francja8

Radosław Puchła: O modernizacji instytucji V Republiki w świetle ustawy konstytucyjnej z 23 lipca 2008 r. 199

colleclives); głowa państwa będzie mogła korzystać wyłącznie z prawa łaski o charakterze indywidualnym (droit de faire grace a titre individuet). Art. 10 odsyła do ustawy organicznej w celu określenia warunków objęcia przez zastępcę (suppleant) mandatu, którego musiał zrzec się parlamentarzysta obejmujący funkcję ministerialną. Z art. 23 i 25 konstytucji wynika zakaz łączenia funkcji ministerialnej i mandatu parlamentarnego. W razie objęcia takiej funkcji, deputowany lub senator zrzeka się mandatu, który obejmuje jego zastępca wybrany w tych samych wyborach. Problem powstawał z chwilą dymisji ministra. Najczęściej były minister wymuszał od zastępcy zrzeczenie się mandatu w celu sprowokowania wyborów uzupełniających. Aby tego uniknąć, reforma przewiduje automatyczną utratę mandatu przez zastępcę i powrót byłego ministra do składu parlamentu. Ostatni z wymienionych artykułów (art. 31 zmieniający brzmienie art. 65 konstytucji) ma na celu ograniczenie wpływu egzekutywy na władzę sądowniczą. Prezydent oraz minister sprawiedliwości tracą funkcje odpowiednio przewodniczącego i wiceprzewodniczącego Najwyższej Rady Sądownictwa (Conseil Superieur de la Magistraiure) [dalej: CSM], Głowie państwa przysługiwać będzie odtąd jedynie uprawnienie do powoływania 2 członków CSM. Ponadto może on zasięgać opinii CSM w sprawach dotyczących sądownictwa.

2, „Wzmocnienie parlamentu”

Mody Ikacje Konstytucji V Republiki, dotyczące „rewaloryzacji” roli parlamentu i „modernizacji” jego funkcjonowania, mają zdecydowanie największe znaczenie spośród zmian dokonanych ustawą konstytucyjną. Wiadomo, że po okresie III i IV Republiki, charakteryzującym się z jednej strony niczym nie ograniczoną pozycją legislatywy (regime d’assemblee), a z drugiej jej ciągłym paraliżem, ojcowie konstytucji z 1958 r. musieli uciec się do mechanizmów racjonalizujących, co w praktyce oznaczało nałożenia na parlament „kurateli” władzy wykonawczej oraz ograniczenie samodzielności funkcjonowania. Aby zmienić tę sytuację, Komitet Balladura zaproponował rozwiązania oparte na założeniach zmierzających do: przekazania izbom kontroli nad przebiegiem ich prac; poprawy funkcji ustawodawczej parlamentu; przekształcenia go w prawdziwy organ kontroli i oceny działań rządu; poszerzenia gwarancji przyznanych opozycji²¹. Wyznacznikiem nowej „zrewaloryzowanej” pozycji legislatywy ma być art. 24 ust. 1 (w brzmieniu wynikającym z art. 9 ustawy konstytucyjnej), zgodnie z którym: „Parlament uchwala ustawy. Kontroluje on działalność rządu. Dokonuje oceny polityk publicznych”²².

Kluczowe znaczenie dla samodzielności parlamentu ma porządek obrad, który wyznacza listę spraw będących przedmiotem prac. Zgodnie ze stanem regulacji sprzed

²¹    Raport Komitetu Balladura, s. 30. Uwagi do propozycji Komitetu w tym zakresie zob. J. Bourdon, Un Parlement renforce, RPP 2007, nr 1045 (październik-grudzień), s. 43-48; J.-L. Warsmann, Propositions Balladure: le renforcement des pouvoirs chi Parlement, RPP 2007, nr 1045 (październik-grudzień), s. 49-54.

²²    Parlement vote la loi. II contróle Paction du Gouvemement. II evalue les politiąues publiąues. Dotychczas ani o funkcji prawodawczej (jedynie w art. 34 ust. 1 mowa była, że „Ustawy uchwala parlament”; ustęp ten został wykreślony ustawą konstytucyjną z 23 lipca 2008 r.), ani kontrolnej konstytucja nic expressis verbis nie mówiła.