22 - Promieniotwórczość naturalna, Politechnika Lubelska, Studia, Studia, FIZA


Promieniotwórczość naturalna

Przemianom jąder atomowych towarzyszy promieniowanie wykryte w 1895 r. przez Henri Becquerela. H. Becquerel badał promieniowane wysyłane przez rudę uranu, stwierdzając, iż charakteryzuje się ono następującymi właściwościami:

  1. wywołuje jonizację cząstek substancji przez które przechodzi

  2. powoduje zaczernienie kliszy fotograficznej

  3. wywołuje świecenie ekranu z siarczku cynku (luminescencję)

Dalsze badania nad tym promieniowaniem prowadzili: Maria Skłodowska-Curie, Piotr Curie, E. Rutherford.

W polu magnetycznym promieniowanie wysyłane przez źródło promieniotwórcze dzieli się na trzy wiązki: promieniowanie α, β i γ.

0x01 graphic

Rozpad α

Rozpad α zachodzi w przypadku większości jąder o liczbie masowej A > 209. Wewnątrz jądra następuje związanie dwóch protonów i dwóch neutronów w układ tworzący cząstkę α (jądro helu). Jądro macierzyste emitując cząstkę α ulega przemianie w jądro pochodne. W zjawisku rozpadu α spełniona jest zasada zachowania ładunku i zasada zachowania energii.

0x01 graphic

gdzie:

Zw - liczba atomowa jądra wyjściowego

Zi - liczby atomowe elementów rozkładu

0x01 graphic

gdzie:

Mw - masa jądra wyjściowego

 - energia wydzielana w czasie rozpadu

mi - masy elementów rozpadu

0x01 graphic

0x01 graphic

Rozważmy rozpad α jądra 0x01 graphic

Masa jądra radu

225,9778 u

Masa jądra radonu

221,9711 u

Masa cząstki α

+ 4,0015 u

225,9726 u

Różnica m między masą jądra radu i suma mas elementów rozpadu wynosi:

m = 225,9778 u - 225,9726 u = 0,0052 u

Ponieważ jednostce masy atomowej odpowiada energia 931 MeV / u, zatem wartość wydzielonej energii w tym rozpadzie jest równa:

0x01 graphic

Energię tę uzyskuje cząstka α w formie energii kinetycznej. Cząstka α jonizując cząsteczki substancji, przez którą przechodzi, traci energię. Zasięg cząstki α o energii ok. 5 MeV wynosi w powietrzu 6,5 cm.

0x01 graphic

Efekt tunelowy w rozpadzie α

Cząstka α o energii 7,7 MeV zderzając się z jądrem Ra nie wnika do jądra ze względu na wyższą barierę energii potencjalnej, wynoszącej około 9 MeV. Cząstka α ulega rozproszeniu.

0x01 graphic

Przy rozpadzie jądra Ra emitowana jest cząstka α o energii 4,8 MeV ! - znacznie mniejsza od wysokości bariery potencjalnej.

0x01 graphic

W mechanice kwantowej tłumaczy się ten fakt istnieniem określonego prawdopodobieństwa znalezienia cząstki α o energii 4,8 MeV poza jądrem w tzw, efekcie tunelowym. Wiąże się to z przypisaniem cząstce α funkcji falowej, która przebiega w sposób ciągły do obszaru poza barierą. W obszarze bariery potencjalnej fala zanika wykładniczo. Jeżeli obszar bariery ma małą szerokość to fali przechodzi na drugą stronę bariery.

0x01 graphic

Promieniowanie β

W czasie przemiany 0x01 graphic
jądro emituje elektrony. Liczba masowa jądra nie ulega zmianie.

0x01 graphic

W jądrze następuje przemiana neutronu w proton i elektron. Ciągły rozkład energii emitowanych elektronów (cząstek 0x01 graphic
) wskazuje na występowanie w tej przemianie jeszcze jednej cząstki zwanej antyneutrinem elektronowym 0x01 graphic
.

0x01 graphic

0x01 graphic

Również zasada zachowania pędu wymaga wprowadzenia cząstki 0x01 graphic
.

0x01 graphic

W czasie przemiany β z jądra może być wyrzucona cząstka 0x01 graphic
(0x01 graphic
 pozyton). Wówczas w jądrze następuje przemiana protonu w neutron.

0x01 graphic

Przykłady przemian β :

0x01 graphic

0x01 graphic

Wychwyt K

0x01 graphic

Przemiany protonu w neutron może nastąpić w czasie tzw. wychwytu K (zjawisko odkryte w 1937 r. przez Alvareza).

Jeśli elektron z powłoki K zostanie wychwycony przez jądro, następuje w jądrze przemiana protonu w neutron: 0x01 graphic
np. 0x01 graphic
. Neutrino 0x01 graphic
unosi cała energię rozpadu. Zjawisku towarzyszy promieniowanie X.

Promieniowanie γ

Jest to promieniowanie elektromagnetyczne o energii kwantów rzędu MeV. Jądra pochodne, powstające w wyniku rozpadu α lub β są na ogół jądrami wzbudzonymi. Przechodząc do niższego stanu energii emitują promieniowanie γ.

0x01 graphic

Promieniotwórczość naturalna • Fizyka 2002 - 2003

1



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
22 - Spin jądra, Politechnika Lubelska, Studia, Studia, FIZA
Wyznaczanie bezwzgl dnej aktywno ci promieniowania b v2, Politechnika Lubelska, Studia, Studia, mate
Fizy5, Politechnika Lubelska, Studia, semestr 5, Sem V, Sprawozdania, Sprawozdania-dokumenty, Fiza,
E5 2, Politechnika Lubelska, Studia, semestr 5, Sem V, Sprawozdania, Sprawozdania-dokumenty, Fiza, L
Fizyka1, Politechnika Lubelska, Studia, semestr 5, Sem V, Sprawozdania, Sprawozdania-dokumenty, Fiza
21 - Falowe właściwości cząstek, Politechnika Lubelska, Studia, Studia, FIZA
5, Politechnika Lubelska, Studia, Studia, Sprawozdanka, fiza, FIZYKA, FIZYKA, ELEKTRA
5, Politechnika Lubelska, Studia, Studia, Sprawozdanka, fiza, FIZYKA, FIZYKA, ELEKTRA
E25, Politechnika Lubelska, Studia, Studia, Sprawozdanka, fiza, FIZYKA, FIZYKA, ELEKTRA
02 - Opis ruchu, Politechnika Lubelska, Studia, Studia, FIZA
Fizyka4, Politechnika Lubelska, Studia, semestr 5, Sem V, Sprawozdania, Sprawozdania-dokumenty, Fiza
05 - Pole grawitacyjne, Politechnika Lubelska, Studia, Studia, FIZA
Fizyka6, Politechnika Lubelska, Studia, semestr 5, Sem V, Sprawozdania, Sprawozdania-dokumenty, Fiza
O91B~1, Politechnika Lubelska, Studia, Studia, materiały na studia, Fizyka - Sprawozdania poukładane
15 - Gaz, Politechnika Lubelska, Studia, Studia, FIZA
Fiztab, Politechnika Lubelska, Studia, semestr 5, Sem V, Sprawozdania, Sprawozdania-dokumenty, Fiza,
24 - Przyrządy, Politechnika Lubelska, Studia, Studia, FIZA
12 - Ruch falowy, Politechnika Lubelska, Studia, Studia, FIZA

więcej podobnych podstron