instrukcja 9#2

gdzie N, oraz /V* oznaczają odpowiednio liczby zwojów uzwojenia szeregowego i bocznikowego.

Można więc w prosty sposób wyznaczyć stosunek liczby zwojów szeregowych do bocznikowych:

(1.14)

Stosunek przepływów uzwojenia szeregowego i bocznikowego definiuje się natomiast jako stosunek przepływu uzwojenia szeregowego przy znamionowym prądzie twornika do przepływu uzwojenia bocznikowego przy znamionowym napięciu indukowanym:

(1.15)

przy czym I/mj jest to prąd wzbudzenia, który w stanie jałowym indukuje napięcie równe znamionowemu napięciu prądnicy. Uwzględniając w-zór (1.13) otrzymuje się ostatecznie

(1.16)

Obliczone w ten sposób stosunki liczb zwojów i przeplyw-ów uzwojenia szeregowego i bocznikow ego zależy zamieścić w sprawozdaniu.

1.3.3. Obserwowanie procesu saniowzbudzenia się prądnicy bocznikowej

Badaną prądnicę należy połączyć do pracy w układzie samowzbudnej prądnicy bocznikowej według schematu przedstawionego na rysunku 1.20.

Na wstępie, należy ustawić maksymalną wartość rezystancji R,_oJ w obwodzie wzbudzenia prądnicy. Następnie dokonać rozruchu silnika napędowego i ustawić znamionową prędkość prądnicy. W dalszej kolejności należy powoli zmniejszać rezystancję rezystora Rf_aj obserwując jednocześnie wskazania woltomierza mierzącego napięcie na zaciskach twornika. Początkowo, przy dużych wartościach rezystancji, napięcie praktycznie nie zmienia się, utrzymując się na poziomie napięcia szczątkowego. Dopiero po osiągnięciu pewnej wartości rezystancji następuje znaczny wprost napięcia. W tym czasie odbywa się właściwy proces samow'zbudzenia. Całkowita rezystancja obwodu wzbudzenia, na którą składa się rezystancja uzwojenia bocznikowego i aktualna wartość rezystancji dodatkowej Rj„j, stanowi rezystancję krytyczną maszyny. Dalsze zmniejszanie rezystancji w obwodzie wzbudzenia powoduje już coraz mniejsze

przyrosty napięcia. Całą regulację można powtórzyć kilkakrotnie, aby dobrze zaobserwować proces samowzbudzenia.

Rys. 1.20. Układ połączeń do pomiarów samowzbudnej prądnicy bocznikowej.

Po ustawieniu suwaka rezystora w położeniu, w którym wyraźnie widać proces samowzbudzenia, należy odczytać i zanotować wartości prądu wzbudzenia If oraz napięcia na zaciskach twornika U'_Q. Ponieważ napięcie to jest równe spadkowi napięcia w obwodzie wzbudzenia, wartość rezystancji krytycznej można obliczyć z prawa Ohma dzieląc pomierzone wartości napięcia i prądu:

R

*

c

0-17)

Otrzymaną w ten sposób rzeczywistą wartość rezystancji krytycznej należy porównać z wartością wyznaczoną graficznie z charakterystyki biegu jałowego przy czynnym uzwojeniu bocznikowym.

W tym celu należy na rys. 1.18 wykreślić prostą równoległą do prostoliniowej części charakterystyki dla wzrastającego prądu wzbudzenia. Tangens kąta, jaki tworzy ta prosta z osią odciętych wyznacza wartość rezystancji krytycznej. Dla dowolnego punktu leżącego na prostej należy odczytać wartość prądu wzbudzenia // i odpowiadające mu napięcie U,\ i obliczyć rezystancję krytyczną ze wzoru

Rr =

u ■>

i o

^rf

(118)

W sprawozdaniu należy zamieścić obydwie wartości rezystancji krytycznej i wyjaśnić ewentualne różnice.

41