3688

2. STOSUNEK CYWILNOPRAWNY 1 JEGO STRUKTURA

Przez stosunki cywilnoprawne należy rozumieć grupę stosunków prawnych określonych normami prawa cywilnego. Stosunki prawne są odbiciem stosunków społecznych, które wyróżnia fakt poddania idt regulacji prawnej. Stosunek prawny oznacza więc uregulowaną normatywnie więź o charakterze powinnościowym zachodzącą między uznawanymi podmiotami prawa, które mają wynikające z normy prawnej uprawnienia i obowiązki. Normy prawa cywilnego reguhiją potencjalne stosunki prawne. Konkretne stosunki prawne są wynikiem określonych zdarzai prawnych.

W praktyce stosowania prawa niezbędne jest oczywiście ustalenie elementów konkretnego stosunku prawnego. Wystarczy objaśnić modelową stnikmrę potencjalnych stosunków prawnych.

Źródła stosunku cywilnoprawnego

W terminologii prawa cywilnego fakty, z którymi ustawa łączy skutek w postaci powstania, zmiany lub ustania stosunku cywilnoprawnego, nazywamy zdarzeniami cywilnoprawnymi. Źródło stosunku cywilnoprawnego stanowią różnorodne zdarzenia cywilnoprawne. Podstawową grupę zdarzeń cywilnoprawnych stanowią czynności prawne. Spore znaczenie mają także orzeczenia sądów i akty administracyjne.

Elementy stosunku cywilnoprawnego

Podmioty - każdy stosunek prawny ma swoją złożona strukturę. W stosunku cywilnoprawnym należy wyróżnić jego podmioty, przedmiot oraz treść stosunku obejmującą uprawnienia i obowiązki podmiotów. Podmioty stanowią strony stosunku cywilnoprawnego. Wg KC są nimi osoby fizyczne i osoby prawne. Osoba fizyczna jest jurydycznym synonimem człowieka. Osoby prawne to jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawna. Uznanie podmiotowości osób fizycznych i osób prawnych oznacza przyznanie im zdolnośd prawnej i zdolności do czynności prawnych. Zdolność prawna oznacza zdolność aby być podmiotem praw i obowiązków wynikających ze stosunków cywilnoprawnych. Zdolności do czynności prawnych jest zdolnością do nabywania prawa i zaciągania zobowiązali za pomocą czynności prawnych.

Przedmiot - przedmiotem stosunku cywilnoprawnego jest określone zachowanie się stron, stosownie do wynikających ze stosunku cywilnoprawnego uprawnień oraz obowiązków. Częstokroć określone normą prawa zgodne z treścią konkretnego stosunku cywilnoprawnego zachowanie stron dotyczy pewnych obiektów- różnej zresztą natury, np. dotyczy rzeczy, dóbr niematerialnych, praw majątkowydi itp.

Treść - na treść składają się uprawnienia i obowiązki. Uprawnienia pojmujemy jako możliwość określonego zachowania się, obowiązek zaś oznacza powinność nakazanego zachowania się. Zbiorczą kategorię nadrzędną łączącą zespół uprawnień strony stosunku cywilnoprawnego stanowi prawo podmiotowe.

3. ZDARZENIA CYWILNOPRAWNE 1 ICH PODSTAWOWE RODZAJE

Fakty, z zaistnieniem których dyspozycja norm prawa cywilnego wiąże jakikolwiek skutek, w szczególności powstanie, zmianę lub ustanie stosunku cywilnoprawnego, będziemy określali mianem zdarzeń cywilnoprawnych. Chodzi zatem o zjawiska realne, choć wywołujące odmienne w swym charakterze skutki w obrębie prawa cywilnego. Ukończenie 13 lub 18 lat pozwala wszak człowiekowi osiągnąć szerszy niż dotąd zakres zdolności do czynności prawnych. Zawarcie umowy sprzedaży doprowadzi do powstania między jej stronami więzi normatywnej. Niekiedy sytuacja będzie bardzie złożona. Jedno zdarzenie prawne będzie wywoływać konsekwencje w obrębie różnych gałęzi prawa. Uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia jest niewątpliwie zdarzeniem cywilnoprawnym, powodującym choćby konieczność pokrycia kosztów leczenia, czy też umożliwiającym podniesienie żądania o zapłatę odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia za dokonaną krzywdę.

Klasyfikacja zdarzeń cywilnoprawiivcli

Zdarzenia cywilnoprawne podzielone są na 2 podstawowe grupy: działania oraz zdarzenia w ścisłym tego słow a znaczeniu. Działania są uzależnione od woli człowieka, zdarzenia nie.

W grupie zadań możemy wyróżnić dwojakiego rodzaju zachowania się podmiotów. Jedne będą zmierzać bezpośrednio i celowo do wywołania z góry założonych skutków prawnych, w innych - zwanych czynami -wystąpienie tych skutków jest niezamierzone.