DSC03141 (2)

„nasze , „ludzkie”, „europejskie”, „chrześcijańskie” i „rycerskie”, zaś I po stronie negatywnej — odpowiednio to, co „obce”: „nie-ludzkie" I (zwierzęce), „pozaeuropejskie”, „niechrześcijańskie”, „niemęskie" (żeńskie). Można jednak na zgromadzony przez autora materiał spojrzeć inaczej i zapytać o to, jakie konkretnie punkty widzenia i jakie aspekty w charakterystyce ludzi („perspektywa”) zostały w tym materiale ujawnione, z jakich zatem faset budowane są obrazy osób mało/bardzo wartościowych?

Zebrane w rozprawie Tokarskiego nazwy ludzi, niezależnie od ich źródła, wartościują człowieka ze względu na ogólnie pojmowaną [ POSTAWĘ MORALNĄ ] — pozytywnie: kryształ, ale głównie negatywnie: antychryst, diabeł, belzebub, szatan; hiena, szakal, padalec, gnida, menda; ścierwo, zgnilizna, szmelc, galgan, łachman, ścierka, szmata; męt, hycel.

Zwraca uwagę dominująca pozycja ocen ze względu na [ZACHOWANIA SPOŁECZNE], tj. postępowanie człowieka w stosunku do innych ludzi, różnicowane dalej na różny sposób w nazwach takich, jak:

—    beton, kapral, karbowy, ekonom, kat, oprawca, rzeźnik, pirat,

kacyk, kanibal, potwór, wampir    ['okrucieństwo’];

—    błazen, klown, komediant, iluzjonista, kabotyn, kuglarz, bufon,

jezuita, żigolak    [ 'nieszczerość, brak powagi’];

—jastrząb, kogut, sęp    ['agresywność'];

—    pachołek, najmita, kramarz, handlarz    [ 'śprzedajność'];

—    piesek, świnią, kret    [ 'podstępna służalczość’];

—    zgaga, zołza, przekupka, hetera    [ 'dokuczliwość, kłótliwość’];

— pomazaniec, książę, kapłan    [ ? wyniosłość’];

—    plaż, bazyliszek, gad, żmija, wąż, jaszczurka    [ 'fałsz’];

—    chorągiewka, kameleon    [ 'zmienność’];

—    stonka, szarańcza    [ 'uciążliwość dla otoęzenia’].

W kolejności liczy się [AKTYWNOŚĆ/BIERNOŚĆ], również I głównie w jej wymiarze społecznym: król, apostoł, siewca, rycerz, I reżyser, sternik, impresario; manekin, pajac, kukła, robot, maszyna, I mięczak, kelner.

[POZYCJA WŚRÓD LUDZI]: potentat, purpurat; ciura, trybik, pionek, I zero, proch, plotka;