17

Łożyska kulkowe poprzeczne mogą przenosić duże obciążenia poprzeczne i dość duże obciążenia wzdłużne. Przy jednoczesnym obciążeniu łożyska silą poprzeczną F_p i wzdłużną F_w obciążenie zastępcze wyznaczamy wg wzoru

F X-V-F_P+Y'F„.    (11.5)

w którym:

F — obciążenie zastępcze w N,

X - współczynnik przeliczeniowy obciążenia poprzecznego; dla łożysk kulkowych zwykłych jednorzędowych X = 0,56 — m. in. dla serii 60, 62 i 63 oraz X= 0,5 — dla serii 64,

Y    - współczynnik przeliczeniowy obciążenia wzdłużnego,

V    - współczynnik, który przy ruchomym wałku wynosi 1 (przypa

dek najczęściej spotykany), a przy ruchomej oprawne 1,2,

W celu stwierdzenia, czy przy doborze łożyska poprzecznego należy 'uwzględnić wpływ siły wzdłużnej, obliczamy współczynnik rzeczywistego obciążenia łożyska

Wartość współczynnika a porównujemy ze współczynnikiem c, określającym zdolność danego łożyska do przejmowania obciążeń wzdłużnych. Współczynnik, a zależy od stosunku Fgdzie C, — nośność spoczynkowa danego łożyska.

(Idy .t W te p o m i j a m y wpływ sil wzd 1 u ż n y ch i w ó w cza s

/ y~F_r    '    (ii.7).

kuły a > t‘, obliczamy obciążenie z a.ślepcze wg wzoru .11.5.

Dla łożysk, których wymiary podano w tablicach 40-:-43, wartości współczynników >'"i c w zależności od stosunku F,₁,:C_(J podano w Lab].

44.

Przykład 11.1

Dobrać łożysko kulkowe zwykle osadzone na wale o średnicy czopa ,d — 70 mm. Żądana trwałość łożyska L_h — 24000 h przy prędkości obrotowej n — 80() obr/min i maksymalnej tempera turze nagrzania łożyska ,120''C. Ło-

żysko jest obciążone sita poprzcc/ną f],™ 6000 N oraz sita wzdłużną = 1.000 N.

Rozwiązanie

Zakładamy F F_p i obliczamy nośność łożyska z. pominięciem siły wzdłużnej

A =

² L_h _ ²j24 000

V 500

fr-

, -33-²¹    3

■\J 500

*h²

33

3 800

• 6000-

3.634

a 0,3467 3,634

62890N

/„■/,    ........ 0,3467-1

Mając wyznaczoną średnicę czopa, dobieramy łożysko 6314 (z tablicy 42), dla którego C— 81 000 N oraz C„ == 64500 N. Następnie sprawdzamy, czy siła wzdłużna wpływa w^; sposób decydujący na pracę łożyska. Pierścień wewnętrzny łożyska obraca się wraz z walem, zatem V— l.

F_w .1000

c„

64500

- 0,0155

Z tablicy 44 przyjmujemy e =e 0,193

1000

1-6000

0,167 <> = 0,193

a < e, zatem możemy pominąć wpływ siły wzdłużnej — założenie F = !‘_p t>yło prawidłowe.

Przy kładli,2

Wał obrabiarki pracującej na dwie zmiany (16 h/dobę) obra.cn się z prędkością 1200 obr/min. Średnica czopa wadu (i otworu łożyska) wynosi d — 55 mm. Temperatura łożyska nie przekracza 80'-’C. Łożysko jest obciążone siłą poprzeczną F_p— 2500 N oraz siłą wzdłużną F_v: = 800 N. Dobrać z katalogu łożysko kulkowe zwykłe.

Rozwiązanie

Zakładamy F = F_p i obliczamy nośność łożyska.

Wg tablicy 6 podanej w ił części podręcznika [20] f_h — 4u4,5. Przyjmujemy

h-47' '

175