Rzut dyskiem0054

ROZWÓJ RZUTU DYSKIEM

Pierwowzorem obecnego dysku był kamień, okrągły i płaski. Nawet dyski metalowe z brązu, które pojawiły się około V wieku p.n.c.. wymiarami znacznie się od siebie różniły. Ciężar ich był także różny i dochodził niejednokrotnie do 4, a nawet więcej kilogramów; wymiary średnicy wahały się od 17 do 28 cm.

Pierwsze wzmianki o rzucie dyskiem zawiera Iliada Homera, a o tym. jak Grecy rzucali cym dziwnym sprzętem, wnioskują badacze z malowideł utrwalonych na wazach, z rzeźb i płaskorzeźb, a głównie na podstawie słynnej rzeźby Mirona z V wieku p.n.e.

W starożytnej Grecji rzut dyskiem był jedną z głównych konkurencji igrzysk olimpijskich. Rozgrywano go w pięcioboju i indywidualnie. Dyskiem rzucano wówczas z podwyższenia o wymiarach 80x70 cm. co umożliwiało tylko rzut z miejsca przodem albo bokiem do kierunku rzutu. Najlepszy wynik w czasach starożytnych należał prawdopodobnie do pię-cloboisty Phaylosa i miał wynosić 95 stóp (28 m 17 cm).

Uczestnicy I nowożytnych igrzysk w Atenach oparli rzut dyskiem na wzorach greckich. Rzucali z miejsca, z podwyższenia Zwyciężył Amerykanin Garrett. który dwukilogramowym dyskiem uzyskał wynik 29 m 15 cm. W 10 lat później, w roku 1906. również w Atenach Fin Jirvincn rzucił 35 m stylem greckim i 44 m stylem wolnym.

W tym czasie dysk musiał już ważyć minimum 2 kg i mieć średnicę nie większą niż 22 cm. Do roku 1908 kilkakrotnie zmieniano warunki rzutu. Początkowo prostokątne podwyższenie zastąpiono kwadratem o boku 2.50 m. kwadrat z kolei został wyparty przez koło o średnicy 2.15 m. a ostatecznie utrzymało się również koło. ale o średnicy 2.50 m Ze zmianą przepisów łączy się ewolucja techniki rzutu. Największym w me) wydarzeniem było przedłużenie drogi działania na sprzęt przez wprowadzenie obrotu. Był to pomysł Amerykanina Sheridana — uczestnika igrzysk 1904. 1908 i 1912 roku. rekordzisty świata w roku 1910 jeszcze z koła o średnicy 2 m 13 cm.

Sheridan oraz Ducan, obaj z USA. wykonywali obrót szybko, płasko; trudno było się dopatrzeć w tym obrocie właściwego udziału nóg. Dyskobole krajów skandynawskich, głównie Finowie, stosowali Inny sposób obrotu. Charakteryzowały go zamachy wahadłowe, które wciągały do pracy i częściowo wykorzystywały siłę mięśni nóg przy rzucie. Głównym przedstawicielem tej techniki, którą do dzłś jeszcze się spotyka, był Fin Taipala.

Lata międzywojenne zaznaczyły się wprawdzie pewną poprawą wyników męzczyzn dzięki innowacjom technicznym, ale ciekawsze było obudzenie się zainteresowania dla dysku wśród kobiet. Największą rolę odegrały tu Polki w osobach Haliny Konopackie! * Jadwigi Wajsówny. Pierwsza zdobyła złoty medal na Igrzyskach olimpijskich w Amsterdamie (1928) ustanawiając rekord świata wynikiem 39 m 62 cm. a druga jest brązową medalistką z Los Angeles I srebrną z Berlina, czterokrotną rekordzlstką świata oraz autorką rekordu Polski, który przetrwał równe 20 lat (46 m 22 cm). Po II wojnie światowej nastąpił niespodziewany, zaskakujący postęp rzutu dyskiem zarówno u męzczyzn. jak u kobiet.

W rzucie dyskiem kobiet wyróżniają się dwie indywidualności: Nina Dum-badze ZSRR. która pierwsza na świecle przekroczyła odległość S0 m w rzucie dyskiem ustalając ostatecznie swój rekord życiowy na 57 m 4 cm. oraz Tamara Press ZSRR. która ten rekord poprawiła nie ostatecznym chyba wynikiem 59 m 29 cm.

Wśród mężczyzn dyskobolem dużego formatu był przez wiele lat Adolfo Consolini (Włoch) — wielokrotny rekordzista świata I mistrz olimpijski z Londynu.

Inny dyskobol. Amerykanin F. Gordicn. choć nigdy nie zdobył tytułu mistrza olimpijskiego, zadziwił świat wynikiem 59 m 28 cm. On też. wraz ze swym rodakiem S. Inesscm. zwycięzcą igrzysk w Helsinkach, dali najlepsze do tej pory. naukowo uzasadnione wzory techniki.

Ale i ich rekordy zostały pobite, a Al Oertcr USA największa chyba obecnie indywidualność w dysku męskim uzyskał |uż wynik 62 m 62 cm: kilku innych dyskoboli, wśród nich Edmund Piątkowski, przekroczyło także niedawną „granicę możliwości ludzkich" — 60 m. Zawdzięczać to należy nie tyle modernizacji techniki, która tylko częściowo odbiega od techniki Gordiena czy Inessa. Ile modernizacji treningu wyczynowego, którego główną obecnie cechę stanowi siła.

W latach powojennych polscy dyskobole wiele wnieśli do tej konkurencji-Głównie — Edmund Piątkowski swym rekordem świata 59 m 91 cm. Rezultatem tym Piątkowski wymazał rekord ..samego" Fortune Gordiena. Nowy rekord przyjęto z niedowierzaniem ze względu na nie wyróżniające się warunki fizyczne naszego dyskobola, choć Piątkowski już wcześnie) dał znać o sobie wygrywając mistrzostwa Europy w Sztokholmie. Rekord Piątkowskiego szczególne zdziwienie wywołał w Stanach Zjednoczonych. gdzie wszyscy dyskobole odznaczali się z reguły wspaniałymi warunkami fizycznymi. W dwa lata później Piątkowski potwierdził swą formę wdzierając się w grono zawodników, którzy przekroczyli zaczarowaną granicę 60 m. Piątkowski legitymuje się ponadto cennym zwycięstwem w Warszawie w pojedynku z najlepszym w 1961 roku dyskobolem amerykańskim —J. Sllvcstrem. Mamy więc dowód, że wyniki Piątkowskiego to nie dzieło przypadku, lecz rezultat systematycznej, wieloletniej pracy.

107