CCF20081208003

się patrzy”) tekst jednocześnie rozwija dwa ciągi znaczeniowe: dosłowny i przenośny. Uzupełniają się one wzajemnie i wspólnie oddają ponurą atmosferę sanatoryjnego życia, którego istotę stanowi monotonny widok z okna.

Zwrot frazeologiczny we współczesnej poezji staje się często dominantą strukturalną (np. W imię znaczenia Karpowicza) i o-środkiem akcji lirycznej (Pies pożegnany Białoszewskiego). Toteż rozszyfrowanie frazeologizmu staje się zadaniem dla czytelnika i kluczem do zrozumienia tekstu. Modyfikacja i kontaminacja kilku związków frazeologicznych może być źródłem celnego dowcipu i błyskotliwych paradoksów, jak w Myślach nieuczesanych S. J. Lecą, np. „Miał umysł otwarty, niestety na przestrzał” czy „Są urodzeni mężowie stanu wyjątkowego” K

BIBLIOGRAFIA

S. Bąba: Frazeologiczne innowacje modyfikujące we współczesnej prozie polskiej — próba oceny normatywnej. „Studia Polonistyczne” t. IX. Poznań 1981.

S. Bąba: Twardy orzech do zgryzienia, czyli o poprawności frazeologicznej. Poznań 1986.

K. Budzyk: Sprawa neologizmów w literaturze. W: K. Budzyk: Stylistyka, poetyka, teoria literatury. Wrocław 1966.

H. Kurkowska, S. Skorupka: Stylistyka polska. Warszawa 1959.

M. Piszczkowski: Niektóre zagadnienia nazewnictwa stylistycznego. „Ono-mastica” 1957 z. 1.

S. SKŁADNIA W UTWORACH LITERACKICH

O stylu utworu literackiego często decyduje ukształtowanie składniowe: rodzaj i budowa zdań, sposób ich łączenia, powtarzalność niektórych elementów. Bowiem składnia służy nie tylko logicznemu rozwijaniu myśli, służy także poetyckiej ekspresji. Odejście od normy językowej (szyk przestawny, anakoluty) lub zagęszczenie niektórych struktur składniowych (powtórzenia, anafory, paralelizmy) staje się dodatkowym sygnałem ważności: eksponuje elementy istotne dla wymowy dzieła i koncentruje na

¹ S. Bąba: Frazeologia jako tworzywo dowcipu językowego fraszek i aforyzmów S. J. Lecą. „Przegląd Humanistyczny” 1979 nr 9.

94