P1050181

żeby obiekt jej stosowania — kolejna determinacja argumentów — był wyrażony dokładnie i jednolicie.

Wymaganej jednolitości nie ma nawet w spreparowanym przedstawieniu kompleksu (3): dążenie do naturalności spowodowało, że jeden i ten sam stosunek: „argument a, jest identyczny z argumentem a_r,. zdeterminowanym wypowiedzią S_t". został wyrażony na różne sposoby. Tym bardziej o żadnej jednolitości w sposobach determinacji nie może być mowy, gdy chodzi o naturalne tekstowe pochodne postaci (2) lub (4), z ich nieograniczoną wariacyjnością form: gruby, który siedzi, siedzący, fotel czarnej barwy itp. Już samo propozycjonalne ukształtowanie wypowiedzi i argumentów w postaci różnorodnych członów zdania nie tylko wytwarza szkodliwą różnorodność, lecz jest po prostu zbędne, ponieważ dla odpowiednich elementów w zależności od różnych charakterystyk przyszłych zdań mogą okazać się potrzebne inne człony zdania — wystarczy porównać (4) i (5) w tablicy (6):

(4)

fotel (podmiot) prasa (podmiot) przez mężczyznę (okoliczni k)³ jest studiowana (orzeczenie względem obiektu odbioru)

P

na fotelu (okolicznik)

prasę (dopełnienie)

mężczyzna (podmiot)

studiuje (orzeczenie względem agensa) (6)

Z przytoczonych względów, pozytywnych i negatywnych, najwidoczniej wynika^{1 2} że kompleks wyjściowy powinien zawierać specjalny wskaźnik syn taktyczny, tj-inne symbole kategorialne niż symbole członów zdania, lub — tym bardziej — części mowy, i odpowiednio leksykę innego typu kategorialnego niż wyrazy, z ich sztywną odpowiedniością względem określonych członów zdania i poszczególnych części mowy.

Wskaźnik syntaktyczny kompleksu przed-propozycjonalnego może mieć relacyjną formę wyrażenia, tj. formę jednolitych relacji dwuargumentowych. Relacje te powinny być dwóch typów: formalne i treściowe.

Relacjami formalnymi są właśnie te formuły utożsamiające, które były wykorzystane do powiązania argumentów: a, jest identyczny z a²-,, gdy ten jest zdeterminowany wypowiedzią S², lub — co na jedno wychodzi: a., o którym wiadomo z na mocy tożsamości z argumentem a._, z wypowiedzi S_k. Wzorując się na Jespersenie Ul, nazwijmy taki stosunek formalny, junkcją” i przedstawmy go w postaci dwóch części, połączonych kropką:

o)

Lewa część —    — oznacza: a. jest lewym członem junkcji albo ,junkłem”;

prawa część —    — wskazuje, że S_k jest prawym członem junkcji albo

„adjunktem”⁴, przy czym względem argumentu a_rl.

1

¹ Nie będziemy tutaj uzasadniać poprawności traktowania agensa w takiej postaci (w języku rosyjskim — w urzędniku) jako okolicznika: szczegóły na ten temat zob. 19,'.

2

Można użyć bardziej tradycyjnego terminu „określenie²', lecz tylko w sensie określenia „restrykcyjnego” (por. /5/, /6/). — Uwaga: we wzorach ze względów technicznych zamiast właściwych tu nawiasów ukośnych zastosowano | |.