skanuj0020

Procesy strzelców przy Murze Berlińskim

inschaft 13. August), mówią o 938 zabitych. W każdym razie trudno jest dokładnie określić liczbę ofiar, ponieważ zdarzenia, które rozgrywały się na granicy, były utrzymywane przez władze NRD w ścisłej tajemnicy.

14.    Rada Państwa (Staatsrat) NRD wraz z Narodową Radą Obrony NRD ustaliły procedury postępowania w sprawach związanych z bezpieczeństwem i obroną narodową oraz w sprawach dotyczących organizacji działań obronnych (Nationaler Verteidigungsrat — NVR; art. 73 Konstytucji NRD).

Przewodniczący obu tych organów oraz przewodniczący parlamentu NRD — Volkskammer — byli członkami Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec (Sozialistische Einheitspartei Deutschlands — »SED«).

Biuro Polityczne (Politbiiro) Komitetu Centralnego SED stanowiło organ decyzyjny partii oraz najwyższą władzę w NRD. Podejmowało ono wszelkie decyzje polityczne oraz decyzje dotyczące mianowania przywódców państwa. Liczba członków biura nie była stała: po 11., ostatnim Kongresie SED w kwietniu 1986 r., w jego skład wchodziło 22 członków oraz 5 kandydatów na członków.

Sekretarz Generalny Komitetu Centralnego SED przewodniczył obradom Narodowej Rady Obrony, a wszyscy członkowie Rady byli działaczami partyjnymi. Na ogół Rada zbierała się dwa razy do roku i podejmowała istotne decyzje dotyczące ustanowienia i wzmocnienia reżimu granicznego (Grenzregime) oraz warunków i użycia broni (Schiessbefehle).

15.    Funkcjonariusze graniczni NRD (Grenztruppen der DDR) byli członkami Narodowej Armii Ludowej (Nationale Volksarmee — »NVA«) i podlegali bezpośrednio Ministerstwu Obrony (Ministeriumfur nationale Verteidigung). Coroczne zarządzenia Ministra Obrony oparte były na decyzjach Narodowej Rady Obrony.

Dla przykładu, w decyzji z dnia 14 września 1962 r. Narodowa Rada Obrony jasno określiła, że zarządzenia (Befehle) oraz pisemne rozkazy (Dienstvorschriften) wydawane przez Ministra Obrony powinny uświadomić funkcjonariuszom straży granicznej, że są oni »w pełni odpowiedzialni za utrzymanie nienaruszalności granic Państwa w swoim sekto-rze« oraz że »osoby naruszające granicę (Grenzverletzer) powinny być w każdym przypadku aresztowane jako przeciwnicy (Gegner) lub, jeśli zajdzie taka konieczność, unicestwione (vernichtet)«. Podobnie, polece-

174

nie z 1 lutego 1967 r. stwierdza: »Miny należy rozmieścić w punktach strategicznych w bliskiej odległości od siebie (...) tak, by uniemożliwić poruszanie się osób naruszających granicę (...), przyczyniając się do ich aresztowania lub unicestwienia«.

Od roku 1961, a w szczególności w latach 1971-1989, umocnienie oraz ulepszenie systemu bezpieczeństwa na granicy (Grenzsicherungsanlagen), jak też możliwość użycia broni, były przedmiotem dyskusji podczas posiedzeń Narodowej Rady Obrony. Tym samym, zarządzenia wydawane przez Ministra Obrony również podkreślały konieczność ochrony granic państwowych NRD za wszelką cenę oraz stanowiły, że »osoby naruszające granicę« muszą być aresztowane lub »unicestwione«; zarządzenia te były później wprowadzane w życie przez oficerów dowodzących oddziałami straży granicznej. Wszelkie działania funkcjonariuszy straży granicznej, w tym rozmieszczanie min oraz użycie broni w stosunku do uciekinierów, oparte były o ten łańcuch wydawania rozkazów.

16. Skarżący zajmowali naczelne pozycje w aparacie państwowym NRD oraz w kierownictwie SED:

—    pierwszy skarżący był członkiem Narodowej Rady Obrony począwszy od roku 1971, a także członkiem Komitetu Centralnego SED od 1981, a latach 1979-1989 Wiceministrem Obrony;

—    drugi skarżący był członkiem Komitetu Centralnego SED, począwszy od roku 1946, Szefem Sztabu NVA oraz członkiem Narodowej Rady Obrony od 1967, a w latach 1985-1989 Ministrem Obrony;

—    trzeci skarżący był członkiem Komitetu Centralnego SED, począwszy od roku 1973, członkiem Rady Państwa od roku 1981, członkiem Biura Politycznego i Narodowej Rady Obrony od roku 1983, oraz Sekretarzem Generalnym Komitetu Centralnego SED (przejmując to stanowisko po E. Honeckerze) oraz Przewodniczącym Rady Państwa i Narodowej Rady Obrony w okresie od października do grudnia 1989 r.

B. Postępowanie przed sądami w Niemczech 1. Skarżący Streletz i Kessler

19. Wyrokiem z dnia 16 września 1993 r. Sąd Krajowy w Berlinie (Landsge-richt) skazał pierwszego i drugiego ze skarżących odpowiednio na pięć

175