Scan068

68 AJ, Fawcett i R.I. Nicolson

dzieci z dysleksjąi jednocześnie z zaburzeniami uwagi znajdzie się więcej dzieci z problemami ^móżdżkowymi’^ niż wśród dzieci z dysleksją nie wykazujących zaburzeń uwagi, ale to pozostaje do empirycznego sprawdzenia. Z wielkim zainteresowaniem czekamy na wyniki odpowiednio zaprojektowanych badań z udziałem dzieci anglojęzycznych z dysleksją i/lub nadpobudliwością psychoruchową. Trudności w tej dziedzinie wynikają z niezrozumienia zaburzeń uwagi i słabych procedur diagnozowania tego zespołu (Kupfer i wsp., 2000). Podobne problemy pojawiają się przy dyspraksji (praca Jongmans i współpracowników (2003) zawiera analizę porównawczą dysleksji, dyspraksji i ich współwystępowaniem z zaburzeniami równowagi).'

Niepotwierdzone metody interwencyjne

Środowisko naukowe badające dysleksjęjest poważnie zaniepokojone tym, że badania na małą skalę prowadzą w najlepszym razie do niepotwierdzonych, a w najgorszym - fałszywych metod terapeutycznych, szczególnie kiedy twórcy metod są zaangażowani w nie finansowo. Dotyczy to zarówno nietradycyjnych metod czytania, które nie stosują standardowego podejścia fonologicznego, jak i „uzupełniających” terapii, które mają podwyższyć szanse dziecka na uzyskanie korzyści ze szkolnej nauki czytania.

W naszym przekonaniu, ważne jest, aby zachować obiektywizm przy analizie tego rodzaju prób. Po pierwsze, nie należy mylić poszczególnych kategorii, takich jak przyczyny, objawy i terapie. Istnieją takie objawy w dysleksji, które nasz zespół, łącznie z problemami z fonologią, czytaniem i uczeniem, rżecżywiście przypisywał zaburzeniom móżdżkowym. Nie znaczy to jednak, że próby poprawy funkcjonowania móżdżku doprowadzą do lepszego czytania! Nie znaczy to również, że takie próby nie odniosą żadnych pozytywnych rezultatów. Hipoteza deficytu móżdżkowego nie obejmuje rozważań, czy poprawa funkcjonowania móżdżku poprawi także czytanie. Pozostaje to zagadnieniem do empirycznego rozstrzygnięcia. Z niecierpliwością czekamy na w pełni kontrolowane, przeprowadzane na dużą skalę badania, które wykażą, jakie podtypy dysleksji są podatne na takie zabiegi terapeutyczne.

Należy także pamiętać, że nauka czytania jest zdolnością nabywaną w wyniku ćwiczenia. Zawsze byliśmy zdania, że aby zdobyć pewną

Rola móżdżku w dysleksji 69

jątność, należy się starać, aby podczas jej nabywania były wykorzy-najlepsze istniejące metody nauczania. Jeśli można jeszcze HHć jakość nauczania, warto to czynić, by uzyskać jeszcze większe ||cii Inaczej niż w przypadku wielu antytez, nie ma wewnętrznej Inności pomiędzy uzupełniającymi i tradycyjnymi metodami Hfigy w nauce czytania. Te dwa podejścia mają inny cel; celem jednej czytanie a»tem drugiej sprawniejsze, uczenie się. Według ■leży utrzymać bezstronność i podejmować badania konieczne do Urii i u najlepszych sposobów połączenia tych metod.

K WKŁAD HIPOTEZY ZABURZEŃ MÓŻDŻKOWYCH

^Bdług nas, powyższe uwagi krytyczne mają pewne uzasadnienie w ^■gkicniu do skrajnejwersji hipotezy zaburzeń móżdżkowych, która ■min. te „Dzieci z dysleksj ą wykazują nieprawidłowości w móżdżku, móżdżku i wyłącznie w móżdżku. Te nieprawidłowości są ^^^Hirystyczne dla dysleksji i wyłącznie dysleksji. Co więcej, jedynie ^^Hltwidłowościmajązwiązekiznabywaniemumiejętności czytania”, Hi« He w ia my takich tez i nie wierzymy w nie. Jesteśmy po prostu ^^■raikami silnego wpływu zaburzeń móżdżku.

^^Łeżda hipoteza naukowa, hipoteza zaburzeń móżdżkowych powinna

oceniona, (udoskonalona i, być może, również odrzucona. W taki ^^^Hpdbywa się postęp naukowy. Nawet jeżeli okaże się, że hipoteza ta ^^■ądili, podstawowym kryterium oceny nowego podejścia jest to, czy Bui I ono pytania badawcze powodujące postęp w teoretycznym zagadnienia. Uważamy, że tak właśnie jest

Połączenie z głównym nurtem neurobiologii poznawczej

wicie lat przedstawiciele głównego nurtu badawczego traktowali s Leksji j ak anachronizm -kipiący nurt wsteczny, niosący raczej teorie zwalczające się nawzajem, głoszone przez ich .protagonistów. Nie mieli oni żadnych oczekiwań, że dysleksji będą kiedykolwiek przydatne w innej sferze poza Hipoteza zaburzeń móżdżku nawiązuje bezpośrednio do nurtu” psychologii poznawczej (uczenie się i automatyzacja) i ^^Bologii poznawczej (poznanie w oparciu o mowę i móżdżek), tym