skanuj0025

Procesy strzelców przy Murze Berlińskim

prawie wykrwawiając się na śmierć. Funkcjonariusze, którzy go postrzelili, otrzymali gratulacje, wyrażono jedynie ubolewania, że nie zużyli mniej amunicji.

W dniu 24 listopada 1986 r. dwaj funkcjonariusze służb granicznych NRD oddali strzały w kierunku Michaela Bittnera, lat 25, który również starał się przekroczyć Mur Berliński przy pomocy drabiny, trafiając go w plecy. Michael Bittner stracił równowagę, upadł na plecy i w parę minut później, gdy zabierano go ze strefy granicznej, zmarł w wyniku odniesionej rany w serce. Strażnicy, którzy go postrzelili, otrzymali medale oraz parodniowe specjalne urlopy i 300 marek premii.

W dniu 12 lutego 1987 r. Lutz Schmidt, lat 24, wraz ze swoim kolegą, Peterem Schultze, lat 34, próbowali przedostać się ponad Murem Berlińskim, używając drabiny. Ponieważ drabina była za krótka, mężczyźni pomagali sobie rękoma, ale Schultze spadł na stronę zachodnią Muru, podczas gdy Schmidt na stronę wschodnią, gdzie został śmiertelnie ranny w serce w wyniku strzałów oddanych przez dwóch funkcjonariuszy straży granicznej NRD. Strażnicy, którzy go zastrzelili, otrzymali medale, parodniowe specjalne urlopy oraz premie w wysokości 300 marek. W nocy z 5 na 6 lutego 1989 r. Chris Gueffroy oraz Christian Gaudian, lat 20, próbowali uciec przez Mur Berliński. Gueffroy został postrzelony przez funkcjonariusza granicznego NRD i zmarł na miejscu. Gaudian odniósł rany postrzałowe. Strażnikom, którzy do nich strzelali, pogratulowano.

Zgodnie z prawem karnym obowiązującym w NRD w danym okresie Sąd Krajowy najpierw uznał trzeciego skarżącego winnym podżegania do morderstwa (Anstiftung zum Mord — § 22 ust. 2 (1) oraz 112 ust. 1 kodeksu karnego NRD — StGB-DDR), opierając swą decyzję na tej samej podstawie, jaką podał dla skazania dwóch pierwszych skarżących w swoim wyroku z dnia 16 września 1993 r. Następnie Sąd zastosował przepisy kodeksu karnego RFN, jako względniejsze od przepisów kodeksu karnego NRD, i skazał skarżącego za sprawstwo pośrednie umyślnego zabójstwa (Totschlag in mittelbarer Tdterschaft — § 25 oraz 212 kodeksu karnego RFN —StGB).

Sąd Krajowy stwierdził ponadto, że skarżący nie mógł powoływać na swe usprawiedliwienie faktu, że suwerenność NRD była ograniczona

zależnością od Związku Radzieckiego, ponieważ zobowiązania wynikające z sojuszu (Bundnisverpflichtung) nie zwalniają jednostki od odpowiedzialności karnej (strafrechtliche Verantwortung). Przy ustalaniu wymiaru kary Sąd Krajowy ponownie zastosował kodeks karny RFN, którego przepisy były względniejsze od przepisów kodeksu karnego NRD.

24.    W dniu 9 kwietnia 1998 r. skarżący wniósł rewizję od powyższego wyroku do Federalnego Sądu Najwyższego, opierając się w szczególności na art. 103 ust. 2 Ustawy Zasadniczej oraz na zakazie retroakcji prawa karnego.

25.    Po zakończeniu rozprawy w dniu 27 października 1999 r., Federalny Sąd Najwyższy wydał wyrok w dniu 8 listopada 1999 r., w którym podtrzymał w każdym punkcie wyrok Sądu Krajowego, odwołując się do swoich przełomowych decyzji wydanych uprzednio w takich samych sprawach, w szczególności do wyroku z dnia 26 lipca 1994 r.

Ponadto Federalny Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że Sąd Krajowy przedstawił szczegółowo listę kolejnych instrukcji wydanych w tej sprawie (Anordnungsketten), począwszy od decyzji Biura Politycznego oraz Narodowej Rady Obrony, w których podjęciu skarżący uczestniczył, przechodząc do całego łańcucha rozkazów wojskowych (militarische Befehlskette), a kończąc na rozkazie wydanym funkcjonariuszom służb granicznych i na śmiertelnych strzałach.

26.    W dniu 12 stycznia 2000 r., obradując w składzie trzyosobowym, Federalny Trybunał Konstytucyjny odmówił skarżącemu prawa do wniesienia skargi konstytucyjnej, odwołując się w szczególności do swojego przełomowego postanowienia z 24 października 1996 r.

II. ODNOŚNE REGULACJE PRAWNE KRAJOWE I MIĘDZYNARODOWE

A. Traktat Zjednoczeniowy Niemiec

27.    Traktat Zjednoczeniowy (Einigungsvertrag) z 31 sierpnia 1990 r., wraz z ustawą wprowadzającą Traktat Zjednoczeniowy (Einigungsvertragsgesetz) z 23 września 1990 r., stwierdzają w przepisach przejściowych kodeksu karnego (§§ 315 do 315 (c) ustawy o przepisach wprowadzających kodeks karny (Einfiihrungsgesetz in das Strafgesetzbuch)), że prawem właści-

181