skanuj0006

Gadżety popkultury Społeczne życie przedmiotów

po takie, w których produkowane wzory wybierane są w drodze konkursu (jak choćby Threadless.com).

W Słowniku wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych Władysława Kopalińskiego T-shirt zdefiniowany jest jako „koszulka w kształcie litery T, pierwotnie podkoszulek, później koszula z bawełnianego dżerseju, bez kołnierzyka, z krótkim rękawem". W najnowszym wydaniu słownika Meriam-Webster, który w latach 20. ubiegłego stulecia jako pierwszy zamieścił hasło „T-shirt”, czytamy, że jest to określenie każdego okrycia wierzchniego o podobnym do klasycznej koszulki wyglądzie. W języku potocznym T-shirt to przecież znacznie więcej - od uważanych za elitarne tenisowych koszulek polo firmy Lacoste, do zwykłego podkoszulka, czyli właściwie wszystkiego, co zakładamy przez głowę i co przylega do górnej części ciała.

Trudność w znalezieniu jednej, obowiązującej definicji T-shirtu sprawia, że niełatwo jest prześledzić historię tego elementu ubioru. Większość źródeł za pierwowzór T-shirtu uważa bawełnianą bieliznę, którą pod mundurem nosili żołnierze europejskich mocarstw w czasie 1 wojny światowej. Stany Zjednoczone pozazdrościły Europejczykom lekkiego ubrania, które od 1913 roku znajdowało się też na wyposażeniu amerykańskiej marynarki wojennej, przez co w krótkim czasie te charakterystyczne podkoszulki noszone były już przez większość ich oddziałów. Dostępne materiały archiwalne pozwalają jednak sądzić, że T-shirty te nie były identyczne ze współczesnymi, miały między innymi wysoki, elastyczny kołnierz.

Bardziej uwspółcześnioną wersję koszulki zaprojektowała firma Jockey International, która na zamówienie Uniwersytetu Południowej Karoliny wyprodukowała T-shirty dla uczelnianej drużyny futbolowej. Ich projekt z 1932 roku okazał się na tyle udany, że studenci zaczęli podkradać ubrania sportowcom. Zmusiło to władze uczelni do oznakowania strojów klubowych napisem: Property of USC (‘własność Uniwersytetu Południowej Karoliny’), co uczyniło je jeszcze bardziej pożądanymi. Jedyne, co można było w tej sytuacji zrobić to rozpocząć sprzedaż koszulek w uniwersyteckim sklepie. Teraz T-shirt z nazwą i logo uczelni sprzedają szkoły na całym świecie.

W czasie II wojny światowej T-shirty były już standardowym elementem wyposażenia amerykańskiej armii. Formalnie były tylko bielizną, którą należało nosić pod mundurem, w praktyce jednak żołnierze chodzili w samych tylko koszulkach.

Po II wojnie światowej T-shirt na dobre zagościł w życiu ludności cywilnej. Koszulki z nadrukami zaczęto wykorzystywać do różnego rodzaju promocji. W 1948 roku, w czasie kampanii wyborczej, koszulkę „Dew it for Dewey” ('zrób to dla Deweya’) nosili zwolennicy kandydata na prezydenta Thomasa E. Deweya. Cztery lata później koszulkami z hasłem: „I like Ike” (‘lubię Ikea’) promował się Dwight D. Eisenhower. Rok wcześniej, w 1951 roku, Marlon Brando wystąpił w T-shircie w filmie Eli Kazana Tramwaj zwany pożądaniem. Legenda głosi, że w ciągu kilku tygodni po premierze sprzedano ponad 180 milionów koszulek, modne zaś stało się trzymanie paczki papierosów w przylegających do ciała, zawiniętych rękawkach. W 1955 roku w Buntowniku bez powodu Nicholasa Raya w T-shircie pojawił się James Dean. Tymczasem w westernach nosił je już John Wayne. W Otchłani (1977, reż. Peter Yates) w mokrej koszulce wynurzyła się z wody Jacąueline Bisset, rozpoczynając modę na konkursy miss mokrego podkoszulka. Oto w jaki sposób przebieg wyborów miss mokrego podkoszulka opisują organizatorzy festiwalu Jurajskie Natarcie 2006¹: „Kandydatki przedstawiają się oraz przechodzą test na sprawność intelektualną, przepytane na przykład o ostatnio przeczytane książki. Następnie część artystyczna, dziewczyny wdziewają podkoszulki i dzięki uprzejmości Ochotniczej Straży Pożarnej zostają zroszone wodą i w sposób subtelno-wyzywa-jący prezentują swoje wdzięki. Po burzliwych obradach jury wydaje werdykt, o drugim i trzecim miejscu decyduje aplauz publiczności, który w sposób nieco swobodny interpretowany jest przez prowadzącego”. W czerwcu 1998 roku z nietypowego konkursu miss mokrego podkoszulka zasłynął czarterowy lot ze Stanów Zjednoczonych

http://www.jurajskienatarcie.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=45&I-temid=32 -10.02.2007

145