skanuj0048

Procesy strzelców przy Murze Berlińskim

wa przedstawiałaby się zupełnie inaczej, ponieważ wówczas prawdopodobnie zostałaby zakwalifikowana zgodnie z art 7 ust. 2 Konwencji.

W rozumieniu ich własnego prawa karnego skarżący byli uczestnikami dużej i konsekwentnie prowadzonej konspiracji, której celem było umniejszenie obiektywnego znaczenia prawa stanowionego, tj. wspólnie spiskowali w celu stworzenia i utrzymania dwulicowej sytuacji, w której tzw. »prak-tyka bezkarności państwa«, a nawet nagradzanie zachowań przestępnych innych współspiskowców, stało w całkowitej sprzeczności z formalnym językiem odnośnych przepisów prawa karnego. Cechą charakterystyczną tej sprawy jest fakt, że to sami skarżący byli owymi »urzędnikami czy też członkami organów obciążonych przez prawo odpowiedzialnością za interpretację, stosowanie łub wprowadzenie prawa definiującego to przestępstwom

Jest to przypadek sytuacji, w której te same osoby były obciążone przez prawo odpowiedzialnością za interpretację, stosowanie lub wprowadzenie prawa definiującego to przestępstwo, a jednocześnie propagowały »prakty-kę państwa«, którą teraz oskarżali o to, że stanowiła źródło ich zrozumienia prawa, a przez to również ich wytłumaczenie zgodne z prawem. Co więcej, skarżący utrzymują, że praktyka państwa stosowana w NRD była częścią ówczesnej obiektywnej bezkarności, w związku z czym niedopuszczalne jest pociąganie ich do odpowiedzialności karnej za popełnione przez nich czyny ex post.

W sposób wyraźny zahaczamy tu o kwestię rządów prawa, a dokładniej kwestię rządów prawa karnego materialnego. Dla Europejskiego Trybunału Praw Człowieka zaakceptowanie tej »praktyki państwa« jako integralnej części »prawa definiującego to przestępstwo« w ujęciu art. 7 ust. 1, czy też zaakceptowanie obrony opartej na błędzie co do prawa, oznaczałoby przypieczętowanie tej okrężnej formy samousprawiedliwienia stojącej w sprzeczności z zasadami praworządności.

Łatwo jest wyobrazić sobie analogiczny przypadek, w którym skarżący byliby wysokimi urzędnikami wymiaru sprawiedliwości byłej NRD, którzy sami uczestniczyli w tworzeniu »praktyki« bezkarności sądowej (prawo zwyczajowe, jurysprudencja). Czy w takim wypadku mówilibyśmy wówczas, że ten »element interpretacji sądowej« sprowadzałby się do »prawa definiującego to przestępstwo«?

Jak to słusznie podkreślał niemiecki teoretyk prawa von Ihering, praworządność opiera się na formalnym znaczeniu sformułowań prawnych. Jeśli rządy prawa maja być utrzymane, to obiektywne znaczenie musi pozostać niezależne i musi, w trakcie końcowej analizy, być całkowicie oddzielone od jakiejkolwiek subiektywnej czy swobodnej interpretacji, bez względu na to, jak bardzo taka interpretacja jest rozpowszechniona jako »praktyka państwa« — tym bardziej, gdy powszechna swobodna interpretacja »prawa (nie)obo-wiązującego«, sprzeczna z prawem stanowionym, jest rezultatem zmowy pomiędzy egzekutywą, legislatywą oraz judykaturą tego państwa.

Utrzymanie rozdziału pomiędzy obiektywnością a subiektywnością w prawie jest jedynym sposobem zapewnienia, że nikt nie będzie stał ponad prawem”.

Opinia indywidualna sędziego Levitsa

„1. Zgadzam się z wnioskami przedstawionymi w wyroku.

Niemniej jednak chciałbym wyjaśnić moje własne stanowisko w następujących dwóch kwestiach: po pierwsze, w kwestii dotyczącej interpretacji prawa w demokratycznych i niedemokratycznych (socjalistycznych) ustrojach i stosunku do tego problemu po przejściu na system demokratyczny, a po drugie, w kwestii użycia terminu »zbrodnia przeciwko ludzkości« w prawie międzynarodowym.

I

2.    Wyrok opiera się ma interpretacji prawa międzynarodowego (np. Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 16 grudnia 1966 r.) oraz prawa krajowego NRD (np. Konstytucja NRD, ustawa o policji ludowej oraz inne ustawy). Trybunał doszedł do wniosku, że działania skarżących w danym okresie były sprzeczne zarówno z przepisami prawa międzynarodowego, jak i prawa krajowego NRD.

3.    Skarżący kwestionowali takie podejście, które zastosowały również krajowe sądy niemieckie, twierdząc, że w NRD zarówno prawo międzynarodowe, jak i prawo krajowe były interpretowane i stosowane odmiennie oraz że w świetle takiej interpretacji i zastosowania tego prawa ich działania były zgodne z prawem.

207