SDC13396

3. Początki państwowości polskiej a język 3.1. Język a instytucje społeczne

We wszystkich pcriodyzacjach dziejów języka polskiego początki kształtowania się polskiej państwowości są uznawane za okres istotny [por. 1.5.]. Jest tak, ponieważ w dziejach wszystkich języków instytucja państwa i kategoria pojęciowa narodu odgrywają rolę pierwszoplanową. Wiąże się to z teorią przyjmującą, że język jest faktem społecznym: „(...) aby język mógł zaistnieć, potrzebna jest zbiorowość mówiąca. Wbrew pozorom nie istnieje on nigdy poza faktem społecznym, gdyż jest zjawiskiem semiologicznym. Społeczna natura jest jedną z jego cech wewnętrznych (...)”'.

Kształt języka jest zatem uzależniony od kształtu „zbiorowości mówiącej” i odwrotnie - sposób zorganizowania „zbiorowości mówiącej” wpływa na jego formę i funkcje społeczne, które pełni. Można przyjąć, że w ciągu ewolucyjnym języków i społeczeństw ostatnie i najdojrzalsze stadium, które wykształciło się w ciągu dwóch tysięcy lat naszej ery, to stadium języków narodowych (ogólnonarodowych, standardowych), znajdujących podstawy i wsparcie w organizacji państwowej i prowadzonej przez nią polityce językowej. „Przez politykę językową rozumie się ogół działań wpływających na kształt rzeczywistości językowej, tj. na system języka i na jego użycie oraz na świadomość językową jego użytkowników. Działalność politycznojęzy-kowa zasadza się na uznaniu pewnych wartości, które stają się podstawą dla

F. de Saussurc, Kurs językoznawstwa ogólnegoJ (tum. K. Kasprzyk, Warszawa 1991, s. 100-101; por. St. Dubisz, Etnizm - nacjonalizm -globalizm a ewolucja języka polskiego [w:] Język - Człowiek - Kultura.,., Piotrków Trybunalski 2000, s. 45-50.