Komentarz art0 Paprzycki

bezpośrednio dotyczy (art. 459 § 3) - w tym wypadku chodzi o świadka, praktycznie rzecz biorąc, który został zwolniony od zachowania tego rodzaju tajemnicy.

10. Przepis art,..l80 § 2 stanowi lex spedalis do przepisów ąrt, 6 ust. 3 pr. adw. i art. 3 ust. 5 ustawy z dnia 6 llpca 1982 r. o radcach prawnych (tekst Jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1059 z późn. zm.), wykluczających możliwość zwolnienia adwokata i radcy prawnego z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej, co do faktów, o których dowiedział się udzielając pomocy prawnej lub prowadząc sprawę (SN I KZP 5/94, OSNKW 1994, nr 7-8, poz. 41). Pogląd ten spotkał się z aprobatą w piśmiennictwie; zob. jednak krytyczna glosa, Z. Krzemiński, Mon. Praw. 1994, nr 10, s. 302.

11. Przepis § 3 art. 180 wprowadza w istocie bezwzględny zakaz dowodowy (me może być naruszany przez zastosowanie ar;. 2 § l pkt 1 i art. 9 - SN I KZP 26/02, OSNKW 2003, nr 1-2, poz. 6. glosa aprobująca, A. Gerecka-Zołyńska, OSP 2004, z. i, s 22), dotyczący tajemnicy zawodowej dziennikarza, w zakresie okoliczności umożliwiających identyfikację osoby, która przekaże dziennikarzowi, na użytek jego działalności zawodowej. Jakąkolwiek informację, która zostanie opublikowana albo została przekazana do publikacji, o Ile osoba informująca dziennikarza w jakiejkolwiek formie zastrzeże meujawnianie danych tego rodzaju. Reguła ta nie będzie miała zastosowania tylko wówczas, gdy Informacja takiej osoby dotyczy przestępstw wymienionych w art. 240 § 1 k.k. (art. 180 § 4), a więc przestępstw określonych w art. 118, 127, 128, 130, 134, 140, 143, 163, 166 i 252 k.k. Rozwiązanie takie, w pełni satysfakcjonujące środowisko dziennikarskie, budzić musi zasadnicze wątpliwości co do jego słuszności i społecznej użyteczności. Zob.: A. Guzik, Prawno kamę aspekty ochrony tajemnicy dziennikarskiej, CPKiNP 2000, z. l, s. 173; Z. Gostyński, Tajemnica dziennikarska a obowiązek składania zeznań w procesie karnym, Warszawa 1997. Jednakże, zdaniem Sądu Najwyższego (SN III KK 278/04, OSNKW 2005, nr 3, poz. 28), choć sąd nie może zwolnić dziennikarza z tajemnicy w tym zakresie, to może Jednak przesłuchać go na okoliczności objęte tą tajemnicą, jeżeli dziennikarz sam chce złamać wiążącą go tajemnicę dziennikarską.

12. Przepis art. 180 § 3 stanowi lex spedalis do art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. • Prawo prasowe, Dz. U. Nr 5, poz. 24 z późn. zm. (SN I KZP 15/94, OSNKW 1995, nr 1-2, poz. 1).

13. Przepis art. 180 § 5 nie jest normą prawa procesowego I nie Jest chyba także normą materialnego prawa karnego, której potrzeba istnienia może być kwestionowana. Brak tego rodzaju unormowania z całą pewnością nie wyłączałby odpowiedzialności karnej dziennikarza, który publikując informację dopuściłby się przestępstwa, powołując się Jedynie na to, że podał do wiadomości publicznej fakty przekazane mu przez inną osobę, której, wobec treści art. 180 § 3 i 4, nie może ujawnić. Można jednak przyjąć, ze ustawodawcy chodzi o zwrócenie uwagi środowiska dziennikarskiego właśnie na to.

14. Unormowania art. 180 § 2-5 w odniesieniu do tajemnicy dziennikarskiej pozostają w zgodzie z Konstytucją RP z 1997 r. (TK SK MIOH, OTK-A 2004, nr 10, poz. 107), a także z art. 10 ust. 1 EKPC, gwarantującym prawo do informacji, jednakże stosując te przepisy pamiętać trzeba również o ust. 2 art. 10 tej konwencji, stanowiącym m.ln., że korzystanie z tej wolności (prawa do informacji) podlega ograniczeniu także w ten sposób, że nie może prowadzić do zakłócenia porządku lub przestępstwa, naruszenia dobrego imienia i praw Innych osób albo też prowadzić do ujawnienia informacji poufnych lub naruszać powagę i bezstronność władzy sądowej.

15. Co do zajmowania dokumentów zawierających informację o faktach objętych tajemnicami określonymi w art. 180 zob. uwagi do art. 225 i art. 226.

16. Od obowiązku zachowania tajemnicy ustawowo chronionej (państwowej, służbowej, zawodowej, funkcyjnej) zwolniony jest oskarżony (podejrzany) w toku składania wyjaśnień (SN VI KQ 61/62, OSN 1963, nr 7-8, poz. 157), w granicach realizacji prawa do obrony.

17. W ąrt. 180 § 1 powtórzona została dosłownie treść art. 163 d.k.p.k., natomiast pozostałe przepisy § 2-5 stanowią unormowania nieznane poprzednio obowiązującemu kodeksowi. Ustawą nowelizującą z 20 lipca 2000 r. w § 2 po wyrazach “tajemnicy adwokackiej" dodano wyrazy "radcy prawnego", czego konsekwencją jest zrównanie ochrony tajemnicy zawodowej adwokatów i radców prawnych, co w środowisku tych ostatnich było postulowane od dawna. Ustawa nowelizująca z 10 stycznia 2003 r. uzupełniła ten przepis o tajemnicę notarialną.

18. Zob.: J. Agacka-Judecka, Tajemnica zawodowa adwokata - znaczące rozstrzygnięcia sądów, Pal. 2005, z. 7-8, s. 121; Z. Gostyński, Tajemnica dziennikarska a obowiązek składania zeznań w procesie karnym, Warszawa 1997; tenże. Tajemnica dziennikarska a obowiązek składania zeznań w nowym kodeksie postępowania kornego, PiP 1997, z. 10, s. 12; V/. Grzeszczyk, Szczególny tryb uchylania tajemnicy zawodowej w postępowaniu karnym, Prok. i Pr. 2002, nr 6, s. 123; A. Guzik, Prawnokame aspekty ochrony tajemnicy dziennikarskiej, CPKiNP 2000, z. 1, s. 173; A. Huk, Tajemnica zawodowa lekarza, Prok. i Pr. 2001, nr 6, s. 69; A. Kalwas, Ograniczenie tajemnicy zawodowej wolnych zawodów prawniczych w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy, Glosa 2004, nr 6, s. 4; M. Kucharczyk, Kwestia ujawnienia tajemnicy państwowej, służbowej, zawodowej I funkcyjnej w wyjaśnieniach oskarżonego, PiP 2005, z. 2, s. 78; Z. Kwiatkowski, Zakazy dowodowe w procesie karnym, Zakamycze 2005; J. Majewski, Dostęp organów postępowania karnego I karnego skarbowego do informacji stanowiących tajemnicę bankową, Pal. 1999, z. 7-8, s. 9; A. Marek, Karnoprawne aspekty tajemnicy służbowej komornika sądowego, Problemy Egzekucji 2000, nr 9, s. 5; A. Redelbach, Tajemnica zawodowa notariusza w Rzeczypospolite) Polskiej w świetle zasady poszanowania żyda prywatnego, Rejent 1999, nr 6-7, s. 23; M. Sakowska, A. Młynarska-Sobaczewska, "Klauzula prasowa’ z ustawy o ochronie danych osobowych Jako gwarancja wolności wypowiedzi, PIP 2005, z. 1, s. 68; M. Siwiec, Tajemnica bankowa w postępowaniu karnym, Prok. I Pr. 2003, nr 5, s. 29; P.K. Sowiński, Zwolnienie adwokata z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej w procesie karnym, Mon. Praw. 2004, nr 3, s. 111; R.A. Stefański, Ujawnienie tajemnicy zawodowej przez świadka w nowym kodeksie postępowania karnego, Prok. I Pr. 1998, nr 4, s. 115; R. Sztyk, Tajemnica zawodowa notariusza, Rejent 1998, nr 9, s. 54.