Scan058

58 AJ. Fawcett i R.L icolson

liczbowe wywołały prawostronne pobudzenie okolicy czołowo-ciemids niowej i prawego móżdżku, podczas gdy zadanie przestrzenne wywołała aktywność bilateraną.

Móżdżek a przetwarzanie zmysłowe - W odmeśieniu do hipotezy zaburzeń móżdżkowych, niezwykła ekscytująca jest nowa hipoteza wyprowadzona przez Bowera i Parsonsąj (2003), określająca funkcję móżdżku na podstawie badań dotyku. Autorz^j twierdzą, że móżdżek jest w szczególny sposób zaangażowany nie tyle vi koordynowanie funkcji typowo ruchowych, lecz raczej w koordynowania informacji zmysłowych odebranych przez mózg. Dowody, którycłl dostarczająnapoparcie swojej hipotezy, pochodząz wyjątkowego badaniaj wktórym porównywano aktywacjęmózgu podczas wykonywaniaprostegcl zadania ruchowego (podnoszenie i upuszczanie małych przedmiotów)M zadania oceny bodźców (rozpoznawalne tych samych przedmiotów zaj pomocą dotyku). Wykazano, że móżdżek prawie nie został pobudzona podczas zadania ruchowej, natomiast zarejestrowano wyjątkowa aktywność w trakcie zadania wymagającego podejmowania decyzji! dotyczących zmysłów.Zbliżony układ wzmożonej' aktywaeji zaobserwuj wano podczas wykonywania mchu, jak i wówczas, gdy ręce pozostawały] nieruchome. Autorzy wyciągnęli następujący wniosek: „Obserwacje te dostarczyły argumentów przemawiających za tezą, że móżdżek jesi zaangażowany bardziej w funkcje zmysłowe niż w funkcje czysto mchowej a w szczególności, że jest on bardzo aktywny podczas pozyskiwania! informacji zmysłowych”. Autorzy uważają, że móżdżek jest struktund wspomagającą różnego rodzaju przetwarzanie poznawcze, i że nadchodzi czas radykalnej weryfikacji roli móżdżku. Wyniki niniejszych badam przynoszą kolejne argumenty przemawiające za tym, wl hipoteząl zaburzeń móżdżku jest satysfakcjonującą teorią przyczynową dla! szerokiej gamy zaburzeń występujących w dysleksji i zdolną do objęcill zarówno hipotezy zaburzeń fbnołogicznych, jak i hipotezy zaburzem wielkokomórkowych.

Móżdżek a czytanie

Podstawowym zagadnieniem przyczynowej teorii dysleksji jera kwestia, czy móżdżek rzeczywiście uczestniczy w czytaniu (lub w nauce i czytania). W przełomowym badaniu dotyczącym roli móżdżku w i

■    czytaniu, Fulbright i współpracownicy (1999, str. 1925) stwierdzili:

I „Podczas czytania, zaobserwowano pobudzenie móżdżku: środkowej i

■    tylnej części, tylnej górnej bruzdy, przylegającego płacika prostego, ■obustronnie płacika półksiężycowatego, tylnej strony płacika prostego, ■górnego płacika półksiężycowatego i obustronnie dolnego płacika I półksiężycowatego. Przetwarzanie semantyczne aktywowało głębiej

■    leżące obszary jąder po prawej stronie i dolne części robaka móżdżku,

■    oprócz tylnych obszarów, pobudzanych łącznie z płacikiem prostym,

I górnym półksiężycowatym i dolnym półksiężycowatym, podczas zadań I fonologicznych. Wniosek: Móżdżek bierze udział w czytaniu i jest I pobudzany w zależności od wykonywanych zadań fonologicznych i | semantycznych. Wyniki te wskazująna to, że móżdżek j est zaangażowany I w procesy poznawcze, które są integralną częścią czytania”. Kolejne f badania potwierdziły uzyskane wyniki. Przeprowadzona metaanaliza

badań (Turkeltaub i wsp., 2002) wykazała, że czytanie na głos pojedynczych słów z całą pewnością aktywuje następujące obszary mózgu: obustronnie obszar ruchowy i górną okolicę skroniową, okolicę przedruchową (BA 6), lewy zakręt wrzecionowaty i móżdżek. Wyniki kolejnej metaanalizy Jobarda i współpracowników (2003, praca złożona do publikacji), obejmującej 35 badań wykonanych za pomocą metody neuroobrazowania, dotyczących dwóch ścieżek czytania, potwierdzają, że móżdżek jest znacząco aktywowany. Intrygujące, że, jak twierdzą autorzy, rzadko kiedy te odkrycia są omawiane.

Dysleksja a móżdżek

Kilka zespołów badawczych rozpoczęło badania dotyczące hipotezy zaburzeń móżdżku w dysleksji. Część z nich odnosi się bezpośrednio do poziomu mózgu, część zaś dotyczy funkcji poznawczych. W pierwszej grupie znajdują się sugestywne (ale nierozstrzygające) wyniki badań z kilku laboratoriów. Najnowsze badania strukturalne mózgu dostarczają dęwodów na istnienie wyraźnych różnic pomiędzy dorosłymi osobami z dysleksją a dorosłymi osobami bez zaburzeń czytania. Rae i współpracownicy (2002, str. 1285) doszli do następujących wniosków: „Biorąc pod uwagę związek asymetrii móżdżkowej z umiejętnością dekodowania fonologicznego, jak również uwzględniając poprzednie wyniki badań świadczące o zmienionym metabolizmie móżdżku osób z dysleksją,