Obraz3
8

3. Związek pedagogiki z psychologią, socjologii], filozofia, biologią.

Badacze pedagodzy bardzo często korzystają z kategorii pojęciowych socjologii, jak i z teorii socjologicznych, w celu uzyskania wyjaśnień zaobserwowanych w świacie edukacji faktów. Jest tak, dlatego, że praktyki edukacyjne zachodzą w obrębie grup społecznych, zależą od wielu zjawisk, które stanowią przedmiot badań socjologii. W takich przypadkach pedagogika nie dysponuje własnymi kategoriami pojęciowymi, ponieważ nie zajmuje sic badaniem procesów społecznych. Jest to domena socjologii, która takie pojęcia posiada.

Praktyka edukacyjna przebiega także w ścisłym związku ze zjawiskami, które stanowią przedmiot badań psychologii. Sytuacja ta ma szczególni miejsce, gdy badania pedagogiczne dotyczą uczniów czy poszerzania się ich zdolności życiowych pod wpływem oddziaływań edukacyjnych. Badacz próbujący oszacować efekty realizowanego w szkole programu wychowania moralnego musi dokonać pomiaru poziomu rozwoju moralnego uczniów przed ich przystąpieniem do programu, jak i po jego zakończeniu. Różnica pomiędzy tymi pomiarami może świadczyć o efektywności tego programu.

Psychologowie analizują gotowość dziecka myślenia, poziom jego dojrzałości emocjonalnej i społecznej koniecznej do rozwiązywania?problemów moralnych, oceniania zachowań innych ludzi.

Pojęcia, teoria i metoda badań zaczerpnięte z psychologii pozwolą rozwiązać problem dotyczący laktów edukacyjnych, czyli skuteczności oddziaływań wychowawczych.

Psychologia, podobnie jak socjologia, stanowi dyscyplinę pomocniczą pedagogiki, ponieważ dysponuje systemem pojęciowym i teoriami potrzebnymi do wyjaśnienia wielu faktów psychologicznych, które stanowią bezpośredni kontekst praktyki edukacyjnej. W zasadzie na każdym niemal kroku pedagog natyka się na pojęcia psychologiczne, co wynika z definicji wychowania, które jest oddziaływaniem na psychikę i zachowanie człowicka. Pedagogika ma za zadanie opisywać i wyjaśniać praktykę edukacyjną, a wymienione nauki opisują oraz wyjaśniają odpowiednio zjaw iska psychiczne i społeczne.

Jak widać, psychologia i socjologia dostarczają wiedzy potrzebnej do 01 gam mwama, planowania i krytycznego analizowania praktyki edukacyjnej? Szczególnie przydatna okazuje sic wiedza /. zakresu psychologii rozwojowej, pswchologii wychowawc/ei i społecznej. Psychologiczne prawidłowości zmian zachodzących w procesach poznawczych, emocjonalnych i motywacyjnych uczniów stanowią orientacje dla interwencji edukacyjnej. Można dzięki temu krytycznie analizować skutki oddziaływań edukacyjnych, odkrywać obszary, w których edukacja blokuje szanse rozwojowe uczniów, jak i modyfikować jej oddziaływania, czyniąc je hardziej efektywnymi.

Podobnie krytycznego wglądu w procesy edukacyjne dostarcza wiedza socj fogic/na. Przydatna okazuje się socjologia mal\eh grup społecznych, wyjaśniająca d\mimikę zjawisk zachodzących w- klasie szkolnej, która mo/c bvc źródłem zarówno impuRow i nawojowych, jak i doświadczania przez uczniów stanów dcprywacji.

Filozofa traktowana jest jako dyscyplina podstawowa dla pedagogiki. Podczas gdy psychologia i socjologia dostarczają pojęć potrzebnych do 'wyjaśniania faktów edukacyjinch. filozofia dostarcza ogólnej i abstrakcyjnej refleksji nad nimi. Pozwala ujmr/ndkow ae kategorie nadające /nue/eme faktom edukacyjnym i wyodrębnić zró/nicow ane sposoby staw lama pytań o istotę edukacji.

4