skanowanie0011

Co się tyc/.y oddziaływania globalizacji na tożsamość międzynarodową pmV to niewątpliwie mamy do czynienia z licznymi wyzwaniami. Wśród nich leiul: do homogenizacji świata i uniformizacji wzorców kulturowych w skali światu najbardziej rzucającą się w oczy. Przejawia się to w rosnącej apolityczno^™ mcrejalizacji postaw i zachowań ludzkich, czego przejawem jest pojawioilil pojęcia człowieka o mentalności globalnej (homo mundiali). W coraz wię! stopniu punktem odniesienia dla niego są globalne wzorce konsumpcyjne, kryteria i wartości tożsamości narodu, z którego się wywodzi. Efektem globali w tej dziedzinie jest także omówione wcześniej zjawisko glokalizacji, lub iim słowy swego rodzaju „uniwersalizacja partykularyzmów”, co polega na ląc-globalnego podejścia z lokalną specyfiką przez adaptację globalnych zasad lania do lokalnych warunków. W rezultacie ujawnia się globalna fragmon w płaszczyźnie kulturowej, która może prowadzić do rywalizacji kultur i frag tacji tożsamości danego państwa. Ale należy zauważyć, że są tacy badacze, kt; uważają, że globalizacja, sprzyjając odnawianiu się partykularyzmów w świ; przyczynia się do wzmocnienia narodowej tożsamości, która jeszcze dodatk wzmacnia się na bazie krytyki i opozycji wobec samej globalizacji. Zatem globj zacja w sferze kultury i tożsamości narodowej zawiera więcej elementów sprz" jącychj umacnianiu tożsamości narodowej państwa, aniżeli jej zagrażającyc Dobrym podsumowaniem tego aspektu oddziaływania globalizacji niech będ' opinia Ci. Michałowskiej, która utrzymuje, że globalizacja pociąga za sobą w kr turze trzy równoległe, ale nie kompatybilne procesy: 1) w naturalny sposób upo-mn infrastrukturę kulturową i upowszechnia materialne elementy kultur różu; na ogół najwyżej rozwiniętych ekonomicznie państw oraz rozszerza oddziaływ' kultury masowej; 2) sprzyja promocji wartości etycznych kultury zachodniej,' lowanych przez ich zwolenników jako uniwersalne; 3) wyzwala wzmożony on pi/ociwników dominacji kulturowej i homogenizacji kultury, manifestujący się lor dcncjami narodowymi, nacjonalistycznymi i kolektywnymi działaniami na iv: zachowania tożsamości³¹.

Odpowiadając na pytanie: czy procesy globalizacji prowadzą, jak to najczęścl argumentują jej przeciwnicy, do pomniejszenia roli państwa narodowego — ofli powiedź brzmi nie. Dzieje się tak dlatego, że największe państwa same są inicjatorami procesów globalizacji upatrując w tym korzyści dla siebie. Tak postępuje najwyżej rozwinięte państwa Zachodu. Pozostałe państwa mogą się adaptować d tych procesów w sposób twórczy i innowacyjny, a te, które tego nie czynią marginalizowane w stosunkach międzynarodowych. To właśnie jest jedną z przyczyn powstania niemałej grupy państw określanych mianem upadłych (Jraglh¹

¹¹¹ S. Diswns, W'liither the Natiun State? National and State Identity in tlić Face of Fragmenlatlon wid Globallzatlon, „Global Society” 2002, nr 2, s. 175-198.

" 11. Michałowska, Uniwersalizm, tożsamość i relatywizm kulturowy a globalizacja, w: 15. Mnllżnk, R. Kuźniar. J. Syinonides, Globalizacja a stosunki mittdzynarodowe, op. cii., u. 262.

Globalizacja zmienia warunki zewnętrzne rozwoju i funkcjonowania państw, jWnrzy nową jakość w otaczającym je środowisku międzynarodowym generując iwc możliwości zarówno rozwoju, jak i zagrożeń. W warunkach wysokiej dyna-lk i procesów globalizacji oraz rosnącej współzależności sfery polityki wewnętrznej I /ii|'i;micznej państwa rola państwa i jego organów nie zmniejsza się, wręcz prze-l lu nie rośnie niepomiernie do czego potrzebna jest wiedza i wysokie kompetencje Umożliwiające w sposób profesjonalny stawianie czoła wyzwaniom globalizacji I wykorzystanie możliwości, jakie ona oferuje. Postęp techniczny daje państwu nowe narzędzia regulacji i kontroli transakcji międzynarodowych, pomimo liberalizacji " Im akii granic³². Relacje między rynkiem a państwem, przez wielu uważane za koniki owe, wcale takimi być nie muszą, gdyż regulacyjna funkcja państwa jest dla fynku ze wszech miar korzystna³³. W warunkach globalizacji, o czym przekonuje wykres I nie zmniejszyła się dystrybucyjna funkcja państw wysoko rozwiniętych, lliilpelnicj uwikłanych w procesy globalizacji.

Wykres 1. Kształtowanie się dochodów budżetowych państw OECD jako % dochodu narodowego w latach 1990-2000

SŚ

, llie Economist” z 29 września 2001 r„ s. 16.

‘' '< Ki miner, Economic Interdependence and Independent Statehood, w: R. Jackson, A. James Itnlm, States In a Changing World, Oxford 1993, s. 301-322.

¹¹1| (Inrrott, Global Markets and National Politics: Collision Course or Virtuous Circle?, luli i Miii li mul Orgnnization” 1998, nr 4, s. 787-824.