1

Rozdział X Dowody prawnicze i niektóre elementy nauki prawa procesowego

j przedmiot dowodu

Umiejętność dowodzenia i kwestionowania twierdzeń o faktach sprawy to niewątpliwie jedna z najbardziej ważnych i zarazem niedocenianych przez naukę prawa umiejętności prawnika w jego codziennej pracy. Zgodnie z art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Stwierdzenie to nie jest zbyt ścisłe, gdyż oczywiście faktów nie można dowodzić, ale najwyżej ustalić. Dowodzić można wyłącznie twierdzenia o faktach sprawy, tylko bowiem twierdzeniom, a nie faktom, można przypisać wartość logiczną prawdy lub fałszu. Warto przy tym zwrócić uwagę, iż prawnicy w zasadzie nie dowodzą twierdzeń ogólnych, np. opisujących jakieś prawidłowości ekonomiczne czy socjologiczne, a jedynie twierdzenia jednostkowe odnoszące się do konkretnych zdarzeń czy okoliczności. W standardowym przypadku twierdzenia te mają następującą strukturę: „W miejscu m czasie t miało miejsce zdarzenie 2". Nie jest oczywiście również ścisłe stwierdzenie, iż prawnicy cokolwiek dowodzą, jeśli przez dowód rozumieć procedury stosowane w matematyce czy logice formalnej. Dowody prawnicze w sensie metodologicznym nie są nigdy procedurami niezawodnymi i nigdy nie gwarantują pewności osiągniętych rezultatów tak jak ją gwarantują wnioskowania dedukcyjne w matematyce i logice, chociaż w sensie Praktycznym mogą dawać one wysoki stopień pewności i niepoe ^ności. W sensie metodologicznym prawnicy zatem nie dowodzą,