Kardas rodzia 25252525B3 9 strony 2 203

9

Motywowanie pracowników w przedsiębiorstwie

Edyta Bombiak

9.1. Istota i znaczenie motywowania we współczesnych organizacjach

Zdaniem J. Penca .Zarządzanie jest sztuką pobudzania - przy wykorzystaniu posiadanych środków i własnych umiejętności menedżera - energii i inwencji twórczej wszystkich przyczyniających się do tworzenia wartości (dóbr. usług, informacji). Odnosi się przede wszystkim do ludzi i do stworzenia im warunków możliwie pełnego zaangażowania się w pracę”'. Stwierdzenie to nie pozostawia wątpliwości co do znaczenia motywowania we współczesnych organizacjach.

Dzisiejsi pracownicy to cenne aktywa, leli wkład w funkcjonowanie firmy zależy nie tylko od możliwości (zdolności, umiejętności), ale i motywacji. Sanie możliwości stanowią bowiem czynnik potencjalny, który musi być uruchomiony i ukierunkowany poprzez motywację. Sukces organizacji zależy zatem od tego, jak wykorzysta ona energię i talent swoich ludzi. To. czy pracownicy zostaną i będą efektywnie pracować na rzecz organizacji zależy od tego. jak będą traktowani i jakie możliwości się przed nimi otworzą.

Umiejętność inspirowania ludzi staje się zatem jedną z kluczowych kompetencji. warunkujących istnienie współczesnych organizacji. Problematyka motywacji nabiera szczególnego znaczenia wraz ze wzrostem (we wszystkich rodzajach prac) wysiłku umysłowego. J. Rudniański pisze „im więcej w działaniu elementów pracy czysto umysłowej - tym większe znaczenie motywacji”'.

Rosnące wymagania rynku prowadzą do zmian w postawach pracowników. Indywidualizacja jednostek pociąga za sobą potrzebę wzrostu informacji o nich w celu przewidzenia ich reakcji¹. Wzrost kwalifikacji i poczucia własnej wartości pracowników powodują, że wyzwolenia ich potencjału nie da się osiągnąć za pomocą tradycyjnych rozwiązań. Pracownicy tacy nie czują się bowiem usatysfakcjonowani samymi świadczeniami związanymi z pracą. Potrzebują zadań ambitnych, będących źródłem ich zawodowej satysfakcji i stwarzających możliwość rozwoju ich potencjału. Stwarza to konieczność poszukiwania nowych sposobów motywowania. Skuteczność realizacji tego procesu wymaga jednak zrozumienia jego istoty i celu.

Rysunek 9.1. Uproszczony schemat procesu motywowania

Źródło: A Kozdrój, Grupa pracownicza jako podmiot i przedmiot motywowania, PAN. Wrodaw 1988. s 37

Motywowanie to proces świadomego i celowego oddziaływania na motywy postępowania ludzi przez stwarzanie środków oraz możliwości realizacji ich systemów wartości i oczekiwań dla osiągnięcia celu motywującego^{2 3}.

Schemat przedstawiony przez A. Kozdroja (rysunek 9.1.) wskazuje na dynamiczny charakter motywowania. Proces motywowania rozpoczyna poczucie niespełnienia. W następnej kolejności następuje ustalenie, co może zaspokoić niezrealizowane pragnienia pracownika - prowadzi to do identyfikacji celu i planu działania umożliwiającego jego osiągnięcie. Z chwilą osiągnięcia zamierzonego wyniku i spełnienia pragnienia pojawia się nowe i proces rozpoczyna się ponownie. Z powyższego wynika, że kluczowymi pojęciami związanymi z procesem motywowania są: potrzeba, motyw i motywacja jako ich skutek.

Potrzeba rozumiana jest jako stan deficytu wynikającego z naruszenia równo wagi wewnętrznej organizmu, wywołującego działanie zmierzające (jo jej przy wrócenia. Według X. Gliszczyńskiej ludzie pracują, gdyż odczuwają brak czegoś co muszą zdobyć'. W związku z tym działanie człowieka jest następstwem od czuwania niezaspokojonych potrzeb.

1

' J Penc. Zarządzanie dla przyszłości, Płacel. Warszawa 2002. s. 59 J. Rudniański. Sprawność umysłowa. Wiedza Powszechna. Warszawa 1967. s. I0.

S Kowalewski. Przełożony podwładny w śu telle teorii organizacji. PWR. Waiszawa 1984. s. 2?4

2

S Borkowska. System motywowania w przedsiębiorstwie, PWN. Warszawa 1985. s I I

3

X. Gliszczyńska, Motywacja do pracy. Wyd. Książka i Wiedza. Warszawa 1981. s 48