037 (8)

byłaś-tyś była, chciałbym-może bym chciał. Na tej samej zasadzie również ciągi typu myśmy trzeba uznać za złożone z dwu wyrazów tekstowych, por. pracowaliśmy my (a nie wy).

Ciągi typu przed domem, na stałe, o północy nie spełniają warunku (2) przestawności członów, zawierają ponadto składniki nie spełniające warunku (1) względnej samodzielności (nie mogące wystąpić w funkcji wypowiedzenia: przed, na, o). Ponieważ jednak wyrażenia te nie spełniają także warunku (3) ciągłości: przed (naszym) domem, na (drewnianym) stole, o (samej) północy, muszą być potraktowane jako połączenia dwu wyrazów tekstowych.

Wyrażenia typu przeze mnie, pode mną, od niego, a także wyrażenia abyśmy, żebyś, gdybyście z punktu widzenia warunków (1)—(3) zachowują się jak pojedyncze wyrazy tekstowe: zawierają składniki nie spełniające funkcji wypowiedzenia, nie dopuszczają zmiany szyku, są liniowo niepodzielne (spełniają warunek ciągłości). Ich człony pozostają jednak w dystrybucji uzupełniającej z segmentami mającymi status wyrazów tekstowych; por. przeze mnie-przez (twojego) ojca (przeze mnie-mnie powiedz.), od niego-jego nie było, żebyś przyszedł-kiedy tyś przyszedł-kiedy przyszedłeś. Człony tego typu wyrażeń spełniają więc warunek (4) komplementarności i muszą tym samym być uznane za struktury złożone z dwu wyrazów tekstowych.

Jako pojedyncze wyrazy tekstowe będą natomiast traktowane (wbrew ortografii) np. ciągi po polsku, po nowemu, za młodu, za mąż, na bakier, mniej więcej, byle kiedy, dzień dobry, do widzenia.

Wreszcie warunek (5) fleksyjny pozwala na traktowanie jako struktur złożonych ciągów takich, jak np. Gorzów Wielkopolski, biały kruk, Białystok, rzeczpospolita, otwierają one bowiem dwa miejsca dla morfemów fleksyjnych Gorzów- Wielkopolsk-, hial- kruk-, Biał- stok-, rzecz- pospolit-.

Warunek ten jednak ma charakter dodatkowy, korygujący wyniki procedury segmentacji tekstu opartej na warunkach (l)-(4). Wprowadzenie tego warunku jest podyktowane potrzebami fleksji, rezygnacja z niego oznacza bowiem olbrzymią komplikację opisu fleksji z postulowaniem fleksyjnych tematów' nieciągłych oraz fleksyjnych morfemów nieciągłych (.Biał-...siole- + -y ... -0, Biał-...siole- + -ego ,.,-u itd.). Jest oczywiste, że w przeciwieństwie do warunków (l)-(4), pozwalających na segmentację tekstu na wyrazy tekstowe niezależną od opisu fleksyjnego języka, warunek (5) jest podporządkowany opisowi flcksyjnemu.

Status językowy wyrazu tekstowego wymaga wyjaśnienia. Zauważmy, że wyrażenia typu boję się, śmiał się zgodnie z zarysowaną wyżej procedurą segmentacji tekstu nie są pojedynczymi wyrazami tekstowymi, lecz ciągami dwu wyrazów tekstowych: warunek (2) przestawności (por. Ja się go boję, Wacek się radośnie śmiał) zmusza do traktowania segmentów boję oraz się, śmiał i się jako odrębnych wyrazów tekstowych. Wyodrębnione segmenty - wyrazy tekstowe boję, śmiał i się nie są jednak elementami znaczącymi (nie mają charakteru znaków językowych). Znakiem językowym jest bowiem w wypadku dyskutowanych tu przykładów dopiero całość złożona z dwu wyrazów tekstowych wraz z przypisanym tej całości znaczeniem: boję się ‘odczuwam strach’, śmiał się ‘wyrażał radość śmiechem’. Oznacza to, że naszkicowana wyżej procedura segmentacji tekstu nie prowadzi do

37