10078

i\oszxy logistyki przedsiębiorstw

W przedsiębiorstwie przez łańcuch dostaw należy rozumieć wszystkich dostawców i poddostawców danego przedsiębiorstwa oraz podmioty towarzyszące. Zatem szczegółowe zestawienie elementów łańcucha obejmuje:

•    dostawców materiałów,

| dostawców innych elementów towarzyszących,

| przedsiębiorstwa spedycyjne,

| przedsiębiorstwa transportowe,

•    przedsiębiorstwa magazynowe,

•    producentów,

•    firmy zajmujące się opakowaniem, przeładunkiem,

•    hurtowników,

| sprzedawców (dealerów),

•    agentów,

| detalistów,

| usługodawców.

Łańcuch dostaw łączy wiele operacji identyfikowanych jako działania związane z produkcją, a także szeroko pojętą logistyką obejmującą:

•    zakupy / zaopatrzenie,

•    transport,

•    magazynowanie,

•    gospodarkę materiałową / zapasy,

| obsługę klienta,

| dystrybucję,

| transmisję informacji,

•    inne.

Działania w łańcuchu dostaw powodują koszty. Historia rachunkowości kosztów łańcucha dostaw sięga lat 70., kiedy to dystrybutorzy i pośrednicy zaczęli interesować się zyskiem i kosztami jednostkowymi poszczególnych produktów i jednostek magazynowych (SKU - stock-keeping unit). Opracowano i zastosowano podobną do ABC metodę, nazwaną analizą bezpośredniej rentowności produktu -BRP (direct product profitability - DPP), aby mierzyć wielkość wysiłku (pracy) pracowników przy przeładunku w stosunku do ceny. Metoda ta brała pod uwagę jednak jedynie koszty bezpośrednie, z wyłączeniem kosztów pośrednich oraz kosztów stałych. W latach 80. zaczęto analizować Całkowity Koszt Posiadania - CKP |Total Cost ofOwnership - TOC), który informuje, że cena produktu na fakturze

sprzedawcy reprezentuje jedynie część całkowitego kosztu związanego z nabyciem tego produktu. W latach 90. opracowano dokładniejszy i pełniejszy system kalkulacji kosztów łańcucha dostaw, pozwalający na określenie całkowitych kosztów umieszczenia produktu na rynku. Koszty te nazwano kosztami obsługi klienta (<cost-to-serve), co przedstawia rysunek 53.

Rys. 53. Podstawowe rodzaje kosztów łańcucha dostaw Źródło: T. Sobieszczyk, Mierzenie kosztów łańcucha dostaw za pomocą rachunku kosztów działań ABC/M (Część 2), „Logistyka” 2001, nr t, s. 26.

Zarządzanie logistyczne jest koncepcją zorientowaną na przepływ materiałów i produktów, integrującą wszystkie ogniwa łańcucha dostaw, począwszy od pierwotnych dostaw aż do ostatecznych odbiorców. Zatem firmy potrzebują sposobów i możliwości obliczania i analizy kosztów w tymże łańcuchu dostaw. Generalnie bez systemu rachunku kosztów przystosowanego do potrzeb logistyki zidentyfikowanie efektywności procesów logistycznych jest niezwykle trudne. W łańcuchu dostaw nieodzownym staje się określenie i zrozumienie wszystkich kosztów każdego z ogniw łańcucha, w celu określenia i symulacji wpływu zmian na koszty całkowite łańcucha dostaw. „Niewidzialny” charakter kosztów, połączony z obawami partnerów handlowych przed ujawnieniem informacji na temat kosztów, stanowi nie lada przeszkodę w mierzeniu efektywności łańcucha dostaw. Czynnikiem, który może przyśpieszyć zmiany w rozumieniu wzajemnych wpływów, jest rosnąca popularność stosowania oprogramowania wspierającego zarządzanie na podstawie ABC.