geolog lab22

Tekstura w skałach organogenicznych i chemicznych może być zbita lub porowata oraz bezładna lub uporządkowana (kierunkowa)

Klasyfikacja skał organogenicznych i chemicznych na podstawie ich składu chemicznego:

•    skały węglanowe

•    skały krzemionkowe

•    skały żelaziste

•    skały gipsowo-solne

•    skały fosforanowe

•    paliwa kopalne

Przegląd ^kgłorggnęgęnięznYęh i chgmięznyęh:

■ Skały węglanowe

Wapienie - skały zbudowane głównie z kalcytu (CaCCh) lub aragonitu. Intensywnie reagują z HCI. Białe, jasnoszare, lub często zabarwione domieszkami np. na brunatno, jasnozielono, czarno. Mogą być pochodzenia chemicznego i organogenicznego (gł. zoogenicznego). W wapieniach młodszych kalcyt występuje w formie pelitu, w starszych zaś (w wyniku rekrystalizacji) jest mikrokrystaliczny lub nawet drobnokrystaliczny. Wapienie mogą zawierać mniej lub bardziej wyraźne szczątki organiczne. Obok wapieni zawierających pojedyncze skamieniałości mogą występować odmiany złożone prawie wyłącznie ze szczątków organicznych. Wapienie mogą zawierać mikrytową lub sparytową masę podstawową, różnego rodzaju składniki ziarniste oraz wapienne szczątki organizmów. Jako mikryt określa się materiał węglanowy o bardzo drobnej frakcji, makroskopowo mikryt ma postać jednorodnego nieprzeświecającego wapienia. Jako sparyt określane są zespoły stosunkowo dużych kryształów węglanu wapnia.

>    Wapienie zbite (mikrytowe, petitowe) - złożone z jednolitej, zbitej masy kalcytowej, w której nie można wyróżnić żadnych innych składników. Pochodzenie chemiczne lub biochemioczne.

>    Wapienie o widocznym uziarnieniu:

■    Wapienie organogeniczne - zbudowane z wyraźnie widocznych szczątków organicznych-muszle, szkielety, skorupki itp. Np.: Wapienie krynoidowe zbudowane są z elementów szkieletowych liliowców. Wapienie muszlowe składają się z całych lub częściowo pokruszonych muszli bezkręgowców: małży, ramienionogów, amonitów, łodzików, ślimaków. Wapienie gąbkowe składają się z fragmentów ciał i szkieletów gąbek.

■    Wapienie organodetrytyczne - zbudowane z rozkruszonych szczątków szkieletowych, np.: wapienie krynoidowe - utworzone wyłącznie lub w przeważającej części z elementów szkieletowych liliowców lub wapienie muszlowe.

■    Wapienie oolitowe - oolity - utworzone są z ooidów (oolitów) wapiennych. Ooidy są ziarnami o swoistej koncentrycznej budowie. Złożone są z jądra i zmiennej liczby otaczających je powłok. Powłoki te utworzone są z węglanu wapnia wytrąconego chemicznie bez udziału organizmów. Powstają w wodach płytkich.

Martwica wapienna - (wapień powstały w wodach słodkich) tworzy się przy wodospadach, źródłach, w rzekach, przy brzegach wysychających jezior. Ubytek dwutlenku węgla z roztworu (wskutek zmniejszenia ciśnienia przy wypływie na powierzchnię, asymilację przez rośliny, lub wskutek ruchu wody) powoduje wytrącenie węglanu wapnia. Skały te są jasne, pelitowe lub krystaliczne. Często zachowane są szczątki roślin, wówczas - biomorficzne. Tekstura porowata. Zwięzłe, twarde odmiany martwicy wapiennej nazywane są trawertynem.

Margle - skały pokrewne wapieniom. Są zazwyczaj mniej twarde i zwięzłe niż wapienie oraz zwykle ciemniejsze. Składają się w 50-70% z węglanu wapnia oraz z substancji ilastych. Przy reakcji z kwasem solnym pojawia się drobna zawiesina ilasta.

Kreda jeziorna - muł wapienny powstały na drodze chemicznej lub biochemicznej z domieszką iłów. Jest to skała biała, miękka, mało spoista i silnie porowata. Zawiera skorupy ślimaków i małżów słodkowodnych. Gdy domieszka iłu jest znaczna, mówimy o marglu jeziornym.

22