img246

246

Przez przemieszczenie poziome należy rozumieć "bezwzględno przemiosz-' czenia punktów terenu mierzone w jednostkach długości* Powstają one w wyniku spełzania mas skalnych w kierunku środka niecki. Krzywa b (rys. 260) ilustruje wartości przebiegu przesunięć terenu w stosunku do krawędzi eksplootaoji, a jego maksymalna wartość występuje w pobliżu granic eksploatacji.

Przez poziome odkształcę nie właściwo należy rozumieć stosunek gdzie Al jest przyrostem długości wywołanym przez wpływy eksploatacji. Wartości odkształceń właściwych podaje się bądź w in.ii/m, bądź w promille. Sozkład odkształceń właściwych ilustruje krzywa o (rys. 260), zwana niekiedy krzywą deformacji. Krzywa ta posiada dwa maksimum (wartości dodatnie) 1 dwa minimum (wartości ujemne) zlokalizowano poza krawędziami eksploatacji. Wartości odkształceń dodatnich nazywa oię odkształceniami rozciągającymi, zaś ujemnych - ściskającymi. Jak widać na wykresie rysunku 260, odkształcenia Ściskające występują bezpośrednio nad eksploatowanym pokładem z tendencjami do wyraźnych rozluźnień (zanikania; przy większy oh polach eksploatacyjnych, fcatema tycznie krzywe defornaoji powstaje w wyniku obliczania drugioj pochodnej z krzywej profilu niecki osiadania.

Krzywizna tureuu K jest odwrotnością promienia H krzywej profilu niecki, wyrażonego w metrach, s jej wartość maksymalna jest umiojscowiona zawsze \7 bezpośrednim sąsiedztwie frontu eksploatacyjnego. Przebieg krzywizny terenu ilustruje krzywa e z rysunku 260,

Z punktu widzenia ochrony obiektów powierzchni przed skutkami eksploatacji za najważniejszy wskaźnik uznaje się odkształcenia właściwe, gdyż one wywierają największe uszkodzenia obiektów. Opierając się aa tym wskaźniku dokonano podziału obiektów na powierzchni na oztery kategorie ochrony, przy erym jako kryterium przyjęto dopussozalno wielkości poziomych oakcztałceń właściwych (w bezwzględnych wartościach)

Kategoria    Odkształcania poziome

1	£x <1,5 *o
II	1,5 <6X <3,0
III	2,0 tx < 6,0
IV	6,0 < < 9,0

Dopuszczenie do eksploatacji pod obiektem danej kategorii ochrony odbywa się ne takim joj uwarunkowanym prowadzeniu, by prognozowany wskaźnik odkształceń właściwyoh, wyliczony według teorii szkód górniczych, ale został przekroczoitf.

Każdej eksploatacji pod obiektami chronionymi (budowle - filary szybowe itp.) towarzyszą obserwaoje geodezyjne, których celem jest ustalę-