4

Lampy rtęciowe wysokoprężne - należą do grupy lamp. w których strumień świetlny otrzymuje się w wyniku wyładowania łukowego w jarzniku wypełnionym parami rtęci i gazem pomocniczym (argonem) pod ciśnieniem około 2 MPa. Jarznik wykonany ze szkła kwarcowego jest umieszczony w bańce szklanej, o kształcie zbliżonym do żarówki, wypełnionej azotem pod ciśnieniem około 700 hPa.

Po załączeniu napięcia wyładowanie rozpoczyna się początkowo między jedną z głównych elektrod a elektrodą pomocniczą., co powoduje podwyższenie temperatury i ciśnienia par rtęci w jarzniku, przez co zmniejsza się oporność przestrzeni między elektrodami głównym; po kilkudziesięciu sekundach pojawia się między tymi elektrodami wyładowanie. Pełną wydajność świetlną lampa rtęciowa osiąga po czasie 1 - 4 min.

Wysokie ciśnienie w jarzniku sprawia, że widmo promieniow ania znajduje się w zakresie fal widzialnych, choć barwa światła (niebieskozielona) znacznie odbiega od światła dziennego i jest nieprzyjemna dla wzroku. Barwę światłą poprawia się przez pokrycie wewnętrznych powierzchni bańki luminoforem i w ten sposób uzyskuje się barwę zbliżoną do światła dziennego.

Dławik jako impedancja Jarznik zc szkła ograniczająca napięcie

Rys. 12.2. Konstrukcja i układ lampy rtęciowej

Napięcie robocze lamp rtęciowych, podobnie jak świetlówek, wynosi około 1I0V, co sprawia że muszą być stosowane specjalne oprawy z dławikiem i kondensatorem (rys. 12.3). Lampy te nie wymagąja^ dodatkowych urza_wdzeń zapłonowych.

Lampy rtęciowe wysokoprężne są wytwarzane na moce 50 -2000W i mają średnią wydajność świetlną do 60 Im'W.

Odmianą lamp rtęciowych są lampy rtęciowo - żarowe, w której we wspólnej bańce znajdują się połączone szeregowo właściwy jarznik lampy rtęciowej oraz żarnik wolframowy jak w zwykłej żarówce. Żarnik pełni funkcję opornika ograniczającego napięcie na jarzniku oraz emituje światło o dużej zawartości promieniowania czerwonego, przez co poprawia barwę światłą emitowanego przez lampę.

Takie (ampy nie wymagają stosowania specjalnych opraw , ale ich wadą jest stosunkowo niewielka wydajność świetlna wynosząca około 20 - 30 lm/W.

Dużą wydajnością świetlną (do90 Im/W) oraz możliwością korygowania barwy światła w szerokim zakresie charakteryzują się lampy rtęciowe halogenowe. W takich lampach do jarznika z rtęcią są dodawane halogenki metali, zazwyczaj jodki.

Zapłon tych lamp wymaga stosowania zapłonnika, podobnie jak w świetlówkach lub też innych urządzeń zapłonowych.

Lampy tego typu są wytwarzane o mocy do 3500W, przy czym lampy o mocach 2000W i 3500W są przeznaczone na napięcia 380V.

Parametry i właściwości lamp rtęciowych zależą od typu lampy, natomiast ich wspólną cechą jest duża wydajność świetlna oraz trwałość mieszcząca się w granicach 10000-20000h. do wad lamp rtęciowych można zaliczyć konieczność stosowania opraw z dławikiem i kon-