scan 1 (6)

136

4.10. Badanie sprawności oraz poślizgu w przekładni pasowej

4.10.1.    Cel ćwiczenia

Celem ćwiczenia jest analiza zjawiska poślizgu oraz sprawności przekładni pasowej z pasem płaskim w zależności od przenoszonego momentu obrotowego oraz napięcia pasa.

4.10.2.    Wprowadzenie

Przekładnia pasowa składa się z dwóch (lub większej liczby) kół o gładkich powierzchniach i opasującego je sprężystego cięgna w postaci jednego lub kilku równolegle ułożonych pasów. Na skutek napinania pasa powstaje między nim a kołem docisk, a w konsekwencji także tarcie, które pozwala przenieść siłę obwodową i ruch obrotowy z jednego koła na drugie. Sprzężenie cierne nic gwarantuje stałości przełożenia ze względu na poślizgi sprężyste, występujące w strefach styku, zależnie od obciążenia przekładni (z wyjątkiem przekładni z pasami zębatymi).

Podstawowe zalety przekładni pasowych to m.in.:

-    płynność ruchu i cichobieżność,

-    zdolność łagodzenia gwałtownych zmian obciążenia,

-    tłumienie drgań,

-    prostota konstrukcji i niski koszt wytworzenia,

-    duża swoboda w doborze odległości międzyosiowej,

-    zabezpieczenie dalszych mechanizmów przed przeciążeniami,

-    mała wrażliwość na dokładność wykonania i montażu.

Do podstawowych wad przekładni pasowych można zaliczyć:

-    duże obciążenie wałów i łożysk,

-    niestałość przełożenia,

-    wyciąganie i zużywanie się pasa,

-    wrażliwość pasów na chemiczne oddziaływanie otoczenia, temperatury ora/ smarów i zanieczyszczeń.

4.10.3.    Zagadnienia z kinematyki przekładni pasowej

Podstawowe zależności geometryczno-wytrzymałościowe przekładni pasowych omówiono w pracach [1], [2], Ze względu na cele ćwiczenia oraz lepsze zrozumienie zagadnień poślizgu i sprawności niektóre z zależności przypomniano i rozszerzono. Schemat przekładni pasowej /. pasem płaskim przedstawiono na rysunku 4.10.1.

.....    ■ rrf.SiSńż' 'fr'

kierunek poślizgów

sprężystych

V_b

y	1 ^2	V ł	L 5 —
		r^—.......f.......v \ / °^2

Rys. 4.10.1. Schemat przekładni z pasem płaskim ' Koło napędzające (czynne) 1 napędza koło bierne 2 (napędzane). Obroty kół w kierunku oznaczonym strzałkami powodują, że napięcie cięgna czynnego S, wzrasta, zaś biernego Sb maleje w porównaniu z napięciem wstępnym pasa S_w, wprowadzonym przed uruchomieniem przekładni. Cięgno czynne naciąga się, natomiast cięgno bierne kurczy. Powstaje różnica prędkości obu cięgien po stronie czynnej i biernej (v_a - v_b), która zwiększa się wraz ze wzrostem obciążenia przekładni, a tym samym ze wzrostem różnicy napięć w cięgnach S_a - S_b.

Kąty opasania koła czynnego i biernego można podzielić na łuki spoczynku A]Bi oraz A₂B₂ (gdzie pas względem kół jest nieruchomy) oraz łuki poślizgów BiCi i B₂C₂, na których następuje wyrównanie napięć i prędkości oraz związane z tym poślizgi sprężyste pasa. Na kole czynnym poślizgi są ujemne.

Podstawowe wielkości charakteryzujące przekładnię pasową to:

- nominalne przełożenie geometryczne:

^_

P₂o ⁿ D

10

(I)

10

*20

rzeczywiste przełożenie geometryczne:

(2)

D,

przełożenie efektywne:

¹¹2

-i-i

(3)