IMGB09

176 Warzywa dyniowate

•tron przebiegają rury centralnego ogrzewania W uprawie w pojemnikach, zarówno w podłożach organicznych, jak i mineralnych. rury ogrzewcze powinny się znajdować pod pojemnikami, a w uprawie w korytach lub szerszych (100—120 cm), szczelnych zagonach — wewnątrz, na ich dnie. Także w okresie produkcji rozsady ziemie czy podłoża powinny być podgrzewane do co najmniej 25*’C.

8.1.3.2. Światło

Warunki świetlne panujące w naszym klimacie są jedynym czynnikiem ogran iczającym możliwość uprawy ogórka przez cały rok. Zastosowańie sztucznych źródeł światła jest coraz powszechniejsze, lecz tylko dla skrócenia okresu produkcji rozsady i uzyskania dobrej jej jakości.

Niekorzystne warunki świetlne występujące od listopada do połowy lutego sprawiają. że procesy asymilacyjne przebiegają bardzo słabo, a tym samym przyrost masy jest powolny. Ze względu na wysokie wymagania termiczne ogórka do utrzymania wzrostu roślin w tym okresie konieczne są wysokie nakłady energetyczne, co przy stale wzrastających kosztach energii powoduje, że uprawa ogórka zimą jest ekonomicznie nieuzasadniona.

Warunki świetlne można regulować terminem rozpoczynania wczesnej uprawy, a także poprzez gęstość sadzenia roślin, kierunek rzędów, nachylenie podpór czy stosowanie białego tła. Wymagania świetlne ogórka, którego naturalnym środowiskiem jest poszycie lasów tropikalnych, nie są zbyt wysokie. Optymalne natężenie światła wynosi 10 tys. Ix. Prace hodowlane nad odmianami szklarniowymi zmierzają do obniżenia także tych wymagań.

W miesiącach letnich może nastąpić przegrzanie roślin, co powoduje charakterystyczne przypalenia liści wystawionych na działanie promieni słonecznych. Zapobiega •ię temu przez cieniowanie szklarni czy tune-li foliowych Dość powszechne w tym celu spryskiwanie roztworem kredy należałoby *a«tąp»ć stosowaniem cieniówek mechanicznych zaciąganych tylko na kilka południowych godzin słonecznego dnia. Stałe cieniowanie bowiem pogarsza warunki świetlne w okresach mniejszej intensywności światła, np. w dni pochmurne. Do cieniowania bardzo przydatne mogą być poziome ekrany cieplne używane w okresie grzewczym. Szklarnie można również cieniować, a rów. nocześme schładzać za pomocą filmu wodnego.

8.1.3.3. Woda

Wymagania wodne ogórka są bardzo duże. ponieważ pochodzi on ze strefy klimatycznej

0    obfitych opadach, a ponadto w krótkim czasie tworzy bardzo dużą masę wegetatywną i daje wysoki plon owoców. Wymaganie te są jeszcze spotęgowane dysproporcją między masą nadziemną a masą korzeni. Stosunek tych części wynosi dla odmian uprawianych pod osłonami 100—200:1. Ponadto rośliny dyniowate charakteryzuje płytkie korzenienie się. Optymalna wilgotność gleby lub podłoża dla ogórka (wg różnych autorów) wynosi 65—95% połową pojemności wodnej.

W temperaturze zbliżonej do optymalnej także wysoka wilgotność powietrza (85—95%) działa korzystnie na rozwój

1    wzrost ogórka. W uprawie w pomieszczeniach duże zapotrzebowanie ogórka na wodę zaspokaja się przez częste podlewanie, a wilgotność powietrza podnosi się przez spryskiwanie roślin i przejść oraz rur grzewczych, z których woda szybko odparowuje Nowoczesne szklarnie wyposaża się często w mgławicowe zraszacze, które w słoneczna dni uruchamia się na 15—-30 sekund co 1—2.5 godziny, zaczynając 2—3 godziny po wschodzie słońca, a kończąc we wczesnych godzinach popołudniowych. Pod koniec dnia rośliny powinny być suche, a wilgotność powietrza powinna wynosić 55—65% wilgotności względnej.

Jak podaje Geissler (1985) średnie zużycie wody przez roślinę ogórka do wytworzenia 1 g suchej masy wynosi 300 ml. Przy plonie 30 kg z 1 m² powstaje około 1600 g suchej masy. dla której wytworzenia rośliny muszą wytranspirować 500—600 I wody z 1 m². Rzeczywiste zużycie wody jest znacznie większe, ponieważ potrzebna jest ona do utrzymywania odpowiedniej wilgotności powietrza, a w wielu metodach uprawy następują również straty powodowane prze**

Ogórek 177

uniom wody do głębszych warstw gleby, yy uprawie przedłużonej do 30—40 tygodni ^potrzebowanie na wodę wynosi 750—900 I na 1 m². Przy mniejszym zagęszczeniu roślin (t—1.5 na 1 m²) zuzycie wody jest ₀10—16% mniejsze. W uprawie na pod* kładach grzejących z kory i w bardzo poronnych podłożach organicznych, np. n kompostach korowych lub w podłożach mieszanych ze znacznym (ponad 50%) udziałem kory, należy liczyć się ze zwiększonym (o 20%, a niekiedy jeszcze bardziej) zużyciem wody. wynikającym z przesiąkania w głąb gleby, zwłaszcza przy nawadnianiu zwęża (rys. 8.1).

Przy każdym sposobie nawadniania należy pamiętać, aby woda czy roztwory nawozów stosowane w nawożeniu pogłównym nie obniżały temperatury gleby czy podłoża, a przy braku ogrzewania technicznego lub w dalszych miesiącach uprawy na biologicznie grzejących podkładach nawet ją podnosiły o 2--4⁰C.

Bezpośrednio po posadzeniu rozsady ogórka należy przez 2—3 tygodnie utrzymywać nieco niższą wilgotność podłoża, co sprzyja silniejszemu rozrastaniu się korzeni I lepszemu plonowaniu dobrze ukorzenionych roślin. Optymalna wilgotność podłoża utrzymywana od początku zbioru jest jednym z podstawowych warunków obfitego i równomiernego plonowania ogórka.

Obfite podlewanie za pomocą węża, zwłaszcza w uprawie na zwięźlejszych glebach, może spowodować przelanie i powstanie błota między rzędami roślin, a to znacznie pogarsza dostęp tlenu do korzeni. W uprawie na takich glebach stosuje się po posadzeniu rozsady ściółkowanie powierzchni walów i przejść między nimi słomą, zwłaszcza rzepakową, nie rozdrobnioną korą sosnową lub świerkową, czasem wiórami drzewnymi, łuską kakaową, odpadami tytoniu lub innymi lokalnie łatwo dostępnymi włóknistymi lub gruboziarnistymi materiałami organicznymi. Chronią one wały przed rozmywaniem, glebę na ścieżkach przed rozdeptywaniem. rozrastające się płytko pod powierzchnią korzenie przed uszkodzeniem. Używając do ściółkowania materiałów organicznych należy pamiętać, ze są one przyczyną występowania biologicznej sorpcji azotu. Dlatego w kilka tygodni po ich zastosowaniu rośliny ogórka należy obserwować; w razie rozjaśnienia się barwy liści, świadczącym o niedoborze azotu, odpowiednio zwiększyć nawożenie pogłówne tym składnikiem.

8.1.3.4. Dwutlenek węgla

Regulacja składu gazowego atmosfery w pomieszczeniach, mająca na celu zwiększenie stężenia C0₂ w uprawie ogórka, jest konieczna, jeżeli dąży się do uzyskania maksymalnej produktywności tych pomieszczeń. Normalne stężenie dwutlenku węgla w powietrzu atmosferycznym, wynoszące 0,03%, jest wystarczające dla intensywnych procesów asymilacji. Na podstawie wielu doświadczeń za optymalne stężenie C0₂ w uprawie

Rjk ll Średnic zużycie wody w uprawie ogórka w poszczególnych miesiącach przy dwu roślinach na I m² (wg Gcisslcra 1985)

12 - Uprawa wtrayw pod osłonami

i n ni iv v vi vii vm ix x xi xn

Miesiące