Przyrody się nie oszuka
- refleksja jakże prawdziwa
Potencjalne i rzeczywiste zagrożenia fitopatologiczne dla rozwoju drzew są powszechnie
znane, przypomnieć jednak należy słabe punkty naszej działalności - przeoczenia, nadmierny schematyzm działania czy brak metodyki postępowania:
Zagrożenia występujące przed założeniem uprawy (okres nasiona, siewki i sadzonki):
- niewłaściwe usytuowanie kwater na szkółce, użytkowanie starych substratów, tolerowanie zagrożenia ze strony patogenów itp.,
- wykorzystywanie nasion z drzew (rodów) pochodzących z drzewostanów' o obniżonej odporności na patogeny, zwłaszcza patogeny korzeni (przed zbiorem nasion niezbędne jest rozpoznanie stopnia zagrożenia drzewostanu przez hubę korzeni i opieńko wą zgniliznę korzeni, unikanie propagowania potomstw rodów znanych jako bardziej podatne na choroby infekcyjne,),
- produkcja materiału sadzeniowego o obniżonej aktywności tworzenia mikoryz ektotro-ficznych (dotyczy to szkółek o zniekształconych warunkach mikrobiologicznych gleb i substratów oraz braku grzybów ektomikoryzowaych na skutek wieloletniego użytkowania, stosowania wielu środków ochrony roślin, niewłaściwego zmianowania itp.),
- niewłaściwe przygotowanie sadzonek do posadzenia (uszkadzanie korzeni przy wyjmowaniu, zbyt, krótkie podcinanie korzeni u loielolatek, dopuszczanie do przesuszania korzeni drobnych),
-niewłaściwy z punktu widzenia istniejących zagrożeń sposób przygotowania gleby pod odnowienia czy zalesienia (zbyt, płytka arka, bez spulchnienia dna bruzdy na glebach porolnych, wyorywanie bruzd na terenach ■występowania opie-niek, co sprzyja uszkodzeniom występujących tam ryzommf stosowanie w nieuzasadnionych przypadkach orki pełnej, zmieniającej odwieczny profil glebowy), - dobór składu gatunkowego upraw' zwiększający zagrożenie chorobowa (np. wprowadzanie osiki w sąsiedztwie do 500 m od upraw sosny zwyczajnej stwarza ryzyko porażenia przez skrętaka sosny, zaś sosna czarna wprowadzana na tereny oddziaływania imisjijest atakowana przez Ascoealyx abietina).
Zdrowe sadzonki w szkółce to dobry początek
Zagrożenia występujące po założeniu uprawy:
- opóźnione wykonywanie cięć pielęgnacyjnych (w przegęszczonych, źle przewietrzają cych się uprawach i miodnikach zwiększa się prawdopodobieństwo rozwoju chorób infekcyjnych i zagrożeń abiotycznych),
-wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych w sposób zwiększający ryzyko wystąpienia zagrożeń (stosoimnie mechanicznego, np. kidty watorem, niszczenia chwastów' na terenach występowania opieniek; wyorywanie płytkich bruzd iv celu wprowadzania podszytów, co iv drzewostanach z hubą korzeni zwiększa możlkmść uaktywnienia się choroby),
- wykonywanie cięć w okresie wzmożonego zagrożenia chorobowego (w przypadku huby korzeni jest to czer wiec-lipiec),
- ograniczone stosowanie metod profilaktyczno-terapeutycznych przeciw patogenom korzeni na gruntach porolnych (odpowiednio luźniejszej więźby sadzenia, właściwych form zmieszania gatunków, właściwego stosowania preparatów biologicznych typu Pg-IBL itp).
Prirnmn non nocere (po pierwsze nie szkodzić)
- zasada lekarzy (i oczekiwanie pacjentów)
W selekcji drzew leśnych genetyczna zmienność cech jakościowych drzewa jest główną przesłanką przy doborze najlepszych rodów (populacji) do zachowania zasobów' genowych in situ i ex situ drzewostanach nasiennych, uprawach pochodnych i plantacyjnych
Wszystkie z H. annosum i wszystkie źle posadzone (korzenie podwinięte lub spłaszczone)