Kardas rodzia 25252525B3 strony!6 217

216 CZl;ŚĆ II PROCESY W ZARZĄDZANIU PRZEDSIĘBIORSTWEM

Rysunek 10.1. Przykład procesu

Źródło: Opracowanie własne, A. Wysokińska-Senkus, 2008.

10.1. Definicja i rodzaje kontroli w organizacji

Słownik Języka Polskiego podaje najogólniejszą definicję słowa „kontrola”: jesi to porównywanie istniejącego stanu ze stanem, jaki być powinien oraz stwierdzanie zgodności lub niezgodności obu stanów'. W kanonie zarządzania kontrolę rozumuje się szerzej:

< Kontrola - proces, przez który kierownicy zapewniają, by rzeczywiste działania były zgodne z działaniami planowanymi”¹.

•    Kontrola - działanie polegające na porównaniu informacji o tym, co rzeczy wiście następuje w trakcie wdrażania planu w życie, z preliminarzami, budzę tami, programami, wzorcami opracowanymi w trakcie planowania.

•    Kontrola - jest zespołem działań polegającym na nadzorowaniu i korygowaniu stanów rzeczy oraz regulowaniu procesów realizowanych dla zapewnienia ich przyszłej sprawności^{2 3 4}.

•    Kontrola - proces zapewniania zgodności przedsięwzięć z planami, systematyczne działanie kierownictwa na rzecz ustanowienia norm efektywności przy planowanych celach, zaprojektowania informacyjnych sprzężeń zwrotnych, porównywania rzeczywistej efektywności z wyznaczonymi normami, ustalania odchyleń i pomiaru ich znaczenia oraz podejmowania wszelkich kroków potrzebnych do zapewnienia, by wszystkie zasoby przedsiębiorstwa były wykorzystane najskuteczniej i najsprawniej dla osiągania celów⁵.

Celem kontroli jest potrzeba uzyskania niezbędnych informacji w danym momencie przez kierownictwo do oceny funkcjonowania poszczególnych komórek organizacji lub organizacji jako całości w porównaniu z zamierzeniami².

Kontrola jest w każdej organizacji niezbędna, gdyż stanowi często warunek osiągnięcia określonych celów zarówno strategicznych, taktycznych, jak i operacyjnych.

W literaturze przedmiotu kontrolę klasyfikuje się, biorąc pod uwagę różne kryteria, które odnoszą się do następujących poziomów⁶:

•    strategicznego,

•    operacyjnego.

•    organizacyjnego.

Klasyfikacja typów kontroli powadzona jest według:

•    cech organizacyjnych:

1

Słownik języka polskiego, PWN

2

*    Sioner J.A.F.. Wankel Cli.. Kierowanie, PWP. Warszawa 1996, s. 457.

kulka R., Kontrola, (w:J A. Czermiński i inni, Zarządzanie organizacjami. TNOiK, Toruń 2001. s 375

3

Sioner J A P . Wankel Ch . Kierowanie. PWE. Warszawa 1996, s 457

4

*    Griffin R W.. Podstawy zarządzania organizacjami. PWN. Warszawa 1999. s. 587

5

   _i

6

*    Penc .).. Strategiczny svstem zarządzania. Placet. Warszawa 2001. s. 55.