Kardas rodzia 25252525B3 strony!8 219

218 CZĘŚĆ II PROCESY W ZARZĄDZANIU PRZEDSIĘBIORSTWEM

a)    kontrola funkcjonalna,

b)    kontrola instytucjonalna;

•    okresu objętego kontroli;:

a)    kontrola wstępna,

b)    kontrola bieżąca,

c)    kontrola końcowa;

•    rodzaju ocenianych zasobów organizacji:

a)    kontrola zasobów rzeczowych,

b)    kontrola zasobów społecznych,

c)    kontrola zasobów finansowych.

d)    kontrola zasobów informacyjnych;

•    podmiotu kontroli:

a)    kontrola przez każdego wykonawcę,

b)    kontrola przez kierownika,

c)    kontrola przez upoważnionych kontrolerów;

•    przedmiotu kontroli:

a)    kontrola operacji (produkcji),

b)    kontrola finansowa,

c)    kontrola działań marketingowych,

d)    kontrola prac badawczo-rozwojowych.

e)    kontrola aspektów prawnych;

•    usytuowania organu kontroli:

a)    kontrola wewnętrzna,

b)    kontrola zewnętrzna;

•    działań kontrolnych:

a)    kontrola pełna.

b)    kontrola wycinkowa;

•    trybu podejmowania kontroli:

a)    kontrola planowa,

b)    kontrola doraźna;

•    charakteru kontroli:

a)    kontrola formalna.

b)    kontrola merytoryczna.

c)    kontrola dokumentacyjna,

d)    kontrola rzeczowa.

Niektóre z powyższych typów w aspekcie zarządzania procesami pracy zasługują na szerszą uwagę:

1. Kontrola strategiczna - jest to kontrola o długim horyzoncie czasowym. Jest ona procesem przetwarzania danych, mającym ną celu generowanie i selekcję zachowania strategicznego organizacji, związanego z procedurą podejmowania decyzji. Dzięki lego typu działaniom kontrolnym, organizacja staje się bardziej elastyczna, co umożliwia szybkie i właściwie ukierunkowane reagowanie na zmiany zachodzące w otoczeniu, które podlega ciągłym i trudnym do przewidzenia przeobrażeniom⁷.

2 Kontrola operacyjna - która polegajia ciągłym pozyskiwaniu i przetwarzaniu informacji pochodzących głównie ze źródeł wewnętrznych, aby móc możliwie wcześnie wskazać konieczność ewentualnej rewizji założeń planu operacyjnego, a której celem jest osiągnięcie jak największej produktywności bieżących operacji; dokonuje się tu: analizy podstawowych wielkości kontrolnych (wydajności pracowników); analizy rentowności stanowisk pracy (produktywności pracowników); analizy efektywności działali lub procesów. Do kontroli operacyjnej można odnieść następujące typy kontroli:

a)    kontrolę wstępną - zwaną również kontrolą, prewencyjną., Kontrola ta realizowana jest przed rozpoczęciem realizacji procesów. Jej celem jest spraw-dzcnie czy zaplanowano wszystkie potrzebne zasoby (ludzkie, rzeczowe i finansowe) niezbędne do realizacji procesów i czy w momencie rozpoczęcia działań będą one na wyznaczonym miejscu, w stosownych rodzajach, ilościach i o odpowiedniej jakości;

b)    kontrolę sterującą — mającą wykryć odchylenia od założonej normy lub celu i umożliwić dokonanie korekt przed zakończeniem określonej sekwencji działań;

c)    kontrolę selekcyjną - podczas której powinno nastąpić przyjęcie określonych aspektów procedury albo muszą być spełnione warunki przed zezwoleniem na dalsze działania;

dl kontrolę końcową - zwaną również retrospektywną. Jest to konfrontacja wyników zakończonego działania z założonymi celami. Jej celem jest ocena sprawności funkcjonowania organizacji, a także ustala wielkość wszelkich odchyleń od norm. dostarczając tym samym kierownictwu potrzebnych informacji dla ponownego planowania. Kontrola końcowa jest więc ważnym czynnikiem informacyjnym przy tworzeniu planów strategicznych oraz jest podstawą do motywowania i wynagradzania pracowników, a także ich degradacji. W nowoczesnych organizacjach wprowadzających filozofię TQM lub system HACCP zastępuje się jednak kontrolę końcową różnymi formami autokonlroli bądź kontrolą na każdym etapie procesu wytwarzania.

3. Kontrola operacyjna - kontrola organizacyjna, która dotyczy formalnych i nieformalnych rozwiązań strukturalnych. Kontrola organizacyjna może przybrać formę kontroli biurokratycznej, angażującej pracowników, monitorowanie re/.ultaiów i postępów, kontrolowanie nakładów i wyników, kontrola nakładów, kontrola wyników, kontrola zapasów „zawsze na czas", kontrola pioduk-cji i operacji, planowanie produkcji i operacji, kontrola jakości.

Baiuk A.I., Koni rola Marketingowa vi’ Przedsiębiorstwie - Teoria i Praktyka, Świat Marko tingu. Poznań 2002.