IMGB12

112 Warzywa dyniowate

lach foliowych, o owocach krótkich 10—16-centymetrowych, brodawkowatych, nadających się tylko do kwaszenia lub kon* serwowania. W tej grupie wyodrębnia się odmiany o owocach z bardzo gęstymi, ale drobnymi brodawkami i odmiany ze znacznie mniej licznymi, ale większymi brodawkami i kolcami. Także w tej grupie występują już odmiany partenokarpijne.

Wśród odmian o owocach krótkich, tzw. konserwowych, pojawiają się coraz liczniej bardzo plenne odmiany nie partenokar-pljne. Nasiona tych odmian są sprzedawane w porcjach, w których 90% stanowi tzw. linię żeńską. Rośliny z linii żeńskiej tworzą prawie wyłącznie kwiaty żeńskie, które wyrastają po kilka, nawet do 5 sztuk w węźle we wszystkich kątach liści, poczynając od 3—4 liścia na pędzie głównym. W osobnej torebce znajduje się 10% nasion linii męskiej, której rośliny tworzą na napędzie głównym wyłącznie kwiaty męskie. Także na pędach bocznych tworzą się przeważnie kwiaty męskie. Rośliny te są zapylaczami. Nasiona roślin linii męskiej należy wysiewać 5—6 dni wcześniej niż nasiona linii żeńskiej, aby kwiaty na roślinach męskich zakwitły o parę dni wcześniej niż kwiaty na roślinach żeńskich, dzięki czemu do tuneli zostają zwabione pszczoły i z chwilą zakwitania pierwszych kwiatów żeńskich dojrzały pyłek jest przenoszony przez owady, co zapewnia dobre zapylenie i zawiązanie znacznej liczby owoców juz z pierwszych kwiatów pojawiających się na pędzie głównym. U tych odmian sadzi się młodą rozsadę mającą 3—4 liście. Egzemplarze męskie rozmieszcza się co 10 roślinę w rzędzie. Przy dobrym zapyleniu z jednej rośliny żeńskiej można zebrać 30—60 owoców. W kilkuletnich doświadczeniach z tego typu odmianą Sonia uzyskano, w zależności od przebiegu pogody, z 1 m² tunelu 8—15 kg owoców do kwaszenia i konserwowania. Udział plonu handlowego w plonie głównym wynosił przeciętnie 96%, a udział plonu w określonej klasie (kwaszeniaki lub konserwowe). w zależności od częstotliwości zbiorów, do 90% plonu handlowego.

W szklarniach i tunelach foliowych, w okrasie kiedy Owa oblot owadów zapylających. nie należy uprawiać w tym samym pomieszczeniu odmian partenokarpijnych i nie pertenokarpijnych, gdyż owoce odmian partanokarpijnych po zapylaniu, dorastając do wielkości handlowej tracą właściwy dla

odmiany kształt, przez co są klasyfikowana poza wyborem. Ponadto zmniejsza się wj₀* roślin odmian pertenokarpijnych. na kt(W dorastają owoce zapylone, oraz zahamowa ne zostaje tworzenie i wzrost kolejnych ^ wiązków owoców.

8.1.7. Produkcja rozsady

Ogórek w pomieszczeniach uprawia tk z rozsady. Od jej jakości w znacznym stopniu zalezą wyniki uprawy ogórka pod osłonami Błędy popełnione w okresie produkcji rozsady odbijają się ujemnie na wczesnoścj plonowania.

Rozsadę ogórka produkuje się w żyznej, parowanej ziemi inspektowej, a ostatnio znacznie częściej w substracie torfowym lub | innym strukturalnym podłożu organicznym Dla upraw hydroponicznych. np. w wełnie mineralnej lub w cienkowarstwowych kulturach przepływowych, rozsadę przygotowuje się w odpowiednich kostkach wełny mineralnej (rozdz. 3.2.2.2). Niektórzy zalecają produkowanie rozsady ogórka do uprawy metodą kultur hydroponicznych w substracie torfowym z torfu wysokiego.

Naczyniami do produkcji rozsady są doniczki ceramiczne lub plastykowe o średnicy 8—10 cm, a ostatnio coraz częściej doniczki- pierścienie z PCV tej samej wielkości. Bardzo dobre są także palety cienkościennych doniczek celulozowo-torfowych, zwanych wielodoniczkami. W wielodoniczkach bryła korzeniowa nie ulega uszkodzeniu, bo rozsada sadzona jest na miejsce stałe razem z doniczką. Długość boku pojedynczej doniczki podczas przesadzania, powinna wynosić 6—10 cm. W Niemczech używa się, zwłaszcza do produkcji rozsady szczepionej, paleto-doniczek torfowo-celulozowych. Każda taka paleta przeznaczona jest dla 8-12 roślin. Pojedyncza doniczka ma 12—15 cm długości i tylko 8—10 cm wysokości, co jest wystarczające dla ogórka, gdyż jego korzenie rozrastają się płytko, ale dość szeroko. Dzięki zastosowaniu takich doniczek nie trzeba rozsady rozstawiać.

Okres produkcji rozsady można skrócić, podkiełkowując nasiona w kuwetach lub płaskich miskach wyłożonych cienką warst-

dobrze nasączonej wodą ligniny. Kuwety przykrywa się szybą lub folią, aby zapobiec parowaniu wody. Temperatura podkiełko-wywania powinna wynosić 25—28 C Na-yona z widocznymi kiełkami, tj. po 24—48 godiinach, wykłada się pęsetą do doniczek wypełnionych do połowy ziemią lub podłożem. Podczas tej czynności wykonuje się selekcję i usuwa słabsze nasiona, które nie skiełkowały. W doniczkach podkiełkowane nasiona przykrywa się bardzo cienką warstwą piasku (najlepiej) albo torfu lub ziemi. Materiały te przesiewa się przez sito nad j doniczkami ustawionymi jedna przy drugiej na stole w mnożarce. Stoły powinny być koniecznie ogrzewane od spodu. W razie j traku ogrzewania celowe jest zastosowanie j biologiczne grzejącego podkładu, np. z kory i pomiotu kurzego, o grubości warstwy 15—20 cm. Podkład należy przykryć na całej powierzchni cienką, 2—3-centymetrową warstwą torfu lub ziemi inspektowej, aby | zapobiec wydzielaniu się amoniaku, który uszkadza młode rośliny. Zastosowanie biologicznie grzejącego podkładu powoduje również długotrwałe wzbogacenie atmosfery w C0₂. co ma dodatni wpływ na wzrost i jakość rozsady.

Kiedy siewki ogórka wyrosną ponad krawędzie doniczek, doniczki całkowicie wypełnia się takim samym podłożem, w jakie włożono nasiona. W produkcji rozsady przeznaczonej do najwcześniejszych nasadzeń, zwłaszcza gdy stosuje się doświetlanie, podłoże zaraz po jego uzupełnieniu można przykryć cienką warstwą, np. perlitu, aby powierzchnia była biała. Odbite promienie poprawiają warunki świetlne, co powoduje skrócenie okresu produkcji rozsady o kilka dni. Rozsada jest przy tym bardziej krępa i poprawiają się warunki fitosanitarne, gdyż mniejsze jest zagrożenie zgorzelą siewek. Temperatura powietrza w okresie produkcji rozsady w zależności od warunków świetlnych powinna być utrzymywana na poziomie 22—28°C, a nocą i w dni pochmurne o 2—3°C niższym.

Rozsadę ogórka doświetla się przez 6—8 godzin na dobę. Aby nie korzystać z energii elektrycznej w okresie wieczornego szczytu zapotrzebowania, zwłaszcza gdy urządzeń doświetlających nie można przesuwać w kierunku poziomym oraz przy dwutaryfo-wym liczniku poboru energii elektrycznej, doświetlanie powinno się rozpoczynać po

godzinie 21.30. W czasie doświetlanie temperaturę powietrza w mnożarce należy utrzymywać na takim poziomie jak w słoneczna dni.

Gotowa do sadzenia rozsada musi mieć dobrze przeroiniętą bryłę korzeniową i białe korzenie, a przy wybijaniu rozsady z doniczki lub zdeimowaniu pierścienia powinien być wyczuwalny wyraźny zapach świeżego ogórka. Wybujała rozsada ze zbrązowiałymi korzeniami, nawet w korzystnych warunkach w dalszym okresie uprawy, nie wyda już wysokich plonów. Jeśli rozsady nie można sadzić w przewidywanym terminie na miejsce stałe, należy ją przesadzić do pierścieni z folii PCV o średnicy 16—20 cm i pojemności 3—5 dm\ Pierścienie ustawia się ciasno jeden obok drugiego bezpośrednio na płycie stołu albo na podłożu odizolowanym cienką folią, korzenie bowiem nie powinny przerastać z pierścieni do innego podłoża, gdyż w czasie rozstawiania lub przenoszenia na miejsce stałej uprawy zostałyby oberwane, co jest bardzo niekorzystne dla ogórka.

Rozsadę w pierścieniach należy przywiązywać do palików wyrastających 60—70 cm ponad powierzchnię podłoża. Można ją przetrzymywać w pierścieniach do 2 tygodni, ograniczając jej wzrost przez lekkie przesuszenie podłoża i obniżenie o 2—3°C temperatury powietrza, zwłaszcza w nocy. Jeżeli rozsada wyrośnie ponad paliki, co następuje najczęściej po upływie około tygodnia od posadzenia do pierścieni, a nie można jej jeszcze przenieść na miejsce stałe, należy rośliny ogłowić nad czwartym liściem.

Po oglowieniu rozsadę przenosi się na miejsce stałej uprawy, gdy wyrosną pędy boczne. Przy sadzeniu rośliny zostawia się w pierścieniach, a pierścienie zagłębia na 1 /4 wysokości w podłożu, po czym podciąga o tę wysokość pierścień w górę. Z ogłowio-nej rozsady prowadzić możemy rośliny na 4 pędy przewodnie w postaci tzw. wachlarza. W tym przypadku pierścienie ustawia się rzadziej w rzędzie niż wówczas, gdy rozsada jest nie oglowiona (odległość między roślinami zwiększa się o 1/3—1/2). Można także nie zmieniając gęstości sadzenia prowadzić rośliny tylko na 1 pęd przewodni. Pęd ten wyprowadza się z najmocniejszego, najczęściej szczytowego, pędu bocznego. Nawet oglowione rośliny przetrzymywane w dużych pierścieniach plonują tak samo dobrze, jak z rozsady sadzonej w normalnym