056

56 //. Oth\-rói txl Hegla

Bell, Leonard Woolf i na innych członków „koterii Bloomsbury”. Moore rozporządzał własnymi środkami utrzymania, dzięki czemu mógł kontynuować pracę w dziedzinie filozofii w Londynie i w Edynburgu, nie piastując żadnej oficjalnej posady aż do 1911 r., kiedy został mianowany wykładowcą uniwersyteckim w Cambridge. W 1925 r. zajął miejsce Jamesa Warda jako profesor filozofii w Cambridge i został ponownie członkiem Trinity College. Pozostawał na tej katedrze aż do przejścia na emeryturę w 1939 r. W 1916 r. ożenił się. Miał dwóch synów. W czasie wojny wykładał na kilku uniwersytetach w Stanach Zjednoczonych. W latach 1921-1947 był wydawcą pisma ..Mind”.

Poza Zasadami etyki, jedynymi pracami Moore’a. które zostały opublikowane za jego życia, była niewielka książka Ethics (przckł. poi. Etyka), napisana dla Home University Library, wydana w 1912 r.. zbiór artykułów' pod tytułem Philosophicaf Studies, opublikowany w 1922 r., oraz książka Some Main Problems of Philosophy (przekł. poi. Z głównych zagadnień filozofii), która, mimo iż została w-ydana dopiero w 1953 r., oprócz niewielkich, werbalnych zmian była oparta na dwóch cyklach wykładów, które Moore w-ygłosił w^f Morley College. szkole męskiej dla pracujących w Londynie w latach 1910-1911. Inny zbiór artykułów, zatytułowany Philosophical Papers, który' był w korekcie, kiedy Moore zmarł, wyszedł w 1959 r. Moore zostawił swoim spadkobiercom szereg notatek pochodzących z lat 1913-1953, zawierających zwięzłe refleksje dotyczące dość szerokiego spektrum zagadnień filozoficznych. Notatki te zredagował i opublikował Casimir Lewy w 1962 r. w książce pod tytułem The Common-place liook of G. E. Moore. Lew^y zredagował również niektóre notatki Moore'a z cyklu wykładów, który Moore prowadził w latach akademickich 1925-1926. 1928-1929, i 1933-1934, i wydał je w 1965 r. pod tytułem Lectures in Philosophy. Interesujący materiał zawierają również, odpowiedzi Moore'a na uwagi krytyczne, zawarte w tomie The Philosophy of G. E. Moore, który doktor Sehilpp zredagował i wydał w^f 1942 r.

Moore miał silną, interesującą osobowość, i oddziaływał na współczesnych mu filozofów zarówno za pośrednictwem wykładów', jak i stosunkowo niewielu pism. które zdołał opublikować za życia.

Być może jest to jeden z powodów, dla których jego prace wywarły znacznie większy wpływ w Anglii niż gdziekolwiek indziej.

Zasady etyki

Podstawowe tezy Zasad etyki głoszą, żc najważniejszym zadaniem etyki jest badanie zakresów własności „zła" i „dobra"’; że dobro jest prostą, nic poddającą się analizie własnością pozanaturalną; że filozofowie, którzy utożsamiali dobro z przyjemnością, postępem ewolucyjnym. lub jakąkolwiek inną własnością naturalną, popełniali błąd. który Moore nazywa błędem naturalistycznym; że podobny błąd popełniali ci filozofowie, którzy utożsamiali dobro z jakimś bytem metafizycznym. czy leż w ogóle usiłowali wywieść etykę z metafizyki; że egoizm jest irracjonalny, ponieważ nie może być tak, że własny interes każdej osoby jest jedynym dobrem; że działaniem słusznym jest. z definicji, to spośród wszystkich działań możliwych w określonych okolicznościach, które przynosi najlepsze skutki; że skoro skutki działań sięgają nieokreślonej przyszłości, nigdy nie wiemy, które działania są słuszne; że jest wszakże prawdopodobne, iż postępujemy słusznie, jeśli przestrzegamy ogólnie przyjętych zasad; że dobro bądź zło pewnej całości ma charakter organiczny, w tym sensie, że niekoniecznie równa się sumie dobra, względnie zła, swoich części; i żc najlepszymi organicznymi całościami, największymi wewnętrznymi dobrami jest kontemplowanie pięknych przedmiotów' i miłość do przyjaciół, gdy zasługują oni na nią ze względu na swoje przymioty psychiczne i fizyczne.

Moore nie przedstawia żadnego dow^łodu na to, że są to dobra najwyższe, i w rzeczy samej najistotniejszym aspektem jego stanowiska jest to. że nie może tu istnieć żaden dowód. Są to bowiem sprawy, w których głos ma jedynie intuicja. Jeśli ktoś ma inną intuicję, to przypuszczalnie jest w błędzie, ale nie sposób wykazać, że się myli dopóty, dopóki upiera się przy swoim. Niemniej, można przypuszczalnie wykazać, że pomylił on sąd, który w swoim mniemaniu poznał intuicyjnie, z jakimś innym sądem, który byłby gotów odrzucić, gdyby zwrócono mu uwagę na tę pomyłkę; można także wykazać, że doszedł do tej intuicji dlatego, że zaakceptował jakąś fałszywą przesłankę, i że odrzuciłby sąd, który, jak twierdzi, poznał intuicyjnie.