skanuj000241

Procesy strzelców przy Murze Berlińskim

w§ 27(2) ustawy o granicach państwowych NRD (Grenzgesetz), które, w praktyce, były wykorzystywane do zatajania przypadków zabijania uciekinierów przy użyciu broni palnej, systemu urządzeń samostrzelających oraz min przeciwpiechotnych. Sąd stwierdził, że praktyka państwa »w sposób rażący i nie do przyjęcia naruszała elementarne zasady sprawiedliwości oraz prawa człowieka chronione prawem międzynarodowym« (diese Staatspraxis hat offensichtlich und unertraglich gegen elementare Gebote der Gerechtigkeit und gegen yolkerrechtlich geschutzte Menschenrechte yerstofien). Sąd Krajowy zastosował wówczas przepisy kodeksu karnego RFN, względniej sze od odnośnych przepisów w kodeksie karnym NRD, i skazał obu skarżących za podżeganie do umyślnego zabójstwa (Anstiftung zum Tot-schlag — § 26 oraz 212 ust. 1 kodeksu karnego RFN — StGB).

20. W wyroku z dnia 26 lipca 1994 r. Federalny Sąd Najwyższy (Bundesge-richtshof) najpierw podtrzymał ustalenia Sądu Krajowego dotyczące klasyfikacji przestępstw zgodnie z prawem NRD, po czym zastosował prawo RFN, częściowo mając na względzie fakt, że było to prawo obowiązujące na terytorium, na którym nastąpił skutek przestępstwa (Tatort — Erfolgsort), gdyż jeden z uciekinierów zmarł wewnątrz terytorium RFN, a częściowo z uwagi na względniejszość prawa karnego RFN w stosunku do prawa karnego NRD. Po drugie, Federalny Sąd Najwyższy zmienił klasyfikację przestępstw zgodnie z prawem karnym RFN i zmodyfikował oskarżenie przeciw dwóm skarżącym, uznając ich za sprawców pośrednich umyślnego zabójstwo (Totschlag in mittelbarer Taterschaft — § 25 oraz 212 kodeksu karnego RFN — StGB). Wymiar kary, jakiemu podlegali skarżący, pozostał niezmieniony. Podobnie jak Sąd Krajowy, Federalny Sąd Najwyższy połączył sprawy pierwszego i drugiego skarżącego. Federalny Sąd Najwyższy uznał wówczas obu skarżących winnymi sprawstwa pośredniego umyślnego zabójstwa (Totschlag in mittelbarer Taterschaft), opierając się na fakcie, że byli oni członkami Narodowej Rady Obrony, organu, którego decyzje stanowiły konieczną podstawę (zwingende Vor-aussetzung) dla wydania zarządzeń dotyczących reżimu granicznego NRD (Grenzregime). Skarżący wiedzieli, że zarządzenia te będą przestrzegane oraz że uciekinierzy ginęli na granicy w wyniku aktów przemocy. Podobnie jak Sąd Krajowy, Federalny Sąd Najwyższy stwierdził, że skarżący nie mogą powoływać się na § 27 (2) ustawy o granicach państwowych.

Uznał on, że § 27(2) oraz jego interpretacja przez reżim NRD w sposób rażący naruszała prawa człowieka, a w szczególności prawo do swobodnego poruszania się oraz prawo do życia zapisane w Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych, ratyfikowanym przez NRD w dniu 8 listopada 1974 r. Fakt, że NRD nie dokonała transformacji tych postanowień do prawa krajowego, nie zmienia jej zobowiązań wynikających z międzynarodowego prawa publicznego. Wreszcie, decyzja Sądu Krajowego nie naruszyła art. 103 ust. 2 Ustawy Zasadniczej (Grundge-setz), ponieważ skarżący nie mogli obierać za podstawę okoliczności wyłączających bezprawność (Rechtfertigimgsgrund) swych czynów prawa, które było w sprzeczności z aktami o wyższej mocy prawnej. Nawet w danym okresie poprawna interpretacja § 27(2) ustawy o granicach państwowych NRD wykazałaby, że nie można powoływać się na ten przepis jako podstawę do usprawiedliwienia z powodu ograniczeń narzuconych przez samą ustawę oraz wynikających z Konstytucji NRD i zobowiązań międzynarodowych.

2. Trzeci skarżący (Krenz)

23. Wyrokiem z dnia 25 sierpnia 1997 r. Sąd Krajowy w Berlinie skazał trzeciego skarżącego na sześć lat i sześć miesięcy pozbawienia wolności za sprawstwo pośrednie umyślnego zabójstwa (Totschlag in mittelbarer Taterschaft), opierając się na fakcie, że uczestnicząc w podejmowaniu dwóch decyzji Biura Politycznego (w dniach 7 czerwca 1985 r. oraz 11 marca 1986 r.) oraz dwóch decyzji Narodowej Rady Obrony (w dniach 2 lutego 1984 r. oraz 25 stycznia 1985 r.) dotyczących reżimu granicznego NRD, był on współodpowiedzialny za śmierć czworga młodych ludzi, którzy próbowali zbiec z NRD w latach 1984-1989, przekraczając granicę we-wnątrzniemiecką. Osoby te zostały zastrzelone przez funkcjonariuszy wojsk granicznych z Niemiec Wschodnich.

Przypadki, o których mowa, to:

W dniu 1 grudnia 1984 r. dwaj funkcjonariusze służb granicznych NRD oddali strzały w kierunku Michael-Horsta Schmidta, lat 20, trafiając go w plecy, w momencie gdy próbował on przy użyciu drabiny wspiąć się na Mur Berliński, Nie udzielono mu pierwszej pomocy. W szpitalu policji NRD znalazł się dopiero w dwie godziny później, do tego czasu

179