Opacki

I II K K I-' I'    7 I! I- A K. !

nie 13-zgłoskowce o toku anaposlowym, bardzo bliskie, niemal tożsame rytmicznie analogicznym wersetom Zadymki:

Gdzie najsmutniej, dziewczyno, Lam nasze spotkania,

Na spacerze antycznym, na ścieżce rozstania,

Wierny księżyc nad starym cmentarnym teatrem

(Spacer antyczny)

Zasypuje śnieżnemi płatkami sennemi

Siąść przy oknie z gazetą z zeszłego tygodnia

Szeptać wieści pośnieżne, podzwonne, spóźnione?

(Zadymka)

Oba wiersze anapcstnwe, równie elegijne - nie powinno więc być tutaj żadnych znamiennych różnic w interesującym nas zakresie. Oto zestawienie:

ęość wyrazów	Za dymka	SpacKr antyczny
4 sylaby	5,3%	-
3 sylaby	57,9%	40%
2 sylaby	26,3% •	28%
1 sylaba	10,5%	32%

Wszystkie zestawienia unaoczniają, jak bardzo wyjątkowe i silne jest uprzywilejowanie wyrazów Irzysylabowych w „dłuższych” wersetach Zadymki, jak bardzo górują one liczbowo nad wyrazami innymi, przytłaczają je. Znów zapytujemy: dlaczego?

Wersety 1,3- i 14-zgłoskowe Zadymki - podobnie jak 12-zglo-skuwce - bardzo konsekwentnie zachowują tok anapestowy. Różnią się od swoich krótszych pobratymców hiperkatalcksją:

13- zgłoskowcc mają „naddaną” sylabę ostatnią, trzynastą -

14- zgłoskowce zaś siódmą (w średniówce) i czternastą (w klauzuli). Ta niewielka różnica liczbowa powoduje duże odmienno-

niówce, wskutek naddania jednej sylaby nicnkccntowanej pojawia się spadek paroksy toniczny - gdy w 12-zgłoskowcach panował tam niepodzielnie oksyton, zgodny z konsekwentnym tokiem anapestowym (ssS). I wyrównanie toku zestrojowego w dłuższych wersetach Zadymki idzie w tym właśnie kierunku Tam - w 12-zgłoskowcach - przeważał tok dierczowany, większość granic stopowych pokrywała się z granicami zestrojowymi, wytwarzając siłę inercji rytmicznej. Tutaj - rzecz ma się odwrotnie. Dicreza nie pojawia się ani razu, granice stóp wypadają konsekwentnie wewnątrz zestrojów. I poczyna przeważać tok zestrojów, zgodny z poczuciem językowym. Anapestowy rytm poczyna się odkształcać.

Zestroje zaś - jak to jasno wynika z przeprowadzonych w tabelach wyliczeń - kształtowane są przez wyrazy trzysylabowe. Mają więc - zgodnie z naturalnymi tendencjami akcentowymi - tok amfibrachowy: sSs. Powstaję spięcie między tokiem anapestowym, narzuconym przez przyjęty schemat metryczny -i tokiem amfibrachowym, narzuconym przez realizujące ana pest wyrazy. Oczywiście - zwycięża poczucie językowe, anape-sty poczynają zacierać się w amfibrachach.

Poczynają zacierać się tym mocniej, że wyrazy trzysylabowe skupiają się konsekwentnie w końcowej fazie 13-zgloskowców^lv:

Zasypuje śnieżne mi płatkami sennemi

Szeptać wieści pośnieżne, podzwonne, spóźnione?

Tok amfibrachowy - spokojny, kołyszący, senny - poczyna dominować zdecydowanie. Energii anapeslowcgo 12-zgłoskow ca poczyna przeciwstawiać się rozkołysanie senne i monotonne narzuconego przez rozłamujące anapest zestroje loku amfibra chowego.

A przecież - te przeciwstawne sobie realizacje toku anape-slowego konsekwentnie się przeplatają. I powstaje znamienna fraza: energiczna w pierwszej fazie - spływa w spokój i sen ność fazy drugiej. Energia wygasa, pozostaje bezwolne rozkołysanie.

1 taka „figura rytmiczna” powtarza się z następstwem każdej pary wersetów. Rytm poczyna mówić. Mówić o energii i jej wyga-