P1180031

462

B. Spinoza, Triki#}

V.    Rozum poznaje rzeczy nie tyle pod względem trwania, ile ponie-kąd pod postacią wieczności i ilości nieskończone;, albo raczej nie zwraca on uwagi przy poznawaniu rzeczy ani na ilość, ani na trwanie, gdy za rzeczy sobie wyobraża, wtedy poznaje je przez określoną liczbę, wy. znaczone trwanie oraz ilość.

VI.    Idee, które urabiamy w sposób jasny i wyraźny, tak dalece zdają się wypływać wręcz z konieczności naszej natury, że wygląda na to, & są zależne bezwzględnie tylko od naszej władzy; z ideami mętnymi ma się przeciwnie, urabiają się one często mimo naszej woli,

VII.    Idee rzeczy, które rozum urabia z innych idei, może umysł wyznaczać w rozmaity sposób; tak np. do wyznaczenia płaszczyzn* eliptycznej ucieka się do zmyślenia, że ćwiek, uwiązany na sznurku, obraca się dookoła dwóch środków, albo też urabia pojęcie nieskończenie wielu punktów, pozostających zawsze w stałym stosunku do jakiejś danej linii prostej, albo też urabia pojęcie stożka, tak ściętego przez płaszczyznę skośną, że kąt pochylenia jej jest większy od kąta u wierzchołka stożka, albo też coś innego spośród nieskończonych sposobów.

Vm. Idee są tym doskonalsze, im więcej doskonałości jakiegoś przedmiotu wyrażają; otóż budowniczego, który wymyślił jakąś kaplicę, nie podziwiamy tyle, ile takiego, który wymyślił jakąś wspaniałą świątynię.

§ io9. Nie zatrzymuję się nad tym, co jeszcze dotyczy myślenia, jak np. miłość, radość itp., ponieważ to ani nie ma nic wspólnego ze sprawą niniejszą, ani też nie może być pojęte, jeżeli rozum nie został uprzednio poznany. Przy całkowitym bowiem zniesieniu poznawania i tamto wszystko całkiem znika.

§ no. Idee mylne i zmyślone nie zawierają w sobie nic pozytywnego (jak dostatecznie wykazaliśmy), przez co otrzymują nazwę mylnych lub zmyślonych. Za takie uważane zostają jedynie dla braku w nich wiedzy. A więc idee mylne i zmyślone, o ile są takimi, nie mogą nas w niczym pouczyć o treści myślenia. Tę musimy wyprowadzić z dopiero co przytoczonych własności pozytywnych. Znaczy to, że trzeba ustanowić coś wspólnego w nich, skąd własności owe z konieczności wynikają, czyli coś takiego, że gdy jest dane, to i tamte z konieczności są dane, a gdy jest zniesione, to i one wszystkie są zniesione ......

DALSZY CIĄG NIE ISTNIEJE.