francja3

RADOSŁAW PUCHTA

O MODERNIZACJI INSTYTUCJI V REPUBLIKI W ŚWIETLE USTAWY KONSTYTUCYJNEJ Z 23 LIPCA 2008 R.

Minęło 50 lat od uchwalenia Konstytucji V Republiki Francuskiej. Po upływie półwiecza można stwierdzić, że dała ona „świadectwo swojej trwałości i swojej skuteczności”. Razem z nią „Francja przezwyciężyła poważne kryzysy, doznała kolejnych zwrotów, przeszła bez paraliżu przez okresy kohabitacji”. Niemniej „świat i społeczeństwo francuskie uległy zmianom [ . . .], a zmiany te wpłynęły na spo-'„ sób patrzenia obywateli na demokrację. [... ] Obywatele pragną Republiki wzorcowej (une Republiąue exemplaire), demokracji nienagannej (une democratie irreprocha-ble)”¹.

Kwestia reformy instytucjonalnej V Republiki była mocno akcentowana już w okresie kampanii wyborczej, wiosną 2007 r., przez jednego z kandydatów do prezydentury — Nicolasa Sarkozy’ego. Tuż po swoim zwycięstwie, prezydent Republiki powołał Komitet Refleksji f Propozycji Dotyczących Zmian i Zrównoważenia Instytucji V Republiki (Comite de reflexion et de proposition sur la modemisation et le reeąuilibrage des institutions de la V^eme Republiąue), któremu powierzył misję opracowania konkretnych propozycji zmian ustrojowych. Przewodniczącym Komitetu został Edouard Balladur². Prace trwały dość krótko (zgodnie z dekretem o utworzeniu Komitetu musiały one się zakończyć do 1 listopada 2007 r.)³. Końcowy raport, zatytułowany „V Republika bardziej demokratyczna”, przedstawiono prezydentowi w dniu 29 października 2007 r.⁴ Zawarto w nim 77 propozycji, z których 41 dotyczyło materii konstytucyjnej. Na podstawie założeń raportu rozpoczęto prace rządowe.

W dniu 23 kwietnia 2008 r. przedłożono w Zgromadzeniu Narodowym projekt rewizji konstytucyjnej⁵. Projekt ten, zgodnie z procedurą z art. 89 konstytucji, został uchwalony w identycznym brzmieniu przez Zgromadzenie Narodowe i Senat, a następnie, z pominięciem referendum, przedłożony przez prezydenta Republiki do zaaprobowania obu izbom zwołanym w charakterze Kongresu w dniu 21 lipca 2008 r. Większością głosów 539 do 357 (zaledwie 1 głos ponad wymaganą większość kwali-Lkowaną3/'5) uchwalono ustawę konstytucyjną o modernizacji instytucji V Republiki [dalej: ustawa konstytucyjna]⁶.

1

Z uzasadnienia do rządowego projektu ustawy konstytucyjnej o modernizacji instytucji V Republiki (druk Zgromadzenia Narodowego nr 820).

2

Dekret nr 2007-1108 o utworzeniu Komitetu Refleksji i Propozycji Dotyczących Zmian i Zrównoważenia Instytucji V Republiki z 18 lipca 2007 r. [dalej: Komitet lub Komitet Balladura],

3

Co do przebiegu prac Komitetu, zob. szerzej B. Mathieu, Le comite Balladur, ses travaux, son rap-port, vues interieures, „Revue franęaise de droit constitutionnel” [dalej: RFDC] 2008, numero hors-serie, s. 19-38,

4

Tekst raportu dostępny na stronie internetowej Komitetu: <http://www.comite-constitutionnel.fr/ac-tualites/ ?id=48&page=l>.

5

Druk Zgromadzenia Narodowego nr 820.

6

Ustawa konstytucyjna nr 2008-724 z 23 lipca 2008 r. o modernizacji instytucji V Republiki, „Journal Officiel de la Republiąue Franęaise” [dalej J.O.] nr 0171 z 24 lipca 2008 r, s. 11890.