siei, polimog, norovit* mikroflor, zaś do nawozów mieszanych — Azofoska. Mil* i MIS-4, Eicol/sr U. MilerosoJ U, Vitafłor.
W ostatnich latach na rynku pojawiło się bardzo dużo nowych, wa/lofcą. I wych nawozów wieloskładnikowych w postaci sypkiej (Agrofoska, Supra, CompIex1 Cropcare i inne), w tym również o przedłużonym działaniu (Oamoec* Pianiacotc), w postaci płynnej (Agrosoi, tnsoi. fśiotlor. Hortsol). a także do upr>’ j bczglehowych (Hydrovit, Novokonł, Polyfeod, Fcrticare. Super ba. Pionier; Feinj Exccf i inne).
Nawozy naturalne i organicame. z którymi dostarcza się nie tylko składnic pokarmowe, lecz i duże ilości substancji organicznej, stosuje się z reguły przede gctacyjnic. Obornik przewozi się na pole na roztrząsaczach, wyposażonych wp/j*. nośniki podłogowe oraz adaptery rozrzucające nawóz na polu. Gnojowicę rozlr*? ' się na polu za pomocy rozlewaćzy lub przyczep asenizacyjnych. Zarówno ofcomfc, jak i płynne nawozy organiczne powinny być przy orane bezpośrednio po wywiezie, n i u na pole. aby uniknąć strat azotu na skutek ulatniania amoniaku.
Nawozy mineralne stosuje się przedsiewnic lub pogłównie. Na wożenie przed siewem lub sadzeniem roślin, to najczęściej praktykowany termin stosowania nawozów wapniowych, fosforowych a potasowych. Są one przeznaczone do wykorzystania przez jedną lub więcej roślin, uprawianych w danym roku na polu. Nawozy stosowane przedsiewnic są mieszane z glebą za pomocą pługa, kuftywatora lub brony Głębiej wprowadza się nawozy wapniowe, fosforowe i potasowe, płycej natomias azotowe, łatwo przemieszczające się w glebie.
Nawożenie poglówne. zwane dokarmianiem, stosuje się w czasie wzrostu roślin. Najczęściej nawozi się azotem, który wprowadzony do gleby w całości przed-wegetacyjnie, mógłby ulec wypłukaniu. Nawozy saletrzanc nie wymagają przykrycia glebą, zaś saletrzano-amonowe powinny być płytko wymieszane, aby zapobiec ulatnianiu się amoniaku. Nawożenie pogłówne potasem można stosować jedynie u roślin o długim okresie wegetacji.
Do wysiewu rzutowego nawozów odpowiednie są rozsiewacze tarczowe, wahadłowe oraz siewniki mechaniczne i pneumatyczne. W rozsiewaczach tarczowych nawóz zc zbiornika dostaje się na wirujące tarcze i jest wysiewany pod wpływem siły odśrodkowej. W rozsiewaczach wahadłowych elementem wysiewającym jest rękaw poruszający się ruchem wahadłowym. W sicwnikach pneumatycznych nawóz wydostaje się pod ciśnieniem z dysz w kształcie nieregularnego stożka, zaś w sicwnikach mechanicznych jest wygarniany przez kołeczkowe lub trybikowe przyrządy wysiewające.
Obok nawożenia rzutowego można również stosować nawożenie zlokalizowane, wysiewając nawóz w pobliżu rzędów lub pojedynczych roślin. Służą do tego celu siewniki kombinowane, wyposażone w skrzynię nasienną i zbiornik nawozów
oraz oddzielne redl i cc do wysiewu nasion i nawozów. Nawóz powinien być umieszczony obok i nieco poniżej rzędów, w których znajdują się nasiona, co zapobiegnie uszkodzeniu kiełkujących nasion i młodych siewek. Nawożenie zlokalizowane, zwłaszcza azotem i fosforem, daje o kilka do kilkunastu procent wyższe plony niż nawożenie rzutowe. Nawozy fosforowe zawierające trudno rozpuszczalne fosforany, np. mączka fosforytowa, nic powinny być stosowane w sposób zlokalizowany, lecz rzutowy i należy jc dobrze wymieszać z glebą, gdyż łatwiej przechodzą wtedy w formę dostępną dla roślin.
Nawozić rośliny można również dolistnie, opryskując jc rozpuszczalnymi w wodzie nawozami. Efektywność nawożenia dolistnego jest znacznie większa niż doglebowcgo, zwłaszcza gdy gleba odznacza się dużą zdolnością do uwsteczniania stosowanych nawozów.
Pobieraniu składników pokarmowych przez części nadziemne roślin sprzyjają odpowiednie warunki zewnętrzne, zwłaszcza duża wilgotność powietrza i pochmurna pogoda, a także dodatek związków obniżających napięcie powierzchniowe cieczy roboczej. Dolistnie najczęściej jest stosowany azot w postaci rozpuszczonego mocznika, w stężeniu od 0,4% do 3,0%. zależnie od gatunku rośliny. Przy stwierdzonych objawach niedoboru, dolistnie nawozi się również wapniem, magnezem i mikroelementami. Nawożenie to jest znacznie bardziej skuteczne niż doglebowe w usuwaniu niedoborów tych składników, a bywa, że stanowi jedyny, efektywny sposób likwidacji tych objawów.
Lepszym rozwiązaniem niż tradycyjny system nawożenia, polegający na przed-wegetacyjnym wysiewie całości bądź części nawozów i pogłównym, uzupełniającym nawożeniu doglcbowym bądź dolistnym, jest fertygacja, czyli łączenie nawożenia 7 nawadnianiem roślin. Ma ona coraz większe zastosowanie w polowej uprawie warzyw. głównie jednak w podłożach naturalnych i sztucznych pod osłonami.
7.19. Wpływ nawożenia na jakość plonów
Poza podstawowym celem nawożenia, jakim jest zwiększenie plonów, coraz większe znaczenie przypisuje się jego roli w kształtowaniu jakości uprawianych roślin.
Stosowanie nawozów naturalnych i organicznych oraz mineralnych oddzia-ływujc korzystnie na jakość plonu, pod warunkiem, żc jest ono oparte na analizie gleby i podłoża, stanu odżywienia roślin w trakcie wegetacji oraz znajomości ich wymagać pokarmowych. Niekorzystne zmiany w składzie chemicznym roślin może powodować nawożenie nadmierne, przekraczające zakres odżywienia luksusowego, niewłaściwy termin nawożenia oraz nawożenie jednostronne bądź niezrównoważone, związane z pomijaniem niektórych składników pokarmowych bądź niewłaściwymi ich proporcjami.
Największe zmiany w jakości plonów warzyw wywołują nawozy azotowe i potasowe mniej natomiast wyraźny jest wpływ fosforu, wapnia i magnezu. Wpływ mikroelementów na jakość plonów nic został jeszcze w pełni poznany.