociąga za sobą nie tylko zmianę istniejącej struktury technologicznej z uwagi na konieczność wprowadzenia nowych urządzeń, ale także związane jest ze zmianą warunków eksploatacyjnych urządzeń istniejących.
Dotychczasowe doświadczenia eksploatacyjne związane ze współspalaniem biomasy wykazały, że wielkość zużycia energii elektrycznej przez urządzenia pomocnicze jednostki wytwórczej, szczególnie wrażliwe na zmianę rodzaju paliwa (młyny węglowe, wentylatory powietrza czy wentylatory spalin) ulega zmianie w zależności od rodzaju biomasy i jej udziału w spalanej mieszance.
Wzrost poboru mocy elektrycznej na potrzeby własne zależy ponadto od stopnia skomplikowania instalacji współspalania i jej konfiguracji (liczba urządzeń rozdrabniających, długość przenośników, liczebność urządzeń pomiarowo-rozliczeniowych etc).
Ponadto, funkcjonowanie dodatkowych instalacji (np. urządzeń do podsuszania biomasy przed jej wprowadzeniem do komory paleniskowej) może dodatkowo wpływać na wzrost zużycia napędowej energii elektrycznej czy ciepła technologicznego w postaci pary.
Korzystnym efektem współspalania biomasy w kotle energetycznym elektrociepłowni jest oprócz wytworzenia energii odnawialnej również oszczędność energii chemicznej paliwa kopalnego.
Na skutek jednakże wspomnianej zmiany wielkości potrzeb własnych i zmiany sprawności energetycznej całego obiegu cieplnego, spadek zużycia energii chemicznej paliwa kopalnego nie wynika wprost z zastąpienia części energii chemicznej węgla energią chemiczną biomasy.
Współspalanie biomasy wpływa nie tylko na zmianę sprawności energetycznej kotła, ale również na zmianę wskaźnika potrzeb własnych - głównie elektrycznych, a w niektórych przypadkach także cieplnych (np. gdy do celów podsuszania biomasy loco elektrociepłownia wykorzystuje się parę).
Ponadto, możliwość współspalania dużego udziału biomasy wiąże się najczęściej z całkowitą zmianą konstrukcji samego kotła wraz z towarzyszącym układem paliwo - powietrze - spaliny.
Biogaz z odgazowania składowiska odpadów PPUH RADKOM sp. z o.o. Średniorocznie uzyskuje się około 1,1 miliona m3 biogazu w procesie odgazowywania składowiska. Ciepło wyprodukowane w instalacji kogeneracyjnej o mocy 0,4 MW z biogazu wykorzystywane jest do ogrzewania budynków i przygotowania ciepłej wody użytkowej na terenie składowiska, a nadwyżka wyprodukowanej energii elektrycznej sprzedawana jest do ogólnokrajowej sieci energetycznej.
Biogaz z oczyszczalni ścieków. Standardowo z 1m3 osadu (4-5% suchej masy) można uzyskać 10-20 m3 biogazu o zawartości ok. 60% metanu. Do produkcji biogazu najlepiej przystosowane są oczyszczalnie biologiczne. Ponieważ zapotrzebowanie na ciepło i energię elektryczną w oczyszczalniach jest duże produkcja energii z biogazu na potrzeby lokalne znacznie mogła by przyczynić się do poprawienia rentowności zakładu.
Na terenie regionu radomskiego istnieje 14 przemysłowych oraz 42 komunalne oczyszczalnie ścieków w tym:
Tabela 11.Oczyszczalnie ścieków w regionie radomskim.
|
Przemysłowe |
Komunalne |
||||
|
Ogółem |
w tym biologiczne |
Przepustowość [m3/dobę] |
Ogółem |
w tym biolo-giczne |
Przepustowość [m3/dobę] |
m. Radom |
- |
- |
- |
1 |
1 |
100 000 |
białobrzeski |
- |
- |
- |
2 |
1 |
240 |
kozienicki |
7 |
3 |
3 520 |
10 |
5 |
1 630 |
lipski |
- |
- |
- |
5 |
5 |
3 337 |
przysuski |
1 |
1 |
4 800 |
4 |
3 |
2 190 |
radomski |
3 |
3 |
810 |
13 |
12 |
15 999 |
szydłowiecki |
- |
- |
- |
2 |
1 |
200 |
zwoleński |
3 |
3 |
2 067 |
5 |
5 |
3 070 |
region radomski |
14 |
10 |
11 197 |
42 |
33 |
126 665 |
Źródło: http://www.stat.gov.pl/gus
Ze względów ekonomicznych pozyskanie biogazu do celów energetycznych jest uzasadnione na tylko większych oczyszczalniach ścieków przyjmujących średnio ponad 8 000-10 000 m3/dobę
Energia wód powierzchniowych. Na obszarze regionu radomskiego istnieje osiem małych elektrowni wodnych o łącznej mocy: 0,579 MW
Tabela 2.Mapa odnawialnych źródeł energii w rejonie radomskim.
Źródło: http://www.ure.gov.pl/uremapoze/mapa.html
Jednym z celów dyrektywy 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiające ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (tzw. Ramowej Dyrektywy Wodnej) jest zapobieganie dalszemu pogarszaniu oraz chronienie i poprawa stanu ekosystemów wodnych oraz, w odniesieniu do ich potrzeb wodnych, ekosystemów lądowych i terenów podmokłych bezpośrednio uzależnionych od ekosystemów wodnych. Poza modernizacją istniejącej infrastruktury nie przewiduje się dalszego rozwoju energetyki wodnej w regionie radomskim.
Bariery wykorzystania OZE w regionie radomskim:
W podejmowaniu decyzji o inwestycji w OZE bierze się pod uwagę przede wszystkim zyski finansowe pomijając korzyści środowiskowe czy społeczne. Rozwój technologii prowadzi do obniżenia kosztów produkcji energii z OZE przy jednoczesnym wzroście cen konwencjonalnych surowców energetycznych i wzroście wymagań ochrony środowiska.
Długi czas przygotowania inwestycji ze względu na skomplikowane procedury.
Brak wiedzy i zakorzenione mity dotyczące wpływu instalacji OZE na środowisko i człowieka.
Na terenach zurbanizowanych istnieje ograniczona możliwość wykorzystania odnawialnych źródeł energii, ze względu na konieczność lokalnego wykorzystania produkowanej z nich energii, braku odpowiednio dużej przestrzeni (biogazownie, farmy wiatrowe) koniecznej do produktywnego funkcjonowania źródła oraz z powodu barier społecznych.
Z przeprowadzonej analizy wynika, że pewien potencjał tkwi w energii słonecznej w budownictwie prywatnym i publicznym. Ze względu na fakt, że ogniwa fotowoltaiczne są nadal technologią drogą to inwestycje na dużą skalę są nieopłacalne i nie uzasadnione ekonomicznie. Również rozwój energetyki wiatrowej jest znacznie ograniczony przez warunki konieczne do produktywnego funkcjonowania elektrowni. Mało korzystne warunki hydrogeotermalne również dyskwalifikują geotermię głęboką jako dużego źródła energii na terenie regionu radomskiego.
Bibliografia:
Dz. U. Nr 96, poz. 603, z późn. zm.
www.inforadom.pl
http://www.stat.gov.pl/gus
http://www.stat.gov.pl/gus
www.inforadom.pl
Benon Duszyk A., Piątkowski S., Radom poznać i zrozumieć historię swojego miasta, Radomskie Towarzystwo Naukowe, Radom 2008, s. 31.
Benon Duszyk A., Piątkowski S., Radom poznać i zrozumieć historię swojego miasta, op cit s. 32.
www.inforadom.pl
Benon Duszyk A., Piątkowski S., Radom poznać i zrozumieć historię swojego miasta, Radomskie Towarzystwo Naukowe, Radom 2008, s. 40.
Benon Duszyk A., Piątkowski S., Radom poznać i zrozumieć historię swojego miasta, op cit, s. 51.
Benon Duszyk A., Piątkowski S., Radom poznać i zrozumieć historię swojego miasta, op cit, s. 52.
http://www.pupradom.pl/
http://www.stat.gov.pl/gus
Benon Duszyk A., Piątkowski S., Radom poznać i zrozumieć historię swojego miasta, Radomskie Towarzystwo Naukowe, Radom 2008, s.61.
http://bip.radom.pl/
http://bip.radom.pl/
http://bip.radom.pl/
Benon Duszyk A., Piątkowski S., Radom poznać i zrozumieć historię swojego miasta, Radomskie Towarzystwo Naukowe, Radom 2008, s.37.
www.inforasdom.pl
www.inforadom.pl
http://bip.radom.pl/
http://bip.radom.pl/
Benon Duszyk A., Piątkowski S., Radom poznać i zrozumieć historię swojego miasta, Radomskie Towarzystwo Naukowe, Radom 2008, s.62.
http://bip.radom.pl/
http://bip.radom.pl/
www.inforasdom.pl
http://bip.radom.pl/
Benon Duszyk A., Piątkowski S., Radom poznać i zrozumieć historię swojego miasta, Radomskie Towarzystwo Naukowe, Radom 2008, s.89.
www.bip.radom.pl
Dane Radpec S.A.
Dane Radpec S.A.
Dane Radpec S.A.
Dane Radpec S.A.
Dane Radpec S.A.
www.bip.radom.pl
Dane Radpec S.A.
www.inforadom.pl
www.inforadom.pl
Buńczyk A.: Daniluk A., Masari S., „Energia odnawialna w Unii Europejskiej, Departament Integracji
Europejskiej i Studiów Porównawczych URE”, Biuletyn Urzędu Regulacji Energetyki - nr 5/2006,
2006,
Strategia Rozwoju Energetyki Odnawialnej, Ministerstwo Środowiska, Warszawa, 2000,
Strategia Rozwoju Energetyki Odnawialnej, Ministerstwo Środowiska, Warszawa, 2000,
Plan otrzymany dzięki uprzejmości prezesa firmy Radpec
Dz. U. z 2005 r. Nr 261, poz. 2187
www.bip.radom.pl
Materiały Radpec S.A.
www.bip.radom.pl
Dane Radpec S.A.
www.bip.radom.pl
Dane Radpec S.A.
www.inforadom.pl
http://pga.org.pl/
Atlas zasobów geotermalnych na Niżu Polskim, Górecki W. red., rok wydania 2006, AGH. Kraków
Dane Radpec S.A.
DZ.U Nr 156, poz.969 z późn. zm
Dane Radpec S.A.
Dane Radpec S.A.
Dane Radpec S.A.
Odnawialne źródła energii jako element rozwoju lokalnego, publikacja EC BREC IEO, 2003
www.bip.radom.pl
www.inforadom.pl
2
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Działalność gospodarcza gminy, Ekonomia- studia, Polityka społeczna
sciaga ekonomia, Studia Transport Materiały, Rok I, Ekonomia
Miedzynarodowe rynki finansowe, Ekonomia, Studia, II rok, Rynki finansowe
wykład 6- (05. 04. 2001), Ekonomia, Studia, I rok, Finanase publiczne, Wykłady-stare, Wykłady
msg koszty wzgl, Ekonomia, Studia, II rok, Międzynarodowe stosunki gospodarcze, Grupa 2
zadania dodatkowe, Ekonomia- studia, Finanse publiczne i rynki finansowe
TEORIE POPYTOWO, Ekonomia, Studia, II rok, Międzynarodowe stosunki gospodarcze, Grupa 7
Gospodarka światowa 2, ekonomia studia, Msg
EFTA, Ekonomia, Studia, II rok, Międzynarodowe stosunki gospodarcze, Grupa 6
Bezpośrednie inwestycje zagraniczne, Ekonomia, Studia, II rok, Międzynarodowe stosunki gospodarcze,
Rozliczenia-zagraniczne, Ekonomia, Studia, I rok, Finanse i bankowość
Referat Ekonomia
Model jednowskaźnikowy Sharpe, Ekonomia, Studia, II rok, Rynki finansowe
STAWKI PODATKËW W RADOMIU, Ekonomia, Studia, II rok, Systemy podatkowe
OPRACOWANIE NA EKONOMIKE, studia, ekonomia, ekonomika i finansowanie ochrony zdrowia
Model Ekonometryczny2, Studia, STUDIA PRACE ŚCIĄGI SKRYPTY
model ekonometryczny, Studia ZiIP GiG AGH, Magisterskie, Ekonometria
Ubezpieczenia, Ekonomia, Studia, II rok, Ubezpieczenia
więcej podobnych podstron