out0005 jpeg

Jednym z aspektów tego procesu jest to, żc sztuka zostaje coraz bardziej włączana w gospodarkę i to zarówno dlatego, że sztuka służy zachęcaniu ludzi do konsumpcji dzięki ogromnej roli, jaką odgrywa w reklamie, jak i dlatego, iż sama przez się staje się dobrem komercyjnym. Innym aspektem tego zjawiska jest fakt, że postmodernistyczna kultura popularna odmawia uznawania pretensji i odrębności sztuki. Stąd bierze się coraz wyraźniejsze zanikanie różnicy między sztuką a kulturą popularną i tworzenie pomostów pomiędzy nimi.

ZAMIESZANIE WOKÓŁ CZASU I PRZESTRZENI

Twierdzi się, żc współczesne i przyszłe ściśnięcie i skupienie czasu i przestrzeni musi prowadzić do wzrastającego zamieszania i niespójności w naszym poczuciu czasu i przestrzeni, w naszej lokalizacji miejsc, w których żyjemy i naszych koncepcji czasu, w których organizujemy swoje życie. Tytuł i treść filmu Powrót do przyszłości doskonale ujmuje to zjawisko. Wzrastająca bezpośrednia dostępność globalnej przestrzeni i czasu wynikająca z panowania mass mediów sprawia, że nasze niegdyś jednolite i zwarte idee z nimi związane ulegają podważeniu, zniekształceniu i pomieszaniu. Błyskawiczne międzynarodowe przepływy kapitału, pieniądza, informacji i kultury rozerwały linearną jedność czasu i ustalone odległości. Z powodu szybkości i zasięgu współczesnej komunikacji masowej i stosunkowej łatwości przemieszczania się ludzi i informacji, czas i przestrzeń stały się mniej stabilne i zrozumiałe, a bardziej pomieszane i niespójne (Iiarvey, 1989, część 3).

Postmodernistyczna kultura popularna zdaje się wyrażać to pomieszanie i związane z nim zniekształcenia. Sama w sobie nie odzwierciedla ona spójnego poczucia przestrzeni i czasu. Wyraz tego znajdziemy w fabułach niektórych współczesnych filmów oraz w krzyżowaniu się czasów i przestrzeni w telewizyjnych przekazach. Krótko mówiąc, postmodernistyczna kultura popularna jest kulturą sans frontieres, jest kulturą poza historią.

SCHYŁEK METANARRACJI

Zanik rozumienia historii jako stałej, linearnej „opowieści”, jasnej sekwencji zdarzeń, jest powodem twierdzenia, że w świecie postmodernistycznym nastąpił schyłek metanarracji. Twierdzenie o schyłku metanarracji wynika z naszych poprzednich rozważań. Metanarracje w rodzaju reli-gii, nauki, sztuki, modernizmu i marksizmu, rościły sobie pretensje do osiągnięcia uniwersalnej, absolutnej i wszechstronnej wiedzy oraz prawdy. Teoria postmodernistyczna jest wielce sceptyczna wobec takich metanarracji i twierdzi, że są one w coraz większym stopniu podatne na

181