056

56 //. Odwrót od Hegla

Bell, Leonard Woolf i na innych członków ..koleni Bloomsbury". Moorc rozporządzał własnymi środkami utrzymania, dzięki czemu mógł kontynuować pracę w dziedzinie filozofii w Londynie i w Edynburgu, nie piastując żadnej oficjalnej posady aż do 1911 r., kiedy został mianowany wykładowcą uniwersyteckim w Cambridge. W 1925 r. zajął miejsce Jamesa Warda jako profesor filozofii w Cambridge i został ponownie członkiem Trinity College. Pozostawał na tej katedrze aż do przejścia na emeryturę w 1939 r. W 1916 r. ożenił się. Miał dwóch synów. W czasie wojny wykładał na kilku uniwersytetach w Stanach Zjednoczonych. W latach 1921-1947 był wydawcą pisma „Mind”.

Poza Ztisadarni etyki, jedynymi pracami Moore'a. które zostały opublikowane za jego życia, była niewielka książka Ethics (przekł. poi. Etyka), napisana dla Home lJniversity Library, wydana w' 1912 r.. zbiór artykułów pod tytułem Philosophical Studies. opublikowany w 1922 r., oraz książka Some Main Problems of Philosophy (przekł. poi. Z głównych zagadnień filozofii), która, mimo iż została wydana dopiero w 1953 r., oprócz niewielkich, werbalnych zmian była oparta na dwóch cyklach w'ykładów, które Moorc wygłosił w Morley College. szkole męskiej dla pracujących w Londynie w latach 1910-1911. Inny zbiór artykułów, zatytułowany Philosophical Papers, który' był w korekcie, kiedy Moore zmarł, wyszedł w 1959 r. Moorc zostawił sw^foim spadkobiercom szereg notatek pochodzących z lat 1913-1953, zawierających zwięzłe refleksje dotyczące dość szerokiego spektrum zagadnień filozoficznych. Notatki te zredagował i opublikował Casimir Lewy w^r 1962 r. w książce pod tytułem The Comnton-place Book of G. E. Moore. Lewy zredagował również niektóre notatki Moore*a z cyklu wykładów, który Moore prowadził w latach akademickich 1925-1926. 1928-1929, i 1933-1934, i wydał je w 1965 r. pod tytułem Lectures in Philosophy. Interesujący materiał zawierają również odpowiedzi Moore*a na uwagi krytyczne, zawarte w tomie The Philosophy of G. E. Moore, który doktor Schilpp zredagował i wwdał w^r 1942 r.

Moore miał silną, interesującą osobowość, i oddziaływał na współczesnych mu filozofów zarówno za pośrednictwem wykładów, jak i stosunkowo niewielu pism. które zdołał opublikować za życia.

Być może jest to jeden z powodów, dla których jego prace wywarły znacznie większy wpływ w Anglii niż gdziekolwiek indziej.

Zasady etyki

Podstawowe tezy Zasad etyki głoszą, żc najważniejszym zadaniem etyki jest badanie zakresów własności „zła” i „dobra"; żc dobro jest prostą, nic poddającą się analizie własnością pozanaturalną; że filozofowie, którzy utożsamiali dobro z przyjemnością, postępem ewolucyjnym. lub jakąkolwiek inną własnością naturalną, popełniali błąd. który Moore nazywa błędem naturalistycznym; że podobny błąd popełniali ci filozofowie, którzy utożsamiali dobro z jakimś bytem metafizycznym. czy tez w ogóle usiłowali w^rywieść etykę z metafizyki; że egoizm jest irracjonalny, ponieważ nie może być tak, że własny interes każdej osoby jest jedynym dobrem; że działaniem słusznym jest. z definicji, to spośród wszystkich działań możliwych w określonych okolicznościach, które przynosi najlepsze skutki; że skoro skutki działań sięgają nieokreślonej przyszłości, nigdy nie wiemy, które działania są słuszne; że jest wszakże prawdopodobne, iż postępujemy słusznie, jeśli przestrzegamy ogólnie przyjętych zasad; że dobro bądź zło pewnej całości ma charakter organiczny, w tym sensie, że niekoniecznie równa się sumie dobra, względnie zła, swoich części; i że najlepszymi organicznymi całościami, największymi wewnętrznymi dobrami jest kontemplowanie pięknych przedmiotów' i miłość do przyjaciół, gdy zasługują oni na nią ze względu na swoje przymioty psychiczne i fizyczne.

Moore nie przedstawia żadnego dowodu na to, że są to dobra najwyższe, i w' rzeczy samej najistotniejszym aspektem jego stanowiska jest to, że nie może tu istnieć żaden dowód. Są to bow iem sprawy, w których głos ma jedynie intuicja. Jeśli ktoś ma inną intuicję, to przypuszczalnie jest w błędzie, ale nie sposób wykazać, że się myli dopóty, dopóki upiera się przy swoim. Niemniej, można przypuszczalnie wykazać, że pomylił on sąd, który w swoim mniemaniu poznał intuicyjnie, z jakimś innym sądem, który byłby gotów odrzucić, gdyby zwrócono mu uwagę na tę pomyłkę; można także wykazać, że doszedł do tej intuicji dlatego, że zaakceptował jakąś fałszywą przesłankę. i że odrzuciłby sąd. który, jak twierdzi, poznał intuicyjnie.