„Pomoce techniczne kompensujące zaburzenia dynamiki i statyki ciała”.

Wraz z rozwojem techniki, powstaje coraz obszerniejsza baza sprzętu, który ułatwia funkcjonowanie w społeczeństwie ludzi z zaburzeniami zarówno tymi dotyczącymi statyki jak i dynamiki ciała. Można tu wybierać zarówno z pomocy bardzo prostych w budowie jak i funkcjonowaniu oraz spośród pomocy będących nowinkami technicznymi opracowanymi przez bioinżynierię XXI wieku.

Postaram się przybliżyć kilka przykładów, które są najbardziej znane i dostępne dla ogółu.

Wyobraźmy sobie, że wchodzimy do wielkiego magazyn „sprzętu rehabilitacyjnego”. Zacznijmy od początku, od najprostszych pomocy przechodząc kolejno do coraz bardziej skomplikowanych (a zarazem najbardziej funkcjonalnych).

☼ Na pierwszy ogień dostają się kule ortopedyczne:

Wyróżniamy pośród nich wiele różnych typów. I tak spośród bazy kul, dostępne są: kule ortopedyczne standardowe, kule ortopedyczne pachowe, kule ortopedyczne z 3, 4-ro- lub 5-ciopunktowym podparciem oraz nawet tak popularne i lubiane przez osoby starsze, różne laski ortopedyczne.

Kule są niezwykle istotne w przypadkach np.: unieruchomienia jednej z kd, osłabionej siły mięśniowej kkd (w tym przypadku istotną rolę odgrywają kule pachowe, gdyż dostarczają dodatkowy punkt podparcia), przemieszczania się po amputacji jednej z kd, dostarczają dodatkowego punktu podparcia dla osób z zaburzeniami równowagi. Warto tu zauważyć, iż z pozoru proste kule ortopedyczne mogą być używane jako sprzęt pomocniczy zarówno w dynamice jak i statyce (gdyż w przypadku odpowiedniej siły mm kkg można ich używać do pionizacji), ułatwiając w ten sposób życie osób z zaburzeniami.

☼Dalej widzimy urządzenia zw. balkonikami:

W tejże grupie występuje szereg różnych typów i są to:

Balkoniki proste na statycznej podstawie, które są przemieszczane poprzez podniesienie i przełożenie w stronę ruchu. Kolejne jak np. te z fot. 2 od lewej strony są wprawdzie na statycznej podstawie, lecz co najważniejsze użytkownik nie traci całkowicie punktu przyłożenia balkonika z podłożem, gdyż jedna z podstaw (lewa lub prawa) zawsze zostaje w tyle (przemieszczają się one na przemian). Dalej mamy balkoniki częściowo mobilne, tzn. posiadają 2 kółka i 2 podpory statyczne (użytkownik aby przejść unosi tył balkonika podjeżdża nim do przodu stawia i wykonuje krok. Bardziej zaawansowane mamy na ostatnich dwóch fot. Są to balkoniki mobilne wyposażone w hamulce umieszczone w rączkach. Umożliwiają one łatwe przemieszczanie się łącznie ze zmianami kierunków (ze względu na skrętne przednie kółka). Balkoniki są bardzo przydatne zarówno do przemieszczania się jak i pionizacji.

☼Kolejną grupę stanowią wózki:

Możemy tu wyróżnić szereg różnych funkcjonalnie wózków i m.in. są to: wózki standardowe, wózki z funkcją stabilizacji całego tułowia, wózki z funkcją stabilizacji tułowia oraz głowy, wózki elektryczne z różnego rodzaju sterowaniem (jest to fantastyczne rozwiązanie dla osób sparaliżowanych, które przy użyciu np. ust, czy nawet głosu mogą samodzielnie się przemieszczać. W tejże grupie znajdujemy także wózki sportowe (dzięki nim osoby sparaliżowane od pasa w dół mogą czynnie uczestniczyć w życiu sportowym), oraz wózki tzw. toaletowe (wyposażone w miskę, do której to użytkownik może załatwiać potrzeby fizjologiczne).

Wózki odgrywają rolę w dynamice (choć warto zauważyć, że w planach jest wprowadzenie dla ogółu wózka elektrycznego z funkcją pionizatora, czy tzw. schodownik, ale to dopiero przed nami).

☼Dalej znajdują się pionizatory i stoły pionizacyjne:

Znajdziemy tutaj np.: parapodium statyczne (służące jedynie do biernej pionizacji), parapodium dynamiczne (które umożliwia użytkownikowi na zmianę miejsca położenia), pionizatory wyposażone w mobilną podstawę (dzięki temu użytkownik może być przemieszczany przez osoby trzecie), stoły pionizacyjne (służą do biernej pionizacji osób np. z porażeniem 4-rokończynowym, mózgowym porażeniem dziecięcym, paraparezą, paraplegią, tetraplegią, tetraparezą, chorobami zwyrodnieniowymi OUN-u, urazami wielonarządowymi, zaawansowaną chorobą demielinizacyjną, przepukliną oponowo-rdzeniową, po urazach kręgosłupa - odcinka lędźwiowego, piersiowego, szyjnego. Warto zauważyć, iż pionizacja dla osób leżących jest niezwykle istotna (wpływa m.in. na ukrwienie, pobudzanie błędnika, pobudzanie układów wewnętrznych etc.), czyli pionizatory sprawdzają się w zaburzeniach statyki ciała.

☼Dalej w naszym magazynie widzimy podnośniki:

Są one używane w celu transportu użytkownika np. z łóżka na wózek i na odwrót, czy np. wprowadzenie do basenu/wanny w domu i wyciągnięcie z niego/niej, gdy osoba nie jest w stanie wykonać tego samodzielnie. Użytkownik może być dzięki podnośnikowi zarówno tylko pionizowany jak i przemieszczany, a także używany przy zaburzeniach równowagi (przy np. samym umieszczaniu użytkownika do wanny).

☼Przejdźmy dalej. Pod koniec naszego zbioru widzimy tabliczkę „nowości”:

Widzimy tu dziwne urządzenie, które jest do niczego nie podobne. Nazywa się segway i wygląda następująco;

Jest to maszyna na miarę XXI wieku. Umożliwia poruszanie się zarówno użytkownikom całkowicie zdrowym jak i tym z zaburzeniami dynamiki ciała. Napędzany prądem elektrycznym, sterowany ruchami ciała. Wyróżniamy 2 podstawowe rodzaje 2 i 4-rokołowe. Fenomen tego „stworzenia” polega na tym, że Nawet w wersji 2 kołowej nie ma takiej możliwości, aby maszyna wywróciła się (choć tak naprawdę patrząc na nią z boku wcale nie wygląda na taką stabilną- pozory jednak mylą).

☼Na półce obok widzimy też dziwne, lecz bardziej „przyziemne” urządzenie:

Jest nim pojazd typu strider maxi. Wygląda dość sympatycznie:

W obecnych czasach staje się bardzo popularny i lubiany. Korzystają z niego nie tylko osoby z zaburzeniami ale także całkiem zdrowe. Głównie wykorzystywany do długich zakupów w hipermarketach przez osoby zdrowe. Dzięki udogodnieniu dotyczącemu obrotowego fotela ułatwiony jest dostęp nawet dla osób otyłych, etc, pozwala także użytkownikom na długie wycieczki, gdyż akumulatory są bardzo wytrzymałe, a dodatkowo wyposażony jest w pełne oświetlenie umożliwiające podróżowanie nawet po zmroku.

☼Na samym końcu widzimy coś przykryte czarnym jedwabiem a nad tym, na tabliczce napis: prawdziwy kosmos:

Z ciekawości zdejmujemy ową przykrywkę i nie wiemy o co chodzi. Naszym oczom ukazuje się coś co wygląda jak pancerz iron mana. Na nim wygrawerowana nazwa: hulc. Cóż to jest?

Jest to najnowsze urządzenie na miarę nawet nie XXI ale już XXII wieku. Tytanowy egzoszkielet, który umożliwia wykonywania czynności dnia codziennego osobom, które samodzielnie nie byłyby w stanie nawet wstać z łóżka. Gdyby ktoś zdrowy założył hulc'a byłby w stanie podnieść nawet mały samochód, gdyż hulc potęguje nawet do 100-krotonie siłę skurczu mięśniowego. Do tej pory prototypy były produkowanie dla U.S. Army na specjalne akcje wojenne, szkoleniowe.

Ciekawe tylko kiedy wejdzie do masowej produkcji i ile będzie kosztować (czy cena będzie również na miarę XXII wieku).

☼Pędząc między grupami urządzeń ominęliśmy jedną dość istotną, o której często się zapomina:

W grupie tej znajdują się protezy. Najważniejsze w dynamice i statyce są protezy kkd. Na drugim planie kkg czy piersi (których braki dają o sobie znać zwłaszcza w dynamice).

Widzimy tu poukładane różnego rodzaju protezy: najprostsze, bez skomplikowanych funkcji , pośrednie, zaawansowane technicznie, niekoniecznie estetyczne i takie, które wyglądem niewiele odbiegają od naturalnej kd. Warto tylko nadmienić, że te protezy, które są bardzo skomplikowane technicznie, nie wyglądają zbyt estetycznie, lecz coś kosztem czegoś (estetyka kosztem funkcjonalności). Od użytkownika zależy co wybierze spośród ogromnego asortymentu.

Jak więc widzimy baza pomocy technicznych jest obszerna. Omówione przeze mnie pozycje to nie wszystko jest ich znacznie więcej, lecz większość jest w fazie projektów, prototypów. Pozostaje nam czekać i obserwować rynek sprzętu rehabilitacyjnego a zwłaszcza pomocy technicznych, bo kto to wie co bioinżynieria wymyśli jutro.

Opracował Adrian Soprych (grupa 22 A)

---