Scan204

204 M. Habib testach szybkiego marszu, różnicowały osoby z dysleksją od grupy kontrolnej w ponad 75%. Autorzy sugerują zatem dysfunkcją móżdżkową ale twierdzą też jednocześnie, że rezultaty mogą również świadczyć o deficytach w systemach korowych.

Najprawdopodobniej jednak, największą słabością teorii móżdżkowej jest to, że biorą; pod uwagę, zaburzenia związane z dysleksją (dysgrafią zaburzenia motoryczne), a także dołączając do tego interesującą koncepcję dotyczącą zaburzeń automatyczności procedur (jak czytanie lub pisanie), teoria ta nie nawiązuje do zaburzenia jednoznacznie uważanego za najważniejsze w dysłeksji: deficytu fonologicznego.

Jedna z hipotez w tym zakresie (Ivry i Justus, 2001; Nicolson i wsp., 2001) odwołuje się do nadrzędnej roli artykulacji mowy w uczeniu się języka. Podstawowym ogniwem miałoby być zaburzenie wczesnego wykształcania zdolności artykulacyjnych, które powoduje jednocześnie zaburzenie pętli artykulacyjnej, tym samym zaburzając krótkotrwałą pamięć fonologicznąoraz tak zwaną „świadomość fonologiczną”, a więc te dwa procesy, których integralność jest niezbędna do podczas nauki czytania (Alexander i wsp., 1991; Heilman i wsp., 1996; Montgomery, 1981). Ostatnio, zespół Uty Frith w Londynie (Griffiths i Frith, 2002) wykazał, że dorosłe osoby z dysleksją miały znaczne nudności, w przeciwieństwie do osób bez dysłeksji, w skojarzeniu schematu przedstawiającego pozycję języka i zębów z odpowiednim fonemem, co autorzy interpretują jako zaburzenie „świadomości artykulacyjnej”.

Wstępne badania naszego zespołu potwierdzają słuszność tej hipotezy, wykazując znaczne różnice pewnych wskaźników artykulacyjnych podczas procesu tworzenia słowa u dzieci z dysleksją (Lalain i wsp., 2003), Przypisanie głównej roli wymowie w prawidłowym, jak i nieprawidłowym rozwoju czytania, daje nam interesujące perspektywy zarówno teoretyczne, jak i reedukacyjne.

KU RACJONALNEMU I NAUKOWO UZASADNIONEMU SPOSOBOWI WSPARCIA DZIECKA Z DYSLEKSJĄ

Należy podkreślić, że nadrzędnym celem badań nad dysleksją jest opracowanie skutecznych metod terapeutycznych. Wiele istniejących metod powstało w oparciu o intuicję terapeuty, niestety rezultaty ich stosowania nie zawsze są zadawalające.

> Naukowe podejście, często nastawione na testowanie jednej, wybranej hipotezy, również nie dostarcza gotowych rozwiązań. Tak na przykład, metody oparte na hipotezie deficytu wzrokowego zalecające użycie kolorowych szkieł czy zastosowanie przedłużonego zamknięcia dopływu światła do jednego oka (sugestia Steina i współpracowników (2000a)), również pozostały bez odpowiedzi, lub też stwierdzano ichnieskuteczność.

Wprowadzenie techniki funkcjonalnego obrazowania mózgu do badań nad dysleksją pozwoliło na rzetelną weryfikację skuteczności danej procedury terapeutycznej (patrz Habib, 2003). Pierwsza zweryfikowana naukowo procedura, przedstawiona przez zespół Tallal i Merzenicha, oparta jest na hipotezie zaburzenia czasowego. W pierwszej serii prac (Merzenich i wsp., 1996; Tallaliwsp., 1996), autorzy zalecili dzieciom ze Specyficznymi zaburzeniami mowy codzienne ćwiczenia, z wykorzystaniem interaktywnych gier video, w których zastosowano zmodyfikowany sygnał akustyczny, w szczególności sztucznie rozciągnięte słowa (FastForWord). Autorzy zakładali, że zabieg ten doprowadzi do zmniejszenia deficytu przetwarzania czasowego słowa i w ten sposób do Umniejszenia zaburzeń mowy i pisania. Metodę tę krytykowano jednak, ze względu na niewystarczające podstawy teoretyczne. Niezależne zespoły badawcze (Gillam i wsp., 2001; Hook i wsp., 2001), w których testowano Skuteczność opisywanej metody, nie dostarczyły żadnych jasnych konkluzji.

ityGeneralnie potwierdzono skuteczność metody FastForWord, jednak nie wykazano jej przewagi nad innymi, bardziej klasycznymi metodami reedukacji, które odnoszą się w szczególności do fonologii. W naszym zespole (Habib i wsp., 1999,2002) testowano skuteczności intensywnego, ityyłącznie słuchowego treninguFastForWord. Poprawa, odnosząca się do testów świadomości fonologicznej i czytania pseudosłów, była wyraźna po 6 tygodniach treningu. Mniej istotna, ale znacząca była poprawa odnosząca się do różnych testów czytania i testów uwagi, ale korzyść związanajedyniezmodyfikacjąakustycznąsłowazostałauznana za mniej ■istotną. Mimo wszystko, uznaliśmy za użyteczne dołączenie ^modyfikowanych słów do zestawu ćwiczeń dla dzieci z dysleksją, kładąc jednocześnie nacisk na ważność intensywnego i regularnego treningu oraz na to, że taki trening powinien stanowić jedynie część terapii, obok treningu zdolności percepcyjno-wzrokowych, morfo-syntaktycznych i umiejętności pisania.