0000043

trzeby. Jak wykazuje doświadczenie paraplegicy mogą być zatrudnieni w szeregu zawodach, jak: ślusarstwo, stolarstwo, radiomechanika, zegarmistrzostwo, spawalnictwo, tkactwo, ceramika, introligatorstwo, konserwacja maszyn do pisania oraz w przemyśle chemicznym.

Istnieje niewielka grupa inwalidów nie wymagająca przeza-wodowania. Są to najczęściej osoby o wysokich kwalifikacjach zawodowych, jak np: lekarze, dziennikarze, pedagodzy lub przedstawiciele zawodów technicznych, doświadczenie bowiem wskazuje, że wielu z nich, mimo ciężkiego kalectwa, pracuje w pełnym wymiarze godzin. Istnieje szereg możliwości zatrudnienia paraplegików w pracy chałupniczej, oraz w normalnych zakładach produkcyjnych, warsztatach lub biurach. W przypadkach tetraplegii podjęcie aktywności zawodowej jest jedynie możliwe w warunkach domowych. Możliwość podjęcia aktywności zawodowej i rodzaj pracy zależy od wielu czynników, np.: wysokości uszkodzenia.

Zależność pomiędzy wysokością uszkodzenia rdzenia a możliwością podjęcia pracy nakładczej lub w zakładach produkcyjnych przedstawiono w tabeli XVII.

Tabela XVII

Wysokość uszkodzenia

Kodzdj pracy	c5	c*	Cr	D,	D(J	Dij	L;
Zaktad pracy zwartej				±	+	+	+
Chałupnicza	—	—		+	+	+	+

Ponadto następujące czynniki uzależniają podjęcie pracy:

—    rodzaj porażenia, oraz stopnia adaptacji ustroju organizmu do kalectwa

—    dodatkowe schorzenia i powikłania: zakażenie dróg moczowych, nietrzymanie moczu i kału, odleżyny skostnienia okołostawowe, wreszcie wiek i płeć

—    sposób poruszania się

—    przygotowanie zawodowe

—    odpowiednie warunki pracy w zakładach zwartych, jak ciągi komunikacyjne, dogodna wysokość stanowisk pracy, odpowiednie urządzenia sanitarne itp.

Z podanego schematu widać, że dla podjęcia aktywności zawodowej muszą być spełnione podstawowe warunki. Nie są one jednak zbyt wygórowane i najczęściej nie stanowią podstawy do trwalej niezdolności zawodowej. Po zakończeniu procesu rehabilitacji leczniczej każdy paraplegik, jeśli jego stan zdrowia jest zadowalający, zgłoszony powinien być dc zatrudnienia. W zależności od miejsca zamieszkania inwalidy należy wniosek ten kierować do wydziałów zdrowia i opieki społecznej oraz poradni rehabilitacyjnych odpowiednich szczebli. Jak wykazuje doświadczenie w większości przypadków znalezienie pracy dla tych inwalidów jest dużym problemem. W jego rozwiązaniu dużą rolę powinna odegrać spółdzielczość inwalidzka, która ma wieloletnie doświadczenie w zatrudnieniu inwalidów, ośrodki badawczo-naukowe i szkoleniowe predysponują do odegrania wiodącej roli w rehabilitacji zawodowej paraplegików.

W najbliższej przyszłości należy się spodziewać, że wiele dotychczasowych barier i trudności zostanie przezwyciężone. Wnioski i zalecenie II Sympozjum Naukowego Krajów Demokracji Ludowej w roku 1969 dotyczącego problemów medycznych, socjalnych i zawodowych w rehabilitacji paraplegii dotyczą badań naukowych w tej dziedzinie oraz rozwiązań organizacyjnych.

Między innymi postulują:

—    Uszkodzenia urazowe i inne uszkodzenia rdzenia kręgowego wymagają powołania do życia i zorganizowania kompleksowych ośrodków dla ich pełnej rehabilitacji wraz z przystosowaniem socjalno-zawodowym.

—    W obecnie budowanych domach spółdzielni mieszkaniowych należy zabezpieczyć warunki dla zniesienia tzw. barier architektonicznych, tzn. wprowadzić drobne adaptacje do konstrukcji drzwi, łazienek, ubikacji. To samo dotyczy budynków użyteczności publicznej.

—    W każdym kraju należy stworzyć możliwość zatrudnienia paraplegików. Jednym z rozwiązań jest zorganizowanie zakładów pracy z przystosowanym inwalidzkim hotelem robotniczym.

—    Wszędzie tam, gdzie to możliwe należy zabezpieczyć warunki dojazdu do pracy.

Jako zalecenie dla dalszych prac naukowych wysunięto między innymi następujące tematy:

—    Studia nad oceną przystosowania paraplegików do pracy i samodzielnego życia w zależności od wysokości uszkodzenia rdzenia kręgowego.

191