skanuj0006

a

b

Rys. 7. Naczynia do odpowietrzania

wietrzania. Mogą to być albo specjalne naczynia (np. „palec ssący"), albo zwykłe probówki czy butelki (rys. 7). Po włożeniu obiektu naczynie napełniamy do około 1/3 objętości wodą wodociągową pozbawioną substancji szkodliwych i dokładnie zamykamy szczelnym gumowym korkiem. Wodna pompa ssąca powinna działać tak długo, aż pęcherzyki powietrza przestaną wychodzić z materiału. Odpowietrzenie można znacznie przyspieszyć, wyjmując od czasu do czasu na krótko korek z' naczynia. Znacznie szybciej przebiega ono w naczyniu zamkniętym gumowym korkiem o dwu otworach, przez które przechodzą rurki. Jedną z nich łączymy z wodną pompą ssącą, drugą na początku odpowietrzania zamykamy palcem wskazującym, a następnie w krótkich odstępach czasu otwieramy I zamykamy na zmianę. Przy każdym przerwaniu odsysania woda wnika do obiektu. Aby uniknąć napływu wody po zakończeniu procesu ssania, najpierw otwieramy naczynie służące do odpowietrzania, a dopiero polem zamykamy wodną pompę ssącą.

W niektórych przypadkach możno łatwo, bez większych uszkodzeń, oddzielić od siebie poszczególne warstwy komórek tkanki jakiegoś organu roślinnego. Szczególnie dogodnym obiektem Jest cebula. Najpierw dzielimy ją wzdłuż na 4 równe części, a następnie na mniejsze kawałki, któro można ewentualnie odpowietrzyć dla rozluźnienia tkanek. Następnie pincetą odciąga się skórkę z wklęsłej strony kawałka 2G

cebuli £ przenosi się Ją do kropli wody lub oleju parafinowego na szkiełko przedmiotowe.

Również bez trudu można odizolować żywą skórką z liści niektórych roślin. Na powierzchni liścia robimy inale nacięcie i od teęo miejsca ostro zakończoną pinceta ściągamy skórką.

W owocach tkanki z natury są rozluźnione i komórki łatwo można odizolować od siebie bez uszkodzenia (str. 165). Dotyczy to np. miąższu owocu Symphoricarpus racemosus.

Wreszcie z obiektywów żywych, podobnie jak z materiału utrwalonego. można sporządzać skrawki ręczne, przy czym nie zawsze natychmiast występuje uszkodzenie tkanki. Skrawki jednakże posvinny być możliwie grube, jest to bowiem gwarancja, że zawierają wtedy pewną liczbą komórek nie uszkodzonych.

METODY KONTRASTOWANIA W BADANIACH PRZYŻYCIOWYCH

KONTRASTOWANIE PRZEZ ZMIANĘ URZĄDZEŃ OPTYCZNYCH W MIKROSKOPIE

Jasne pole. Względnie grube obiekty wykazują najczęściej w normalnym jasnym polu dostateczny kontrast intensywności oświetlenia. W przypadku cieńszych obiektów kontrast ten można nieco powiększyć przez zamknięcie przesłony kondensora lub przez oświetlenie skośne mikroskopu. Jest oczywiste, że tego rodzaju regulacje mają ograniczony zakres 1 wywołują pewne ujemne skutki (np. zmniejszenie zdolności rozdzielczej mikroskopu).

Ciemne pole. W ciemnym polu widzenia jasno świecą te miejsca preparatu, w których następuje skokowa zmiana współczynnika załamania światła- Zatem metoda obserwacji w ciemnym polu nadaje się przedo wszystkim do uwidaczniania różnego rodzaju krawędzi. Powierzchnie ograniczone kraw- ^Jzfami, jeśli nie zawierają żadnych grubszych struktur, z reguły są tak samo ciemne jak tło. Na przykład oglądając bakterie w ciemnym polu widzimy jedynie zarys ich kształtu w postaci jasnej linii, natomiast właściwe ciało bakterii pozostaje ciemne Jak jej otoczenie. Przez zastosowanie więc ciemnego pola możemy jedynie udowodnić istnienie różnicy współczynników załamania światła, nie możemy natomiast stwierdzić, która z powierzchni ma niższy, a która wyższy współczynnik załamania światła.

Intensywność oświetlenia linii i punktów jest tym większa, im większa Jest różnica między obu współczynnikami załamania światła na krawędzi. Zatem dostrscgakiość jest najlepsza wtedy, gdy obiekt

27