nr1

i

i

Krystyna Lubomirska

Zarys poglądów na temat zabawy przedstawił Wygotski w wykładzie wygłoszonym w 1933 roku w Leningradzkim Państwowym Instytucie Pedagogicznym. Tekst tego wykładu ukazał się drukiem w czasopiśmie „Woprosy Psychologii” 1966, nr 6. [Tekst polski ukazał się pierwszy raz w 1989 r. - tłumaczenie z angielskiego oraz w 1995 - tłumaczenie z oryginalnego tekstu Wygotskiego].

Mówiąc o zabawie - pisze Wygotski - i jej roli w rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym, trzeba brać pod uwagę dwa problemy. Pierwszy - w jaki sposób zabawa pojawia się w rozwoju, czyli pochodzenie zabawy. Drugi -jakie znaczenie ma zabawa jako forma rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym: czy zabawa jest najważniejszą formą działalności w tym okresie rozwoju, czy też po prostu jest działalnością dominującą? Na to ostatnie pytanie odpowiada Wygotski w ten sposób: „Wydaje mi się, iż z punktu widzenia rozwoju w okresie przedszkolnym zabawa nie jest dominującą formą działalności, ale właśnie najważniejszą linią rozwoju dziecka”.

Tu wracamy do pierwszego problemu postawionego przez Wygotskiego, jak, dlaczego, po co pojawia się w pewnym momencie w życiu dziecka ten rodzaj działalności?

Jego zdaniem, w wieku przedszkolnym pojawiają się specyficzne potrzeby i pobudki ważne dla całości rozwoju dziecka i bezpośrednio prowadzące do zabawy. Wynika to z tego, iż w pewnym wieku powstaje u dziecka wiele niezrealizowanych tendencji, niezrealizowanych bezpośrednio pragnień. „Myślę, pisze Wygotski, że gdyby w wieku przedszkolnym nie rozwijały się niezrealizowane bezpośrednio potrzeby, to nie byłoby zabawy”. Te niezrealizowane potrzeby, niespełnione pragnienia dziecka z jednej strony, z drugiej zaś utrzymująca się tendencja do

Z punktu widzenia rozwoju w okresie przedszkolnym zabawa nie jest dominującą formą działalności, ale właśnie najważniejszą linią rozwoju dziecka.

j

i

Wychowanie w Przedszkolu