przedsiebiorczosc3

ł GMpMUrid lynfcflwi

ł GMpMUrid lynfcflwi

tenc|i wę*t fanami jest korzystna dla m 9dyrdwra?>narhM& nybom sposród JudM Dw0i tontwengi m lynku usług fi-•yOi Mart won wyharat pomiędzy nteiy-i*tr ofenMcyn* podobne usługi.

Rynri pełni wużną funkcję: jako miejsce spotkania spr^e<lajqcych i AihtHti* umożliwia wymianę iowaru na pieniądze i doki manie (ram-akcji. Na rynku Mwaiówytn przedsiębiorca sprzedaje swoje wyroby i uzyskuje n mc zapłatę, a konsument zaopairujc się w różne dobra. Na rynku kapitałowym przedsiębiorca zdobywa kapitał na dalsze przedsię-wzięcia, a konsument staje się inwestorem, czyli lokuje swoje pieniądze dla zysku.

Istotnym zjawiskiem w gospodarce rynkowej jest konkurencja. Każdy przedsiębiorca dąży do tego, by osiągnąć maksymalne zyski i sprzedać jak najwięcej wyrobów. Przedsiębiorcy konkurują między sobą o klienta, zwiększając ofertę, podwyższając jakość wyrobów i obniżając ich cenę. Nabywca może wybierać z bogatej oferty zgromadzonej na rynku, a swoimi decyzjami wpływa na kształtowanie się sytuacji rynkowej. Nabywcy w gospodarce rynkowej rzadko konkurują między sobą. Dzieje się tak jedynie w wypadku, gdy ilość produktów na rynku jest ograniczona.

Warunkiem zawarcia transakcji jest uzgodnienie przez obie strony (Opowiadającej im ceny. Dążenia producentów i konsumentów na rynka są przeciwstawne: producenci chcą sprzedać swoje wyroby jak najdrożej. natomiast konsumenci poszukują towarów o najniższych cenach. W gospodarce rynkowej mechanizm rynkowy ustala optymalną dla konsumentów i producentów cenę i ilość sprzedawanych towarów. Aby zrozumieć działanie mechanizmu rynkowego, należy zapoznać się t pojęciami popyiu i podaży.

Popylipodaź

popyt    Popyt jest to ilość towaru, jaką nabywcy są skłonni kupić w określo

nym czasie za ustaloną cenę. Wielkość popytu zależy od tego, po jakiej cenie producenci chcą sprzedać swoje towary. Przy określonych stałych zasobach finansowych, którymi dysponują kupujący, im wyższa jest cena towaru, tym mniejszą jego ilość mogą nabyć.

Prawo popytu głosi, ze wraz ze wzrostem ceny danego dobra zapotrzebowanie na to dobro się zmniejszy, a wraz ze spadkiem ceny zapotrzebowanie to wzrośnie. Z przedstawionego na następnej stronie wykresu wynika, ze przy cenie 7.50 zł za paczkę chipsów nabywcy są skłonni zakupić tylko 10 paczek, ale jeśli cena wyniesie 3,40 zł, to będą chudł kupić u 50 paczek. Jednak na poziom i zmiany popytu na dany towar wpływają również inne czynniki poza ceną. Konsumenci w swoich

22 totopdttym ^kr»ópwt0i

decyzjach kierują się również zmianą poziomu swoich dochodów, cenami innych towarów, czasem liczą na zmiany cen (czekają na ich spadek lub obawiają się ich wzrostu). Ważne są także preferencje nabywców, czyli upodobania, zwyczaje, tradycja, moda, a takie reklama towarów. Zmiana wielkości popytu zależy też od liczby konsumentów na rynku. Większa liczba kupujących oznacza większy popyt

cant Ipf

0.

7j ej

6 f

4f 9j 2

fi—

tO 20    30    40    30    00    70 tośćfgf

Wykres Hustnąe otonoić meboto popytu na dany towar od jego oorf, p - cena tang. pnee). q - toić tang guanory). d popyt (ang. demmd)

Komplementamośc to zjawisko polegające na wzajemnym uzupełnianiu się dóbr materialnych i usług O kompłementarności mówimy wówczas, gdy korzystanie z danego dobra (lub danej usługi) wymaga równoczesnego użycia innego dobra (lub innej usługi). Na przykład każdy wtaśocieł samochodu, by móc nim jeździć, musi kupować paliwo, ubezpieczyć pojazd, dokonywać napraw, wymieniać części itp.

Z substytucją w procesie konsumpcji mamy do czynienia wtedy, gdy te sama potrzebę można zaspokoić za pomocą różnych dóbr lub usług, czyli substytutów. Przykładem używania substytutu jest smarowane cNeba margaryną zamiast masłem. Na popyt na dany towar mają wpływ ceny towarów komplementarnych i substytutów. Jeśli ceny benzyny wzrosną, to popyt na samochody napędzane benzyną się zmniejszy. Jeśli ceny margaryny wzrosną, to przy niezmienionych cenach masła popyt na mes* zwiększy

Podaż oznacza ilość towaru, którą dostawcy są skłonni dostarczyć na rynek w określonym czasie i po określonej cenie. Podaż zależy od cen towarów oferowanych do sprzedaży. Im bardziej wzrasta cena towaru, tym większa jest jego oferta na rynku, gdyż sprzedający, chcąc zarobić jak najwięcej, stara się zwiększyć dostawy. Na rynek wchodzą też nowi producenci zachęceni rosnącymi cenami towarów i możliwością osiągania większych zysków.

Zachowanie producentów chip- cena jpj sów ilustruje wykres podaży . Widać na nim, że dla ceny 2 zł za paczkę chipsów oferta producenta wynosi tylko 10 paczek, ale jeśli cena wzrośnie do 5,60 zt, producent będzie gotów sprzedać aż 50 paczek.

Prawo podaży głosi, że przy niezmienności innych w arunków tynkowych podaż danego towaru się zwiększa, jeśli wzrasta jego cena. natomiast obniżaniu się ceny towarzy-szy spadek wielkości podaży. Paziom

I podaż

8-

Ii

pi

to 20    90    40    50    00    70 tośćlo

Wykres śustnąe zależność MkMo podaży na dany toww odrtgoonf. p- cena tang pnee). q- tost tang guaneayj. t -podaż (ang appft’)-

S1