Jednym z aspektów tego procesu jest to, żc sztuka zostaje coraz bardziej włączana w gospodarkę i to zarówno dlatego, że sztuka służy zachęcaniu ludzi do konsumpcji dzięki ogromnej roli, jaką odgrywa w reklamie, jak i dlatego, iż sama przez się staje się dobrem komercyjnym. Innym aspektem tego zjawiska jest fakt, że postmodernistyczna kultura popularna odmawia uznawania pretensji i odrębności sztuki. Stąd bierze się coraz wyraźniejsze zanikanie różnicy między sztuką a kulturą popularną i tworzenie pomostów pomiędzy nimi.
Twierdzi się, żc współczesne i przyszłe ściśnięcie i skupienie czasu i przestrzeni musi prowadzić do wzrastającego zamieszania i niespójności w naszym poczuciu czasu i przestrzeni, w naszej lokalizacji miejsc, w których żyjemy i naszych koncepcji czasu, w których organizujemy swoje życie. Tytuł i treść filmu Powrót do przyszłości doskonale ujmuje to zjawisko. Wzrastająca bezpośrednia dostępność globalnej przestrzeni i czasu wynikająca z panowania mass mediów sprawia, że nasze niegdyś jednolite i zwarte idee z nimi związane ulegają podważeniu, zniekształceniu i pomieszaniu. Błyskawiczne międzynarodowe przepływy kapitału, pieniądza, informacji i kultury rozerwały linearną jedność czasu i ustalone odległości. Z powodu szybkości i zasięgu współczesnej komunikacji masowej i stosunkowej łatwości przemieszczania się ludzi i informacji, czas i przestrzeń stały się mniej stabilne i zrozumiałe, a bardziej pomieszane i niespójne (Iiarvey, 1989, część 3).
Postmodernistyczna kultura popularna zdaje się wyrażać to pomieszanie i związane z nim zniekształcenia. Sama w sobie nie odzwierciedla ona spójnego poczucia przestrzeni i czasu. Wyraz tego znajdziemy w fabułach niektórych współczesnych filmów oraz w krzyżowaniu się czasów i przestrzeni w telewizyjnych przekazach. Krótko mówiąc, postmodernistyczna kultura popularna jest kulturą sans frontieres, jest kulturą poza historią.
Zanik rozumienia historii jako stałej, linearnej „opowieści”, jasnej sekwencji zdarzeń, jest powodem twierdzenia, że w świecie postmodernistycznym nastąpił schyłek metanarracji. Twierdzenie o schyłku metanarracji wynika z naszych poprzednich rozważań. Metanarracje w rodzaju reli-gii, nauki, sztuki, modernizmu i marksizmu, rościły sobie pretensje do osiągnięcia uniwersalnej, absolutnej i wszechstronnej wiedzy oraz prawdy. Teoria postmodernistyczna jest wielce sceptyczna wobec takich metanarracji i twierdzi, że są one w coraz większym stopniu podatne na
181