734

734 Plan działania zasada nie jest sformułowana wprost. Z wielu transakcji straty mogą się oczywiście skumulować, ale tak samo byłoby w przypadku stosowania zasad obrony.

Dywersyfikacja

Ponieważ sytuacja na rynkach jest zróżnicowana, działanie na wielu rynkach ogranicza ryzyko. Załóżmy, że trader mający 20 tysięcy dolarów stosuje system, którego przeciętne obsunięcia wartości kapitału (drawdown) wynoszą 3 tysiące dolarów na rynku zarówno złota, jak i soi. Gdyby w grę wchodziły dwa kontrakty z jednego z tych rynków, przeciętne obsunięcie kapitału wyniosłoby 30 procent (= 6000/20000), natomiast gdyby były to dwa kontrakty po jednym z każdego tych rynków, przeciętne obsunięcie kapitału byłoby zawsze mniejsze (być może nawet mniejsze niż w przypadku jednego kontraktu, jeśli rynki byłyby odwrotnie skorelowane). Przeciętne obsunięcie mogłoby sięgnąć jedynie 30 procent (zakładając, że wynosi ono 3 tysiące dolarów dla każdego rynku), gdyby obsunięcia na obu rynkach okazały się doskonale zsynchronizowane, co jest wyjątkowo mało prawdopodobne. Ograniczenie ryzyka wynikające z dywersyfikacji byłoby oczywiście jeszcze większe, gdyby do portfela dodać rynki mniej skorelowane. Dywersyfikacja może polegać również na stosowaniu kilku systemów lub jednego systemu z różnymi zestawami parametrów na jednym rynku, o ile mamy wystarczająco dużo funduszy.

Naszym tematem jest kontrola ryzyka, ale zauważmy, że dywersyfikacja może również zwiększyć zwrot, pozwalając traderowi podwyższyć przeciętną wielkość transakcji bez zwiększania ogólnego ryzyka. Dodanie rynków z niższym przeciętnym zwrotem od innych rynków w portfelu może w istocie zwiększyć zwrot z portfela, jeśli redukcja ryzyka osiągnięta dzięki dywersyfikacji rekompensuje obniżenie zwrotu, a trader dostosuje odpowiednio wielkość transakcji. Dwie inne korzyści płynące z dywersyfikacji, czyli zapewnienie uczestnictwa w głównych trendach i zabezpieczenie się przed niesprzyjającym zbiegiem okoliczności, omówione zostały w rozdziale siedemnastym.

Zmniejszenie wielkości transakcji dla skorelowanych rynków

Dodanie rynków do portfela pozwala na zwiększenie wielkości transakcji, ale dla silnie skorelowanych rynków należy podjąć działania dostosowawcze. Na przykład portfel walut składający się z sześciu najatrakcyjniejszych kontraktów (marka niemiecka, frank szwajcarski, funt brytyjski, jen, dolar kanadyjski i indeks dolarowy), będzie narażony na znacznie większe ryzyko niż bardziej zdywersyfikowane portfele sześciorynkowe ze względu na silną korelację pomiędzy poszczególnymi instrumentami. Co