francja16

Radosław Puchła: O modernizacji instytucji VRepubliki w świetle ustawy konstytucyjnej z 23 lipca 2008 r.    207

lizm opinii” oraz „sprawiedliwy udział partii i grup politycznych w życiu demokratycznym Narodu” (art. 2 ustawy konstytucyjnej). Ponadto zadeklarowano przynależność języków regionalnych do dziedzictwa narodowego Francji (art. 40 ustawy konstytucyjnej wprowadzający do tekstu konstytucji nowy artykuł 75-1). Trzon reformy konstytucyjnej stanowiąjednak trzy podstawowe zagadnienia: wzmocnienie parlamentu poprzez zagwarantowanie samodzielności w wykonywaniu swoich funkcji, ograniczenie władzy wykonawczej, redellhiowanie pozycji jednostki wraz z zagwarantowaniem skuteczniejszej ochrony jej praw i wolności.

Nie da się nie dostrzec ogromnego wpływu ustawy konstytucyjnej z dnia 23 lipca 2008 r. na kształt ustroju dzisiejszej Francji. Jak już wspomniano, jest ona w wielu aspektach mocno krytykowana jako niewystarczająca albo powierzchowna, szczególnie jeśli chodzi o ograniczenie władzy wykonawczej. Z oceną należy jednak poczekać na ostateczny kształt, jaki ta reforma przybierze po uchwaleniu pakietu ustaw organicznych (w sumie około 8) i ustaw zwykłych, które skonkretyzują nowe rozwiązania oraz określą warunki ich wejścia w życie (art. 46 ustawy konstytucyjnej). Niezbędna stała się również szeroka zmiana regulaminów obrad obydwu izb, zwłaszcza w zakresie procedury legislacyjnej (art. 46 ustawy konstytucyjnej odracza z tego względu termin wejścia w życie dotyczących tej procedury przepisów do 1 marca 2009 r.).

SUMMARY

of the article:

Modemization of the Institution of the Fifth Republic in the Light of the Constitutional Act of 23rd July 2008

The article deals with the July institutional modiCfcations of the Fifth French Republic. Those changes, ałready announced during the time of the election campaign before the Presidential election in the spring 2007 and prepared by a speciał committee, established upon reąuest of the French President Nicolas Sarkozy and chaired by E. Balladur — were passed by the Constitutional Act of 23 July 2000 on Modemization of the Institutions of the Fifth Republic. They are focused on three basie factors: the reduction of the role of the executive power, strengthening of the position of Parliament and establishing new oigans and procedures for protection of rights and fieedoms of citizens.

Mechanisms for rationalization of parliamentaiy system, adopted 50 years ago, have led to the situation where the legislative power is subordinated to the executive power which has the power not only to set the agenda of plenaiy debates of the parliamentary chambers, but also — making use of appropriate procedural measures — exerts major influence on the Chał content of laws. In order to reinforce (“restore”) the position of Parliament in relation to the executive, its limited discretion in determining the agenda of debates has been restored and the possibility to apply the procedurę of Article 49 paragraph 3 (vote of conddence to the govemment in connection with the text subject to a vote) has been reduced. In order to improve ąuality of the work of the chambers the following ac-tions were implemented: the time limit for consideration of a given legislative proposal was extend-ed, the number of standing committees (regarded as a central element of the legislative process) was inereased; new formal reąuirements were imposed on legislative proposals; parliamentary chambers